Niğde’de Ömer Halisdemir Üniversitesinde 6 yıldır yapılan ıslah çalışmaları kapsamında yaklaşık yüzde 50 daha az su kullanılarak randıman elde edilebilen yerli patates çeşidi geliştirildi.
Tarım Bilimleri ve Teknolojileri Fakültesi Dekanı Prof. Dr. Mehmet Emin Çalışkan, AA muhabirine, fakültede Niğde’nin ana eseri patateste yerli çeşitlerin geliştirilmesi konusunda ağır çalışma yürüttüklerini söyledi. Çalışkan, kuraklığa ve yüksek sıcaklığa toleranslı çeşitlerin geliştirilmesi konusunda 7 yıldır çok ağır araştırma yaptıklarını ve projeler yürüttüklerini belirterek, şunları kaydetti:
“Küresel ısınmayla yağış ölçüsünün azalması, kuraklığın ve yüksek sıcaklığın artması, serin iklimi seven patateste, sıcaklıkların 30 derecenin üstüne çıkmasıyla randımanda kıymetli azalmalar meydana geliyor. Biz de hem yüksek sıcaklığı tolere edebilecek hem de daha az suyla yetiştirilebilecek ıslah çalışmaları yapıyoruz. Zira önümüzdeki 10 yıllar içerisinde Türkiye’de bilhassa Orta Anadolu’da çok su tüketimiyle patates üretiminin sürdürülebilirliği tehlike altına giriyor. Dünyanın değerli araştırma merkezleriyle irtibata geçerek gen kaynaklarını topladık ve kullanmaya başladık. Gerisinden da yerli çeşitleri geliştirmek hedefiyle kendi ıslah programımızı başlattık. Bu çalışmaların bu sene 6. yılındayız. Şu anda elde ettiğimiz değerli, hoş çeşit adaylarımız var. Yaklaşık yüzde 40-50 daha az su kullanarak mevcut çeşitlere yakın emsal randıman alabildiğimiz sınırlarımız var. Önümüzdeki iki yıl içinde ümit ediyorum ki bu çizgilerimizi tescil kademesine getirerek bakanlığımıza başvuracağız.”
Islah programı kapsamında her yıl yaklaşık 10 bin melezleme dikimi yaparak yerli ıslah çeşit adayı geliştirdiklerini anlatan Çalışkan, bu yıl da 12 bin 500 deneme dikimi yaptıklarını, bunların ortasında kuraklığa ve yüksek sıcaklığa toleransı yüksek çeşitlerin de bulunduğunu aktardı.
“İLERLEYEN YILLARDA DAHA AZ SUYLA YETİŞEBİLEN BİTKİLERE MUHTAÇLIĞIMIZ VAR”
Çalışkan, Türkiye’nin patates üretiminin yaklaşık yüzde 35-40’ının Niğde, Konya ve Nevşehir’den karşılandığına lakin buraların da kurak bölgeler olduğuna işaret ederek, şöyle konuştu:
“Küresel iklim değişikliğiyle yağış ölçüleri azalmaya, yağış rejimi değişmeye başladı. Bu bölgede bir taraftan yağış azalırken bir taraftan da sulu tarımın artması bilhassa patatesin Konya, Niğde üzere bölgelerde çok fazla üretim sistemi içine sokulması uzun vadede ülkemizde patates üretiminin daha doğrusu bu bölgenin tamamında ziraî üretimin sürdürebilirliğini çok önemli tehdit ediyor. Hasebiyle ilerleyen yıllarda daha az suyla yetişebilen bitkilere gereksinimimiz var. Patates de bunlardan bir tanesi. Çiftçilerimiz yetişme döneminde 20 sefer sulama yapıyor. Çok önemli bir su tüketimi var. Bu 20 sulamayı 10-12’ye indirmemiz bile sudan çok önemli tasarruf manasına gelmekte. Münasebetiyle Türkiye’de düşündüğümüz vakit tarımın sürdürülebilirliği açısında çok değerli katkı yapacak.”
Dünyadaki patates ıslah eğilimine bakıldığında son yıllarda bütün ülkelerde kuraklığa ve yüksek sıcaklığa toleranslı çeşit ıslah programlarının arttığına dikkati çeken Çalışkan, “Bu Avrupa, ABD ve öbür kıymetli patates üretimi yapan bölgeler için de geçerli. Hasebiyle önümüzdeki 10-20 yıl içinde kuraklığa ve yüksek sıcaklığa toleranslı çeşitler patates tarımında başta rol oynayacak. Patates ve tohumculuk dalının bu cins çeşitler üstüne kurulacağını öngörüyorum.” tabirlerini kullandı.
Dünyaya açılan bir fakülte olduklarını lisana getiren Çalışkan, “Bu gün yalnızca ülkemizden değil, tüm dünyadan öğrencilerimiz var. 8 farklı ülkeden yaklaşık 13 öğrencimiz, patates ıslahı, genetiği ve yetiştirme teknikleri konusunda burada eğitim alıyor. Fakültemizde ise 25 farklı ülkeden 102 öğrencimiz var. Hasebiyle bu çalışmaları öğrencilerimiz sayesinde bütün dünya sathına yaymayı hedefliyoruz.” dedi.
