Sağlık Bakanlığı tarafından yürütülecek ‘Türkiye HIV/AIDS Denetim Programı 2019-2024’ kapsamında, toplumsal farkındalığın ve bilgi seviyesinin arttırılabilmesi emeliyle Ulusal Eğitim Bakanlığı’nın (MEB) örgün ve yaygın eğitim müfredatları kapsamında, HIV/AIDS enfeksiyonu bilgisi yer alacak.
Sağlık Bakanlığı tarafından, Türkiye’de HIV/AIDS (İnsan bağışıklık yetmezliği virüsü/Edinilmiş bağışıklık yetmezliği sendromu) çalışmalarına yol haritası oluşturmak ve HIV/AIDS yayılımı için risk oluşturan faktörlerle uğraş etmek gayesiyle ‘Türkiye HIV/AIDS Denetim Programı 2019-2024’ hazırlandı. Birleşmiş Milletler (BM) HIV/AIDS Ortak Programı son raporunda, dünyada 2017 yılı içinde yaklaşık 1.8 milyon kişinin HIV enfeksiyonuna yakalandığı; 36.9 milyon HIV ile enfekte kişi bulunduğu ve 940 bin kişinin AIDS ile ilgili hastalıklar nedeniyle öldüğü belirtildi.
Türkiye’de 1985’den 31 Aralık 2018 tarihine kadar doğrulama testi müspet tespit edilerek bildirimi yapılan 19 bin 748 HIV, 1772 AIDS hadisesi tespit edildi. Hadiselerin yüzde 79.9’unu erkek, yüzde 20’sini bayan ve yüzde 15.4’ünü yabancı asıllı bireyler oluşturdu. Hadiselerin en fazla görüldüğü yaş kümesi 30-34 ve 25-29 yaş kümesi oldu.
Türkiye’de 1 Ocak-31 Aralık 2018 tarihlerinde ise 3 bin 248 HIV ve 108 AIDS olayı olmak üzere toplam 3 bin 356 olay doğrulama testi olumlu tespit edildi. Bildirimi yapılan hadiselerin yüzde 83.6’sı erkekler, yüzde 16.4’ünü bayanlar ve yüzde 15.8’ini de yabancı asıllı bireyler oluşturdu. Geçen yıl bildirimi yapılan olaylardan 25-29 yaş kümesinin, öbür yaş kümelerine nazaran daha fazla sayıda olduğu belirtildi.
Küresel gayretlerle 2030 yılı itibariyle HIV/AIDS epidemisinin denetim edilmesi planlandı. Bu kapsamda Türkiye’de de global amaçlar doğrultusunda ‘Türkiye HIV/AIDS Denetim Programı’ oluşturuldu. Programla, HIV/AIDS yeni olay sayısı ve enfeksiyona bağlı ölümlerin azaltılması, HIV/AIDS’e yönelik sıhhat hizmetlerinin kapasitesinin geliştirilmesi, HIV ile yaşayan bireylere yönelik ayrımcılık ve mahremiyet ihlallerinin önlenmesi amaçlandı.
FARKINDALIK EĞİTİMLERİ DÜZENLENECEK
Kontrol programına nazaran yeni olay sayısını azaltmak için toplumun yüzde 60’ının HIV/AIDS enfeksiyonu hakkında bilgi seviyelerinin ve farkındalığının arttırılması için yaygın ve örgün eğitim kurumlarında enfeksiyon, bulaşma ve korunma bahislerinde farkındalık eğitimleri düzenlenecek.
MEB çalışanlarının bu alanda bilgi seviyesi artırılacak. Öğretmen yetiştiren fakülte ve kısımların eğitim müfredatlarına 2017’de YÖK tarafından eklenen sıhhat dersi kapsamında cinsel yolla bulaşan enfeksiyonlar (CYBE) bilgisi tüm eğitim fakültelerinde yaygınlaştırılacak ve desteklenecek. MEB’in örgün ve yaygın eğitim müfredatları kapsamında, HIV/AIDS enfeksiyonu bilgisinin yer alması sağlanacak.
Sağlık insan gücü kapasitesinin artırılması için tüm sıhhat işçisi yetiştirilen okulların mezuniyet öncesi ve sonrası eğitim müfredatlarındaki HIV enfeksiyonu bilgileri güncellenecek ve bu şahıslara yaklaşım, ayrımcılık, mahremiyet hususlarının yer alması sağlanacak.
HIV/AIDS enfeksiyonu ve korunma yolları hakkında gençlere yönelik akran eğitimi dahil farkındalık artırma programları geliştirilecek. Özel eğitim alan zihinsel engelli bireylere yönelik eğitim gereçleri hazırlanacak.
MEDYADA FARKINDALIK ARTTIRILARAK HALKIN BİLGİLENDİRİLMESİ DESTEKLENECEK
Medya çalışanlarının farkındalığının arttırılarak halkın bilgilendirilmesi desteklenecek. Dışlanmayı ve ayrımcılığı önlemeye dair medya programları oluşturulacak. Toplumdaki kanaat liderlerinin HIV enfeksiyonu hakkında farkındalıkları arttırılacak. Hasta mahremiyetini ihlal eden programların RTÜK tarafından önlenmesi çalışmaları yürütülecek. Ayrıyeten ceza ve infaz kurumlarında bulunan hükümlü/tutuklulara ve çalışanlara yönelik farkındalık çalışmaları yürütülecek. Bayan sığınma konutları, bakım konutları, engelli konutları üzere toplu ömür alanlarında yaşayanlara ve çalışanlara yönelik bilgilendirme çalışmaları yapılacak.
HIV MÜSPET ŞAHISLAR, PROGRAM GELİŞTİRME SÜRECİNE KATILACAK
Özellikle riskli davranışta bulunan kümelerle karşılaşan başta asayiş ve narkotik grupları olmak üzere ilgili kolluk kuvvetleri çalışanları bilgilendirilecek. Askerlik mühletince gerçekleştirilen eğitimlere bu alandaki bilgiler de entegre edilecek. Öte yandan, turizm çalışanlarının HIV/AIDS hakkında farkındalıkları arttırılacak. Toplumdaki HIV olumlu şahısların ya da temsilcilerinin program geliştirme sürecine iştirakleri sağlanacak.
