Hemen her yıl lise son sınıfta imtihana katılanların yanı sıra değerli bir kısmı da daha evvel üniversiteyi kazanıp, tekrar YKS’ye girenlerden oluşuyor. Son üç yılın ortalamasına bakıldığında, 500 bini aşkın üniversiteli tekrar imtihanda talihini deniyor. Zira ya kazandıkları kısımdan mutsuzlar, ya zati öylesine girmişler ya da daha düzgün bir kısmı kazanmak için bir daha kendini denemek istiyor. Onların dışında, her yıl hiç üniversiteye adım atmayan lakin imtihandan da vazgeçmeyen ortalama 600 bin, üniversite diploması olmasına karşın tekrar bu kapıyı aralamak isteyen 200 bin aday imtihana giriyor. Toplamda 1.5 milyona yakın aday tekrar talihini deniyor. Bu yıl da adayların 1 milyona yakınını lise son sınıf öğrencileri oluşturuyor. Her yıl imtihana girenler dört profilden oluşuyor:
1) LİSE SON SINIFTA BİRİNCİ KERE GİRENLER: Adayların çoğunluğunu temsil ediyorlar. Her yıl imtihana giren 2.5 milyon adayın yaklaşık 1 milyonu lise son sınıfta okuyup birinci defa talihini deniyor. En dertli olanlar da bu gruptakiler.
2) DAHA EVVEL İMTİHANA GİRİP YERLEŞEMEYENLER: Üniversite kapısını aralamak için bekleyen ve birçoğu birkaç sefer talihini denemiş olanlardan oluşuyor. Bu adayların sayısı da her yıl 500 bin ile 750 bin ortasında değişiyor. İstediği kısma girmek için bekleyenlerin yanı sıra “Üniversite olsun da neresi olursa olsun” diye kapıyı 20-30 kere zorlayanlar bile var. Bu kümede yaş ortalaması daha yüksek.
3) BİR KISIMDA OKURKEN TEKRAR BAHTINI DENEYENLER: Hiç de azımsanmayacak çoğunlukta olan bu adayların büyük kısmı ya açıkta kalmamak için yerleşenlerden ya da büyük bir hayalle gittiği kısımdan şad kalmayıp tekrar imtihana girenlerden oluşuyor. Adayların birçoğu trend’lere inanarak tercih yapıp, girdiği kısma yerleştikten sonra kendi kişiliğine uygun olmadığını görüyor. Aileden ya da etraftan ‘yerleşememiş, kazanamamış, başaramamış’ baskısını görmemek için “Nasılsa seneye de girerim” diyerek kayıt yaptırıp, asıl istediği yeri kazanmak için imtihana tekrar başvuranların sayısı da az değil. Bu adayların bir kısmı da bitirebileceğini düşünerek seçtiği kısımda gerçeklerle yüzleşince, orada yapamayacağını anlayanlar. Azımsanmayacak bir kısım da vakıf üniversitesine gidip ekonomik şartları elvermediği için bırakmak zorunda kalan ve devlet üniversitelerine girmek için talihini deneyenler. Bilhassa büyükşehirde büyüyen ve farklı kentleri tercih edip keyifli olamayanlar da bu kümeye giriyor. Her yıl ortalama 500 bini aşkın aday bir üniversiteye kayıtlı iken tekrar ve tekrar talihini deniyor.
4) ÜNİVERSİTE MEZUNU OLUP İKİNCİYİ OKUMAK İSTEYENLER: Her yıl yaklaşık 200 bin aday ise bir üniversiteden mezun olduğu halde ya öteki bir alanda daha kendini geliştirmek istiyor ya da aldığı diplomadan mutsuz olduğu için tekrar imtihana giriyor.
Bunları incelerken bir de OECD’nin yükseköğretimle ilgili yeni yayımladığı rapora bir göz atalım. Üniversiteyi vaktinde bitiren gençleri inceleyen OECD, her 10 gençten yalnızca 4’ünün eğitimini vaktinde tamamladığını, 10’da ikisinin ise hiçbir biçimde eğitimini bitirmediğini açıklıyor. Bunu da lise seviyesindeki yönlendirmedeki kusurlara, üniversitelerin düşük müracaat standartlarına, zayıf program kalitelerine ve eğitim fiyatlarına bağlıyor.
Türkiye’de de durum farklı değil. Kâfi ve yanlışsız bir lise yönlendirmesi olmadığı üzere üniversitelilerin kaçının eğitimini tamamlayıp, bitiremediği açıklanmıyor. İşte bunlara bakıp da korkuyu daha fazla arttırmamalı. Şimdiden herkese bol talih. Sahiden istediğiniz ve umduğunuz üzere bulabileceğiniz bir yere yerleşmeniz dileğiyle…
SON ÜÇ YILDAKİ ADAYLARIN PROFİLİ
2018 YKS’DE 484 BİN ÜNİVERSİTELİ TEKRAR İMTİHANA GİRMİŞ
– Geçen yıl imtihana giren aday sayısı 2 milyon 381 bin 412. Her sene bu imtihanlara girenlerin büyük kısmı lise son sınıf seviyesinde olanlardan oluşuyor. 2018’de bu sayı 954 bin 353. Adayların ikinci sıradaki çoğunluğu da mezun olup daha evvel hiçbir yere yerleşemeyenler. Bu da 751 bin 157. Bir üniversiteye daha evvel yerleşmiş lakin mutlu kalmayıp tekrar imtihana girenlerin sayısı 484 bin 258. En son sırada ise bir üniversiteden mezun olup tekrar imtihana girenler yer alıyor. Bu sayı da 191 bin 644.
2017 YGS’DE 523 BİN ÜNİVERSİTE ÖĞRENCİSİ
– 2017 istatistikleri de pek farklı değil. O yıl Yükseköğretime Geçiş Sınavı’na (YGS) 2 milyon 265 bin 902 kişi girmiş. Bu öğrencilerin 960 bin 410’u lise son sınıf öğrencisi. Mezun olup daha evvel kazanamayanların sayısı 588 bin 336, daha evvel bir üniversiteye yerleşip tekrar imtihana girenler ise 523 bin 380, bir yükseköğretim kurumunu bitirip tekrar imtihana katılanların sayısı ise 193 bin 715.
2016’DA 538 BİNE YAKIN ÜNİVERSİTELİ
– 2016 istatistiklerinde de durum birebir. 2 milyon 255 bin 386 aday imtihana katılmış. Bu adayların 950 bin 156’sı lise son sınıfta eğitim görüyor. 582 bin 683 aday ise daha evvel liseyi bitirdiği halde hiçbir yere yerleşemediği için tekrar imtihana giriyor. 538 bin 953 aday ise daha evvel bir üniversiteye yerleştiği halde tekrar imtihanlarda talihini deniyor. Üniversite mezunu olduğu halde tekrar imtihana girenlerin sayısı ise 184 bin 585.
