Nükleer güç için “geleceğin gücü” diyorlar. İçerdiği tehlikeyi de hesaba katarak bu bahisteki fikrinizi söyler misiniz? “Chernobyl” üzerinde bu kadar ayrıntılı çalıştığınız için açıkçası sizin fikrinizi çok merak ediyorum…
Stellan Skarsgard:
1980’de İsveç’te nükleer güç için referandum yapmıştık. O vakit nükleer güce ters oy kullanmıştım. Biz karşı çıkanlar kaybettik ve hâlâ İsveç’te nükleer güç var. Lakin referandum artık olsa, yeniden aykırı oy kullanır mıyım bilmiyorum…
◊ Neden?
– Karbondioksit oranı nedeniyle dünyamız her geçen gün berbata gidiyor. Öbür tarafta ise nükleer güç var, çok daha pak ve inançlı…
◊ Pekala nükleer gücün taşıdığı tehlike hakkında yorumunuz nedir?
– Aslında tehlikeyi yaratan beşerler. Dizide mutlak sistemin gücünü izledin. Güya büyük bir ideoloji ya da din üzere katı bir sistemin tesirini gördün. Bu sisteme dahil beşerler yanılmaz, hiçbir kusuru kabul etmez. Yanlış olduğunu bildiği halde görmezden gelerek sistemde çalışan insanlara baskı yapıp var olan kusur ve sorunları yok saydırır. Batıda da, benim ülkemde de var olan bir şey bu. O vaktin Sovyet Rusya’sı üzere komünist sisteme sahip olmaya gerek yok bu baskıyı hissetmek için.
◊ Siz Çernobil’deki patlamayı nasıl öğrenmiştiniz? Neler hatırlıyorsunuz o devirden?
– 33 yıl önceydi. İsveç’teydim. Bizim santralimizde yüksek ölçüde radyasyon saptanmıştı. Evvel bizim santralimizde bir arıza olduğunu zannettiler. 3-5 saat sonra Çernobil patlamasından ötürü radyasyon düzeyinin arttığı anlaşıldı. Rüzgardan ötürü İsveç de patlamadan fazla etkilendi.
Uzun mühlet meyve yemedik, mantar yemedik, o bölgeye yakın yerlerden gelen etleri tüketmedik. O vakitler bu hususta bilgim azdı. Patlamaya sebep olan teknik sebepleri bilmiyordum. Olayın akabinde yaşanan politik olayları da.
HEPİMİZ KÖTÜLÜK YAPMA İSTEĞİNE SAHİBİZ
◊ Dizide canlandırdığınız Borys Shcherbyna karakteri devletin bakanı. Tam bir parti adamı. İnandığı sistem için çalışan ve savunan bir insan…
– Evet lakin kazadan sonra yaşanan süreçte bağlı olduğu sistemi mi, yoksa gerçekleri mi savunması gerektiğini sorgulayan bir adam. Bu türlü gerçek karakterleri oynamak çok farklı.
Sinemada birden fazla vakit berbat ya da düzgün adamı canlandırıyoruz. Günümüz dünyası o denli mi? Düzgün insan yok lakin sorsan berbat insan da yok.
Aslında hepimiz belirli durumlarda kötülük yapma kapasitesine ve isteğine sahibiz. Hatta bilmeden birçok şahsa kötülük bile yapmışızdır.
Ben de insanların bazen daha acımasız davranabilme hissinden yola çıkarak dizinin başında Borys’i soğuk, sevimsiz bir adam olarak portreleyip izleyici için izlemesi daha eğlenceli hale getirdim.
◊ Genelde oynadığınız rolleri nasıl seçiyorsunuz?
– Senaryo, direktör ve rol arkadaşlarım kıymetli. Ancak şunu da unutma, her sinema düzgün olmak zorunda değil. Ben yalnızca sinemanın bir parçasıyım. Sonuç benim cürmüm değil. Berbat sinemalarım de var, yok değil. Benim ilgilendiğim, çekim sürecinin değişik olması. O süreçteki fikirler, yaratıcılık, rol arkadaşlarım ve direktör ile yaşadığım etkileşim…
◊ Dizide olaylar Rusya’da geçiyor ancak karakterler aksansız İngilizce konuşuyor. Neden bu türlü olmasına karar verildi?
– Bu proje bana geldiğinde, ben de birinci olarak “Rus aksanıyla İngilizce mi konuşacağız?” diye sormuştum. Genelde yabancı kıssalar anlatılırken bu yola başvurulur. Lakin direktörümüz Johan Renck klişe olmasını istemedi. Öyküyü aksanlı İngilizce konuşan Ruslarla anlatmaya sıcak bakmadı. Hem unutma, aksan her vakit izleyici ile ortaya hudut koyar. Bu sonu da istemedik. Artık “Neden Rusça çekmediniz?” diye soracaksın. Dizide her şeyi aslına uygun yaptık. Her ayrıntıya dikkat edildi. Bu kıssada lisandaki özgünlük bence değerli değil. Hamlet’i hiçbir vakit Danimarka lisanında izlemedim mesela. Kıymetli mi? Değil. Kıymetli olan öykü. Kıymetli olan kozmik bir öykü anlatmamız.
İYİ İNSAN OLDUKLARI İÇİN ÇOCUKLARIMLA GURUR DUYUYORUM
◊ Çocuklarınız da aktör. Meskende birbirleriyle yarışıyorlar mı?
– Yedi oğlum, bir kızım var. Oğullarımdan dördü aktör. Birbirleriyle yarışıyorlar mı… Olağan ki yarışıyorlar. Birbirleriyle dalga geçiyorlar, birbirlerini kutluyorlar, birbirlerine kızıyorlar fakat hepsi hürmet çerçevesinde.
◊ Oğlunuz Alexander Skarsgard “Big Little Lies” ile birçok ödül aldı…
– Beşerler daima “Çocuklarınla gurur duyuyor olmalısın” diyor. Evet, duyuyorum fakat başarılı oldukları için değil, âlâ insan oldukları için gurur duyuyorum. Çocuklarımı bir ortada görmek, onların birbirlerine davranışlarını izlemek, çocuklarımla çalışan insanların beni gördüklerinde onların mükemmel çocuklar olduklarını söylemesi beni keyifli ediyor.
CraIg MazIn: Çernobil’i Amerika bombaladı sanmışlar
◊ Bu türlü bir dizi yaratmak nereden aklınıza geldi?
Craig Mazin: Çernobil patladığında 15 yaşındaydım. Amerika’da 70-80’li yıllarda büyüyen herkes Sovyetler Birliği’nden korkardı. Onların füzeleri bize hakikat dönük diye düşünürdük. “Amerika’yı havaya uçuracaklar” derlerdi.
Orada da bizden korkarlarmış. O geceye dair yaptığım araştırmalara nazaran, santralde bulunanlar Çernobil’i Amerika bombalıyor zannetmiş. Patlama o kadar büyük ve müthişmiş ki Amerika’nın işi diye düşünmüşler.
Yani iki taraf da birbirinden korkuyormuş… Yıllar sonra, aklıma 15 yaşındayken duyduğum o patlama geldi. Çernobil’in patladığını hepimiz biliyorduk fakat neden patladığını kimse bilmiyordu. Rastgele birine “Titanik neden battı?” diye sorsan, hiç düşünmeden “Buz dağına çarptı” der. Lakin “Çernobil niçin patladı?” desen, kimse yanıt veremez…
◊ Çok fazla araştırma yaptığınızı söylüyor grubunuz…
– Evet ve araştırma yaptıkça hususa daha da çekildim. Bulduklarım beni hayrete düşürdü. Olay üstüne olay yaşanmış. Çernobil’in patlama sebebi şoke edici. Patlamadan sonra yaşananlar ise çok acı verici. Düşünsene oraya giden itfaiye bile neden gittiklerini bilmiyor. Çatı yanıyor zannediyorlar. Onların ve daha birçok kişinin kıssası bilinsin istedim. Ancak her şeyin ötesinde, gerçeği saklayıp palavra konuşmanın sonuçları görülsün istedim.
◊ Hususa hakim olduğunuz için soruyorum, faciada kaç kişi hayatını kaybetti?
– Bu hâlâ tartışılan bir bahis. 4 bin ile 90 bin kişi ortasında olduğu kestirim ediliyor. Kimi kaynaklarda kişi sayısı 1 milyona kadar çıkıyor. Bu mevzudaki sorun şu: Çernobil’den 10 yıl sonra kanserden ölen gençlerin hatalısı kim? Radyasyondan ötürü Ukrayna ve Beyaz Rusya’da çocuklarda görülen kanser oranı epey artmış. O yüzden tam olarak hesaplamak epeyce sıkıntı…
◊ Çernobil’e gittiniz mi?
– Gittim. Bizimle radyasyon oranını ölçen grup de geldi, zira orada elini kolunu sallayarak gezemiyorsun.
Pripyat’ta muhakkak bir mühlet dolaşmaya müsaade veriliyor.
◊ Santrale girdiniz mi?
– Ben üçüncü santralde pompa odasına girdim. Orada doz ölçer makinemiz “bip bip bip” diye çalmaya başladığı için radyasyon oranının çok olduğunu, en fazla 1 dakika durabileceğimizi söyleyip bizi dışarı çıkardılar.
◊ Neden Litvanya’da çektiniz diziyi?
– Orada Ignalia isminde bir santral var. Çernobil’in kardeşi üzere. O yüzden orada çektik.
◊ Ignalia etkin mi hâlâ?
– Şu anda değil.
EmIly Watson: Senaryoyu okurken dehşete düştüm
◊ Ben Çernobil’in çok büyük bir felaket olduğunu biliyordum ancak çok daha dehşetli sonuçlara sebep olabileceğini ve bu kadar çok kişinin kendini feda ettiğini dizi sayesinde öğrendim…
Emily Watson: Bunları ben de bilmiyordum. Senaryoyu okurken oyuncu olduğumu unutup bir vatandaş olarak dehşete düştüm. Devletin yanılgıyı örtbas etmeye çalışması, “devlet sırrı” olarak saklama gayretleri, kendi prestijlerini muhafazayı dünyayı korumaktan daha çok düşünmeleri aklımı başımdan aldı.
