Türkiye’de savunma endüstrisinde kısıtlamalara bahis olabilen, havacılık, otomotiv endüstrisi için ise kritik önemdeki makine ve ekip tezgahlar için yerli tahliller geliştirilmesi amaçlanıyor.
Savunma ve havacılık endüstrisinde son periyotta kıymetli bir ivme yakalayan Türkiye’nin gündeminde, bu alanlarda kullanılan makine ve ekip tezgahların yerlileştirilmesi bulunuyor.
Zaman vakit bu bahse dikkati çeken Savunma Sanayii Lideri İsmail Demir de endüstride yerli üretim ekip tezgahlarının kullanımını teşvik edecek sistemler geliştirmeyi planladıklarını lisana getiriyor.
Takım Tezgahları Endüstrici ve İş İnsanları Derneği (TİAD) İdare Heyeti Lideri Fatih Varlık, AA muhabirine, Türkiye’nin havacılık ve savunma endüstrisindeki gelişimine bağlı olarak kadro tezgahı gereksiniminin arttığını söyledi.
Sivil havacılık alanında üretim yapan firmalar ve yan endüstrinin yurt dışından bir kısıtlama olmaksızın son teknoloji eseri makineleri temin edebildiklerini lisana getiren Varlık, savunma endüstrisi tarafında ise kısıtlamalarla karşı karşıya kalınabildiğini belirtti. Varlık, savunma endüstrisine yönelik üretimde kullanılacak makinelerin belirli taahhütler doğrultusunda alınabildiğini ya da alınamadığını kaydetti.
Savunma ve havacılık endüstrisinde kullanılabilecek makinelerin yerli üretimi konusunda dernek olarak kendilerinden görüş istendiğini anlatan Varlık, değerlendirmelerini ilgili kurumlarla paylaştıklarını söz etti.
Rekabetçi ve kaliteli makine yapmanın kolay olmadığını vurgulayan Varlık, şöyle konuştu:
“Sektörün yüzde 70-80 gereksinimi standart CNC tornalar yahut sürece merkezleri, küçük ebatlı. Bunların üretimi yapılabilir ancak Tayvan’dan, Kore’den daha ucuza yapılmasının imkanı yok. Oradaki altyapı uzun yıllar içerisinde oluşturulmuş. Bunun üzerine biraz daha büyük ebatlı, havacılık ve savunmaya da hizmet verebilecek, köprü tipi, çok eksenli yapıda makineler üzerine çalışmanın daha rekabetçi sonuçlar ortaya koyabileceği değerlendirildi ve bu doğrultuda bir rapor sunuldu. Hatta kimi yerli firmaların teşebbüsleri oldu. Burada dışa bağımlılık çok fazla. Bir denetim ünitesi Türkiye’de yapılmıyor maalesef, yapmak da kolay değil, dışarıdan alınmak zorunda. Makinenin hassasiyetinde çok kıymetli olan ana komponentler var, bunların imalatları da kolay değil, tahminen bunları dışarıdan almak daha ucuza gelecek lakin bu tıp şeylerle bir tasarımı bütünleştirip yapmak mümkün olabilir. Bu hususta önemli bir dayanak ve teşebbüs gerekecek. İmkansız değil lakin kolay da değil.”
Öncelik verilmesi gereken tezgahlar
TİAD’ın CNC Metal İşleme Makineleri ve Komponentleri Üretimi Raporu ve Yol Haritası Teklifleri başlıklı çalışmasına nazaran, savunmadan havacılığa, otomotivden medikale tüm sanayi bölümleri için stratejik değerdeki bilgisayar denetimli metal sürece makinelerinin Türkiye’de üretimi epeyce zayıf seviyede kalıyor.
Üretim için kullanılan ekipman ve aksamlarda yüzde 80 ithalat bağımlılığı bulunurken, süreç içerisinde yüzde 20 olan kritik ekipman yerlilik oranının en az yüzde 60’a getirilmesi gerekiyor.
Türkiye’nin savunma, havacılık, otomotiv endüstrisinin gelişiminin devamı ve sürekliliği için, yüksek teknoloji içeren 5 ve üzeri eksenli sürece merkezi (büyük boyutlu olanlar, köprü/portal tipi ve benzeri), tornalama merkezi, kayar otomat, transfer tezgahı, çok eksenli borverk, yatay sürece merkezi, çok eksenli taşlama tezgahı, eklemeli imalat makinesi (3D metal yazıcı, karbon-fiber yazıcı) üzere tezgahların üretimine öncelik verilmesine gereksinim bulunuyor.
Fabrika ve ekipman yatırımları
Metal sürece makinesi üretimi için ithalat yoluyla yapılabilen ekipman ve aksamların süreç içerisinde Türkiye’de üretilmesi gerekiyor.
Bunlara yalnızca tezgah üretimi için değil, satış sonrası hizmetler de dahil olmak üzere tedarik zinciri idaresi için ihtiyaç duyuluyor.
Bu ekipmanlar ortasında CNC denetim ünitesi, iş mili (spindle), spindle için özel rulmanlar, taret/magazin (otomatik kadro değiştirme sistemi), vidalı mil ve yatakları, servo motor, elektronik devre ekipmanları yer alıyor.
Gerekli bu komponentlerin Türkiye’de üretildiği varsayılırsa, bir montaj fabrikası suramı için en az 250-300 milyon avro bedelinde yatırım muhtaçlığı bulunuyor.
Türkiye’nin gereksinim duyduğu bilgisayar denetimli metal sürece makineleri ve üretimi için gerek duyulan ekipmanlarının üretimi için yaklaşık 10 yıl müddet ve 10 milyar avroluk bir yatırım/Ar-Ge finansmanı gerekiyor.
2012’den bu yana dayanaklar var
Raporda, bu mevzuda yatırım yapacak olan firmalara en az 10 yıl boyunca finansman dayanağı sunulması öneriliyor.
Ayrıca 2012’den bu yana TÜBİTAK projeleri ile dayanak sağlanan firmaların projelerinin (takım tezgahları ve ekipmanları) incelenmesi ve proje çıktılarının somutlaşma durumu gözden geçirilmesi, gerekiyorsa takviyenin devamının sağlanması teklifine yer veriliyor.
