Daha evvel üniversite bünyesindeki müzede sergilenen harman makinesi, binanın zelzeleden ziyan görmesinin akabinde ziraat fakültesinin dersliklerinde korunuyor. Makinenin en değerli özelliği 1929 yılında Atatürk tarafından kullanılmış olması. Ege Üniversitesi Ziraat Fakültesi Tarım Makineleri ve Teknolojileri Kısmı Tarım Makineleri Ana Bilim Kolu Kısım Lideri Prof. Dr. Bülent Çakmak, “Bizim muhafazaya aldığımız makinenin 1929 yılında Atatürk’ün hasat vakti Atatürk Orman Çiftliği’ne gittiğinde bindiği araç olduğunu düşünüyoruz. Zira makinenin öyküsü ve vakit içindeki seyahati bize bunu anlatıyor” dedi.
Fotoğrafta Atatürk’ün şapkası ve grup elbisesiyle olduğunu hatırlatan Prof. Dr. Çakmak şöyle konuştu:
”Bahsettiğimiz biçme harman makinası, ekini biçmek için kullanılıyor. Atatürk’ün makine üstündeki fotoğrafı 4 Temmuz 1929’da çekilmiş. Tıpkı gün Atatürk Amerika’dan gelen bir büyük elçiye Atatürk Orman Çiftliği’ni gezdiriyor. Bu ziyaretin Amerika’nın Bağımsızlık Günü nedeniyle yapıldığını düşünüyorum. Makine birebir periyotlarda birkaç sinemada de kullanılmış.
İŞ KAPASİTESİNİ 30 KATINA ÇIKARIYOR
Hayvanların ya da bir traktörün çektiği makinenin üzerinde iki kişi çalışıyor. Önde oturan makineyi yönlendiriyor. Geride oturan ise biçilen eseri tarlanın üzerine bırakıyor. 1920’li yıllar için ileri bir teknolojiden bahsediyoruz. Makine bütün hareketini ana tekerleğinden alıyor. Yaptığı işleri tekerlekten aldığı güçle yapıyor. O yüzden de ağır makine olarak geçiyor. Olağanda bir emekçinin 30 saatte yapabileceği işi 1 saatte yapıyor. Yani düzgün çalışırsa üretim kapasitesi 30 kat artıyor.
Atatürk tarımda mekanizasyona çok kıymet veriyor ve bununla ilgili bilgileri üreticiye Türkçe olarak aktarmak istiyor. Bu nedenle Atatürk Orman Çiftliği’nde bir pulluk fabrikası kuruyor. Yani 20. yüzyılın başlarında Türkiye’de de çağdaş tarım araçlarının üretimi başlamış oluyor. Fakat bilhassa bu aracın İngiltere ya da ve Almanya’dan geldiğini düşünüyoruz. Üzerinde üretildiği yere ait bir ibare olmadığı için tam bilmiyoruz fakat Alman olma ihtimali daha yüksek.
TÜRKİYE’DE GİBİSİ YOK
1922 yılında İzmir’de Bornova Ziraat Mıntıka Mektebi açılıyor. Atatürk Orman Çiftliği’nde kullanılan birtakım makineler bu mektebe geliyor. Lakin sonraki yıllarda bu okul kapanıyor. Biz de birinci açılan ziraat fakültelerinden olduğumuz için bize birçok araç miras olarak onlardan kaldı. Fotoğrafları dikkatle inceleyince bu makinenin Atatürk’ün üzerinde ve yanında fotoğraf çektirdiği makine olduğunu görüyoruz. Gerçi üzerinde birebir makine olduğunu gösteren seri numarası üzere bir delil yok fakat bunlar esasen az sayıda üretilen ve Türkiye’de o tarihte çok az bulunan makineler. Münasebetiyle bu makinenin bir benzerini Türkiye’de bulma bahtınız yok denecek kadar az. Çok özel bir kesim.
YENİ MÜZEYİ BEKLİYORUZ
Bizim üniversite kapsamında çok eski makinelerin de sergilendiği bir müzemiz vardı. İnsanlığın birinci vakitlerde kullandığı yabadan son teknolojik araçlara kadar 240 kesimin sergilendiği bir müzeydi. 30 Ekim 2020’de meydana gelen sarsıntı sonrası müze binamız hasarı olduğu için yıkıldı. Artık yeni binanın hazırlanmasını bekliyoruz. Şu an sınıfta koruma ediyoruz. Makine aslında tam manasıyla çalışıyor yalnızca bir kayışında hasar var. Bunun sonrasında yeni müze yaklaşımıyla değiştirilmesi ya da yenilenmesi gereken bir modülü ya da bizden istenen bir şey varsa onu yaparak yeniden müzemizde sergileyeceğiz.”
