Okulların kapanmasına üç gün kaldı. 17 milyon 749 bin 876 öğrenci ve 1 milyon 75 bin 196 öğretmen, 14 Haziran’da üç aylık tatile çıkacak. Yeni eğitim periyodunun birinci ders zili ise 9 Eylül’de çalacak. Karne heyecanı yaşayan öğrencilerin kimi biraz buruk, kimi sevinçli bir bekleyiş içinde. Uzmanlar ise karnenin çocuğun başarılı ya da başarısız diye etiketlendiği bir evrak olmadığını hatırlatarak, kazanılan bilgi ve hünerlerin gösterildiği bir araç olduğunu belirtiyor. Aileleri, karneyi çocuğun kişiliğinin bütününe yönelik bir kıymetlendirme aracı olarak kullanmamaları istikametinde uyaran Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Ruhsal Müşavere ve Rehberlik Anabilim Kolu Lideri Prof. Dr. Tuncay Ergene, “Unutmayın, çocuğunuzun karnesi anne-baba olarak sizin için de bir kıymetlendirme ve her kıymetlendirme eksikleri gösteren bir bilgi” diyor. Boğaziçi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Kısmı öğretim üyesi Prof. Dr. Zeynep Kızıltepe ise yaz tatilini verimli geçirmek isteyen öğrenci ve ailelere tekliflerde bulunuyor. Prof. Dr. Ergene anlatıyor:
ÖĞRETMEN VE AİLE İÇİN DE YOL GÖSTERİCİ
Notlar yüksek olduğunda çocuğun karnesi aileye heyecan, memnuniyet ve gurur getiriyor. Bazen de makûs notlar ailede ıstırap, telaş, öfke ve meçhullüğü yaşatıyor. İki durumda da karne, gelecek planlarının yapıldığı ve geçmiş uğraşların, çalışma alışkanlıklarının, vaktin nerede harcandığının ve hedeflerin gözden geçirildiği yeni bir periyot. Karne, öğrencinin başarılı yahut başarısız, bedelli yahut bedelsiz, işe fayda yahut yaramaz olarak etiketlendiği bir evrak değil; eğitim ortamında ondan beklenen bilgi ve marifet alanındaki yeterlilikleri ne derece gösterdiğiyle ilgili eğitsel bir araç. Asıl maksadı öğrencinin güçlü ve geliştirmesi gereken yanlarını işaret etmek ve anne-babayla çocuğun konuşmasını kolaylaştırmak. Bu nedenle karneler, yalnızca çocuk için değil öğretmen, okul ve aile için de yol gösterici. Çocuğun gelişimiyle ilgili herkes kendisine, “Kazanılan yeterlikleri ve olumlu davranışları sürdürmek için ne yapabiliriz? Çocuğa sahip olması beklenen davranışları nasıl kazandırabiliriz” sorularını sormalı.
Anne-babalar, karne periyodunda çocuklarıyla irtibat kurarken şunlara dikkat etmeli:
EMPATİ KURMAYA ÇALIŞIN
– Kendi öğrencilik yıllarınızı ve karnelerinizi hatırlayıp çocuğunuzla empati kurmaya çalışın. Unutmayın, karnesi anne-baba olarak sizin için de bir kıymetlendirme ve her kıymetlendirme eksikleri gösteren bir bilgi. “Sonuçlar üzerinde katkımız ne kadar oldu? Hangi davranışlarımızı değiştirmeliyiz? Nasıl bir aile ortamı sağlamalıyız” diye düşünün.
– Çocuğunuzla diğerlerinin yanında karnesi hakkında konuşmayın. Konuşma için 30-40 dakika ayırın. Televizyon, cep telefonuyla ilgilenmeden rahat bir kıymetlendirme için kâfi vakti tanıyın. Hislerini paylaşmasına fırsat verin, teşvik edin. Tehditkâr, korkuya yol açacak söz ve stillerden kaçının.
– Evvel düzgün notlar üzerinde durun, memnuniyetinizi belirtin. Kırık notlarla ilgili onurunu kırıcı kelamlar söylemeyin. Hislerinizi paylaşın. “Bu, seni olduğu üzere beni de üzdü lakin daha çok çalışman gereken dersleri görmüş olduk” üzere.
– Karneyi çocuğunuzu azarlamak yahut küçük düşürmek için bir araç olarak kullanmayın.
ONU SEVDİĞİNİZİ HİSSETTİRİN
– Eğitim yılı içinde neler öğrendiğini sorun. Notlarından mutlu olup olmadığını, muvaffakiyetini arttırmak için neler yapabileceğini konuşun. Bunları siz sıralamayın, zira sizi dinlemeyecektir. Gelecek devirle ilgili gayelerini dinleyin, olumlu bulduklarınızı destekleyin.
– Karnesi nasıl olursa olsun, onu sevdiğinizi ve kıymet verdiğinizi gösterin. Çocuklar ne söylediğinizden çok; neyi, nasıl söylediğinize dikkat eder. Samimi olun.
– Muvaffakiyetini öteki çocuklarla bilhassa kardeşiyle kıyaslamayın. Karnesini diğerlerine karşı bir ‘övünme’ ya da ‘utanma’ nedeni olarak kullanmayın. Unutmayın öncelikle kendisi için çalışmalı.
– Karneyi, çocuğun kişiliğinin bütününe yönelik bir kıymetlendirme aracı olarak görmeyin. Başarılı bir çocuğa sahip olmaktan çok sağlıklı ve uyumlu bir evladınız olması kıymetli.
DİNLENMEK DE ÇALIŞMAK KADAR ÖNEMLİ
Prof. Dr. Zeynep Kızıltepe (Boğaziçi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Kısmı Öğretim Üyesi): Tatili fırsat bilip öncelikle tüm çocukların ve gençlerin dinlenmesi gerekiyor. Dinlenmek de çalışmak kadar kıymetli. Dinlenmek çocukları kışa hazırlar. Bu sayede kışın ağır akademik yükü daha uygun kaldırılabilir. Tatilde yapılabilecek en değerli aktiflik yüzmek. Bu gerilimi atar, fit yapar ve olağan ki son derece eğlenceli. Çocuklar yaşlarına nazaran kumsallarda çeşitli oyunlar oynarken güneşten de yararlanır. Fotoğraf çekmek, bir şeyin koleksiyonunu yapmak, günlük tutmak, kağıtlarla biçimler yaratmak, tahtayla bir şeyler inşa etmek de etkinlikler ortasında. Müzeleri, tarihi yerleri gezmek kadar lunapark üzere cümbüş yerlerinde de vakit geçirebilirler.
Anneleri ya da babalarıyla yemek yapabilirler. Arkadaşlarını çağırıp farklı lezzetleri bir arada yemeleri de son derece zevkli olabilir.
BOL BOL OYNAYIN
Çocuklar bol bol oyun oynamalı, eğlenmeli ve tabiatta vakit geçirmeli. Aktifliklerin yapıldığı piknikler düzenlenebilir; top oynanır, ip atlanır, bir büyüğün yardımıyla farklı bitkiler toplanarak çeşitleri öğrenilir. Bisiklete binmek de, tıpkı yüzmek üzere hafif bir idman. Lakin tüm kasları çalıştırdığı üzere, çocuklara istikrarda durmayı öğretir. Çocuk bisikletle gezerken bağımsızlığı tadar. Çocukları hayvan barınaklarına götürmek sevgi ve müdafaa hislerini geliştirir. Denizleri yakından tanımak da zihinlerini geliştirmeyi sağlar. Olağan ki, kitap okumak da unutulmamalı. Çocuklarımızı tatilde bol bol okumaya teşvik etmeliyiz. Ve son olarak aileler, çocuklarıyla daha çok vakit geçirmeli.
HEDİYE RÜŞVET HALİNİ ALMAMALI
Notları çok düzgün çocuklar ödüllendirilirken, karnesi daha az parlak olanlar da teşvik edilmeli. Sonuç kadar gösterilen gayretin kıymetli olduğu iletisi verilmeli. Bu, her vakit değerli oyuncaklarla, araçlarla olmamalı. Hoş sözlerle övmek, takdirle karşılamak ve çalışmalarından memnuniyetinizi göstermek de armağan yerine geçebilir. Armağan alınacaksa da zihinsel, duygusal ve bedensel gelişimine uygun, yaşıyla uyumlu olmasına dikkat edilmeli. Yalnızca muvaffakiyete bağlı olarak ikram alınmamalı. Çocuklara “Sınıfını geçersen şunu alacağım, tatile götüreceğim” üzere sözlerle adeta rüşvet verilmemeli. Gaye çocukların okumaktan, ders çalışmaktan, öğrenmekten keyifli olmalarını, muvaffakiyetin hazzını tatmalarını sağlamak olmalı.
YAZI VERİMLİ GEÇİRMEK İÇİN BİRKAÇ ÖNERİ
SANAT
– İstanbul Oyuncak Müzesi’ndeki tahta oyuncak boyama atölyesinde, çocuklar iki-üç boyutlu oyuncaklar oluşturacak. Origami atölyesinde ise 4-9 yaş ortasındaki çocuklar ister çiçek, isterse ördek yapacak.
– İstanbul Çağdaş Sanat’ta ‘sessiz film’, ‘Resmi duyabilseydik ne olurdu?’, ‘baskılı çantalar’, ‘geleceğin mimarları’ üzere atölyelerde çocuklar eğlenirken farklı sanat kısımlarını deneyimliyor.
– Pera Müzesi’nde, ‘rengârenk kartlar’ çalışması 7-12 yaş çocukları bekliyor. 16 Haziran’daki atölyede babalar ve çocuklar kağıt baskı yapacak.
– Rahmi Koç Müzesi’nde 4-14 yaş kümesi için atölyeler düzenleniyor. Bitki Atölyesi: Düş Bahçesi, Tasarım Atölyesi: Hayallerle Dolu Küçük Meskenler, Robot Atölyesi haziran etkinliklerinden birkaçı.
SPOR
– İstanbul Büyükşehir Belediyesi’nin okullara inşa ettiği spor salonlarında düzenlenen fiyatsız yaz spor okullarına kayıtlar sürüyor. 32 ilçedeki 111 okul spor salonunda yapılacak yaz okulunda 6-15 yaş ortasındaki çocuklar, uzman eğitmenler eşliğinde 22 farklı branşta spor eğitimi alacak. Etkinlikler, 24 Haziran’da başlayıp 30 Ağustos’ta bitecek. Yaklaşık 20 bin çocuk faydalanacak. Kayıt için İBB Beyaz Masa’nın 153 telefonundan bilgi alınabiliniyor.
TİYATRO
– Niloya Müzikali, Türkiye turnesine çıkıyor. 8 Temmuz’da Ayvalık, 9 Temmuz’da Çeşme, 10 Temmuz’da Marmaris, 11 Temmuz’da Datça’da yapılacak müzikale giriş fiyatı 33.50 TL.
– İş arayan Karagöz’ün, hekim olacağını zannederken bir anda veteriner olmasıyla her şey değişir. Haziran boyunca UNIQ Orta Sahne’de ‘Karagözün Doktorluğu’ oyunu hem düşündürüyor hem güldürüyor. Bilet fiyatı 40 TL, VIP ise 50 TL.
– Akasya Kültür Sanat Çocuk Aktiflikleri kapsamında ‘Pamuk Prenses ve Yedi Cüceler’ oyunu 22 Haziran’da, ‘Canım Kardeşim Müzikali 2’ ise 29 Haziran’da izleyiciyle buluşacak. Pamuk Prenses’in giriş fiyatı 40, Canım Kardeşim Müzikali 2’ninki ise 35 TL.
BİLİM
– İzmir’deki Uzay Kampı Türkiye, bu sene de 7-18 yaş ortası çocuk ve gençleri bekliyor. Bilim ve teknoloji alanlarında uygulamalı aktivitelerle kişisel gelişime katkı sağlamayı hedefleyen kamplar, haziran-ağustos boyunca yapılacak. Çocukları NASA dizaynlı astronot simülatörleriyle eğitim, sanal gerçeklik ve 3D tecrübesi, tek kademeli model roket imali ve fırlatılması üzere birçok bilimsel aktiflik bekliyor. Ayrıyeten tüm dünyada kutlanan ‘Asteroit Haftası’ için 23-29 Haziran’da özel etkinlikler olacak.
– Türkiye’nin birçok yerindeki bilim merkezleri, yazı kıymetlendirmek için hayli faydalı. Örneğin, Eskişehir Bilim Deney Merkezi’nde çocuklar, günlük hayatı kolaylaştıran aletlerin bilimsel gelişimlerini, çalışma sistemlerini görerek deneyimliyor. Kalp atışlarını dinleyip yüzlerce kilo tartısında bir arabayı kaldıraç kuvvetiyle kaldırabiliyor.
– İstanbul Akvaryum’da 500’ün üzerinde çeşitten, 15 bin civarında canlıyı görebilirsiniz. Akvaryuma giriş yetişkinler için 84.15; 2-12 yaş ortasındakiler, 65 ve üzerindekiler için 58.65 TL. 0-2 yaş ise fiyatsız.
SİNEMA
– Yaramazlar Grubu: Vakit Yolcuları, Kikoriki ve arkadaşlarının ezkaza geçmiş ve gelecekte neden olduğu kargaşayı anlatıyor. Takım kuralları gerçek uygulamadığı için bir kaza olunca hepsi çeşitli vakitlere dağılarak kayboluyor. Krash da, arkadaşlarını geri getirmek için maceraya atılıyor.
– Acemi Kaşifler: Misyonumuz Kocaayak, genç ve acemi bir dedektifin yolunun lokal bir üniversitede çalışan antropoloji hocasıyla kesişmesiyle başlıyor. Simon bir kâşifin eski günlüğünü rehber alarak ilerlediği yolda efsanevi yaratığın inine yanlışsız ilerlerken Nelly, bilgeliğiyle onu tehlikelerden kurtarmaya çalışıyor.