Yaz dönemi ve dini bayramlarla birlikte kalpazanların bilhassa turizm bölgelerinde faal olduğunu belirten tüketici dernekleri, vatandaşlara “sahte para” konusunda mağduriyet yaşamamaları için dikkatli olmaları davetinde bulundu.
Tüketiciler Derneği (TÜDER) Genel Lideri Levent Küçük, AA muhabirine yaptığı açıklamada, yaklaşan yaz mevsimi ve dini bayramlarla birlikte, bilhassa para değişiminin ağır olduğu turizm bölgelerinde, kalpazanların geçersiz paraları piyasaya sürmek üzere harekete geçtiğini kaydederek, emniyet ünitelerinin de buna paralel olarak operasyonlarını artırdığını söyledi.
Bayram yahut yaz tatiline çıkan ve alışveriş yapan tüketicilerin bu hususta dikkat etmesi gerektiğini vurgulayan Küçük, mağduriyet yaşanılmaması ismine tüm banknotlarda olmasa bile bilhassa 50 TL, 100 TL ve 200 TL pahasındaki büyük banknotların kesinlikle denetim edilmesi tavsiyesinde bulundu.
Küçük, geçersiz paranın nasıl anlaşılacağı ve denetiminin nasıl yapılacağına değinerek, banknotların kağıt kalitesinin, Atatürk görselinin, emniyet şeridinin, holografik şeridin, kabartma baskısının, renk değiştiren şeridin, bütünleşik imgenin, ön ve art yüzdeki mikro yazıların denetim edilmesi gerektiğini vurguladı.
Levent Küçük, “Ayrıca, ultraviyole ile görünen kıymetler, görme engellilere yönelik olarak paranın ön yüzünde, filigranın sol üst kenarında Braille alfabesinden yararlanılarak yazılmış, parmakla dokunulduğunda fark edilebilen noktalar da denetim edilmeli. Gerçek banknotlar ile karşılaştırılarak denetimi yapılmalı. Üzerine yazı, çizik, delme, yırtma ve gibisi müdahalelerde bulunulmamalı.” diye konuştu.
“SAHTE ÇIKAN PARALARI POLİS YAHUT JANDARMAYA BİLDİRİN”
Küçük, paranın düzmece çıkması durumunda banknotun nereden ve kimden alındığına dair tüm bilgilerle birlikte, en yakın Cumhuriyet Başsavcılıklarına yahut kolluk kuvvetlerine teslim edilmesi gerektiğinin altını çizerek, geçersiz para bildirimleri için 155 Polis İmdat yahut 156 Jandarma İhbar sınırlarının kullanılabileceğini aktardı.
Bu ihbarların ehemmiyetine dikkati çeken küçük, yapılan ihbarların aranan bir kişi yahut bir sahtecilik şebekesinin ortaya çıkarılmasına kıymetli bir katkı sağlayabileceğini tabir etti.
Küçük, 5237 Sayılı Türk Ceza Kanunu başta olmak üzere, 5271 sayılı Ceza Muhakemesi Kanunu ve 5326 sayılı Kabahatler Kanunu’nda uydurma parayı tedavüle koyan ve bilerek kabul eden şahıslar hakkında çeşitli cezai yaptırımlar öngörüldüğünü bildirdi.
“Parada Sahtecilik” başlıklı Türk Ceza Kanunu’nun 197. hususuna nazaran düzmece parayı tedavüle sokan ve bilerek kullananlara ait ceza verildiğini lisana getiren Küçük, bu cezaya ait şu bilgileri verdi:
“Memlekette yahut yabancı ülkelerde kanunen tedavülde bulunan parayı, uydurma olarak üreten, ülkeye sokan, nakleden, koruma eden yahut tedavüle koyan kişi, iki yıldan 12 yıla kadar mahpus ve 10 bin güne kadar isimli para cezası ile cezalandırılır. Düzmece parayı bilerek kabul eden kişi, bir yıldan üç yıla kadar mahpus ve isimli para cezası ile cezalandırılır. Düzmeceliğini bilmeden kabul ettiği parayı bu niteliğini bilerek tedavüle koyan kişi, üç aydan bir yıla kadar mahpus cezası ile cezalandırılır.”
KAĞIT KALİTESİ, ATATÜRK GÖRSELİ VE ÖTEKİ DİKKAT EDİLMESİ GEREKENLER
Tüketici Müracaat Merkezi (TBM) Hukuk Komitesi Lideri Avukat Murat Emergen, kalpazanların yaz döneminde ve bayramlarda para dolanımının yüksek olduğu yerlerde adeta cirit attığını belirterek, uydurma paraların tedavüle sokulduğu yerlerde kimilerinin kalabalık büfeler, dolmuşlar ve taksiler olduğunu söyledi.
Vatandaşların yaz mevsiminde aceleden, tatil rehavetinden yahut sıcağın yol açtığı dikkatsizlikten düzmece paraları anlayamayabildiğini vurgulayan Emergen, mağdur olmamak için bilhassa şüphelenilen paranın kesinlikle alınmadan evvel incelenmesi gerektiğini vurguladı.
Emergen, geçersiz para mağduru olmamak için dikkat edilmesi gereken konuları şu halde sıraladı:
“Sahte parayı anlamanın en kolay yollarından biri banknotun kağıt kalitesidir. Paranın sert, pürüzlü ve üzerindeki yazılar soluk olmamalı. Parayı ışığa tutulduğunda Atatürk görselinin olup olmadığını, banknotlardaki parlak emniyet şeridinin olup olmadığı denetim edilmeli. Emniyet şeridi banknot ışığa tutulduğunda iki yüzden de kesintisiz bir sınır olarak görülür. Banknottaki holografik şerit parlak olmalı. Paranın ön yüzünde yer alan Atatürk portresinin yanı sıra ‘Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası’ ve banknotun kıymetini gösteren sayılar da dahil olmak üzere yazılarda kabartma baskı bulunur. Farklı açılardan paraya bakıldığında orta tarafta yer alan ve renk değiştirerek altın sarısına dönüşen şerit üzerinde TL ibareleri bulunur. Para ışığa tutulduğunda, sol üst kenarda bulunan biçimlerle, art yüzeydeki haller birleşerek banknot kıymetini gösterir.”
“BANKNOTLARIN FARKLI BOYUTLARDA OLDUĞU UNUTULMAMALI”
Emergen, paraların ön ve art yüzlerinde birtakım alanlarda banknot pahasını gösteren mikro yazıların bulunduğunu belirterek, banknotların boyutlarının birbirlerinden farklı olduğunu, bunun unutulmaması gerektiğini vurguladı.
Sahte paradan şüphelenildiğinde banknotun bir öbür banknot ile karşılaştırılabileceğinin de altını çizen Emergen, ayrıyeten TCMB’nin Uydurma Banknot Seri ve Sıra No Sorgulama başlıklı bir internet adresi olduğunu ve buradan bilgileri girerek banknotun sorgulanabileceğini kelamlarına ekledi.
