Balıkların ruh halini incelemek hiçbir vakit bir bilim koluna dönüşmedi tahminen ancak bilim insanları, bu dişi akvaryum balıklarının eşleriyle başka düştükleri vakit karamsar bir ruh haline büründüklerini ortaya koydu.
Dijon kentindeki Burgundy Üniversitesi’nden araştırmacılar, balıkların eşleri ile ortalarında kurdukları duygusal bağlara ait sır perdesini birinci defa araladı.
İngiliz Guardian gazetesinde yayınlanan araştırma için bilişsel testlere tabi tutulan dişi balıklar, eşlerini kaybettiklerinde gözle görülür halde karamsar bir ruh haline büründüler.
“Belki de aşk o kadar akıldışı değildir”
Balıkların duygusal potansiyelinin yanında dişilerin cinsel partnerleriyle ilgili seçici olup olmadıklarını da merak eden araştırmacılar, bir akvaryumu şeffaf üç kısma ayırdı.
Birer birer evvel dişi balıklar ortadaki kısma kondu, akabinde erkek balıklar tek başlarına akvaryumun iki farklı ucundaki kısımlara yerleştirildi.
Orta kısımdaki dişi balıkların birçoklarının, akvaryumu ayıran duvarlar müsaade verdiği ölçüde beğendikleri ve seçtikleri erkek balığa hakikat yöneldiği, bu seçimlerinin daha sonra doğurganlıklarını da etkilediği gözlemlendi.
Dişi balıklar seçtikleri erkek balıkla bir ortaya getirilirse çok daha süratli yumurtladıkları üzere yumurtalarıyla daha uzun müddet ilgilendiler. Seçmedikleri erkek balıklara nazaran beğendikleri partnere olan ilgileri de daha fazlaydı.
Araştırma takımından François-Xavier Dechaume-Moncharmont, ulaştıkları bulguları şöyle kıymetlendirdi:
“Partnerine duygusal manada bağlanma hali sadece biz insanlara mahsus değil ve anlaşılan, en azından bir canlı çeşidinde daha görülüyor. Bu durum, duygusal yargıların önyargıların ötesinde olduğunu gösteriyor. Yani tahminen de aşk, aslında o kadar akıldışı bir şey değildir.”
“Bardağın boş ya da dolu tarafını görmenin bir örneği”
Araştırmanın bir sonraki etabı için, dişi ciklet balıkları akvaryumun içindeki küçük kaplardan yemleri toplamaları için eğitildi. İki başka kap vardı: Siyah kapaklı ve boş olanlar, beyaz kapaklı ve yemle dolu olanlar.
Denek balıklar, kapların kapaklarını emerek ya da ittirerek kaldırdı ve hangi kaplarda yem olduğunu öğrendi.
Araştırma grubundan davranışsal ekoloji uzmanı Chloé Laubu, akvaryuma bir de gri kapaklı kaplar koyarak balıkları şaşırttıklarını söyledi. Başları karışan balıklardan, olumlu ruhlu olanlar umutla gri kapağı kaldırmaya çalışırken, karamsar balıklar ise uğraşmadı bile.
Laubu, “Ruh haline nazaran bardağın boş ya da dolu tarafını görme davranışın hoş bir örneği” yorumunda bulundu.
Proceedings of the Royal Society B. isimli bilim mecmuasında alan araştırmanın bulguları, yanlış erkekle eşleşmenin dişi balıklarda “karamsar eğilimlere” neden olduğuna işaret etti.
Bir öteki deyişle, sevdiğinden ayrılan dişi ciklet balıkları hayata küsüyor.
Araştırma grubu raporda şu değerlendirmeye yer veriyor:
“Eğer insan ilgileri bu kadar karmaşıksa, bu hususta araştırma yapmadan insan olmayan tiplerin eşlerine olan duygusal bağlılığını reddetmenin bir manası yok.”
