AVRUPA Birliği’nin 28 ülkesinde oy kullanma hakkına sahip 427 milyon kişi bugünden itibaren Brüksel’de kendilerini temsil edecek parlamenterleri belirlemek üzere oy kullanmaya başlayacak. Kesin sonuçları pazar gecesi netleşecek seçimler Avrupa Parlamentosu’nun (AP) önümüzdeki beş yılda misyon yapacak 751 üyesini belirlemenin çok ötesinde bir değere sahip. AB, tarihi boyunca başta iktisat kontaklı olanlar olmak üzere çeşitli krizleri atlatmayı başardı. Gelinen kademede ise tam manasıyla bir ‘AB krizi’ kelam konusu.
HANGİ YOL SEÇİLECEK
Bazı üye ülkelerin AB prensip ve kıymetlerinden uzaklaşma eğilimine girmesi, birinci kere bir üye ülkenin ayrılma sürecinde olması, ekonomik ve toplumsal alanda yaşanan problemler seçimi kritik hale getiren bir konjonktür oluşturdu. Seçimler, AB ve 513 milyon vatandaşı için tarihî bir kavşak olarak görülüyor. Konjonktürü çok düzgün kullanan çok ve sağ partilerin akın, hareket alanları giderek daralan ana akım partilerin ise savunma konumunda kaldığı seçimlerin sonuçları AB’nin yoluna daha birleşerek mi yoksa giderek ayrışarak mı devam edeceğinin de birinci sinyallerini verecek.
AB yanlıları, global sınamalara karşı koyabilmek için entegrasyon seviyesinin artırılması gerektiği ve birlikten güç doğacağı görüşündeler. Gelecekte AB’nin hayatta kalabilmesini de buna bağlıyorlar. AB aykırıları ise ulusal kimliklerin öne çıktığı, Brüksel’in şimdiki kadar ön planda olmadığı bir yapıdan yanalar. AB yanlısı hükümet ve partilerin vakit zaman çarpıtmaya dayalı, hayata geçirilmesi güç olsa da kulağa güzel gelen telaffuzları kullanan popülistlerin suratını kesememeleri ve telaffuzlarını yenileyememeleri gelecek için alarm zillerinin çalmasına neden oluyor.
GÜNLÜK Hayatı ETKİLİYOR
Yüksek vergi oranları, geçim gücünün yerinde sayması, istihdamda yaşanan sıkıntılar halkın birden fazla vakit ‘bütün aksiliklerin sorumlusu’ olarak görülen AB’ye yönelik yansısının artmasına neden oluyor. Ekonomik ortamın çok parlak olmadığı bir periyotta göç konusunun, kriz olmamasına rağmen, daima gündemde tutulması da AB’nin üstesinden gelemediği sıkıntılar ortasında yer alıyor. Başta ABD ile olmak üzere memleketler arası münasebetlerde yaşanan olumsuz gelişmelerin tesirleri de AB’nin işini zorlaştırıyor. Bu aksiliklere AB’yi AB yapan kıymetlerin kimi ülkeler tarafından hiçe sayılması da eklenebilir.
Kampanya süreci seçimden çok ‘AB referandumu’ havasında geçtiğinden oy eğilimlerinin de buna nazaran şekillenme mümkünlüğü yüksek. Bunda belirleyici öge ise iştirak oranı olacak. 1979’dan beri her 5 yılda bir yapılan seçimlerin birincisinde iştirak oranı yüzde 62’ydi. 2014’te ise yüzde 42.6’da kaldı.
BOŞUNA MI YARIŞIYORLAR
BEŞ yıl evvelki seçimlerde ‘spitzenkandidat’ denilen, AP’deki siyasi kümelerin belirlediği önder adaylardan kazananın AB Kurulu Lideri olması tekniği uygulanmıştı. Gelinen evrede ise birtakım üye ülkeler bu tekniğe karşı. Hatta Macaristan Başbakanı Viktor Orban, spitzenkandidat sisteminde AB Kurulu Lideri olmaya en yakın isim, Hıristiyan Demokrat Avrupa Halk Partisi’nin adayı Manfred Weber’i kazanması halinde veto edeceğini şimdiden açıkladı. Fransa da prosedüre soğuk bakıyor. Almanya ise hem Weber’in hem de formülün gerisinde. AB önderleri, kriz konusu olma potansiyeli taşıyan, Birlik kurumlarının yeni yöneticilerini tartışmak için 28 Mayıs’ta Brüksel’de toplanacaklar.
4 GÜNDE TAMAMLANACAK
AP seçimlerinde tüm üye ülkeler birebir anda sandığa gitmeyecek. Perdeyi, AB’den ayrılma sürecini (Brexit) belirlenen müddette tamamlayamadığı için seçimlere katılmak zorunda kalan İngiltere ve popülistlerin ana akımı zorladığı ülkeler ortasında yer alan Hollanda açacak. AP’ye İngiltere’den 73, Hollanda’dan 26 parlamenter girecek. Brexit olması halinde İngiliz parlamenterler AP’den çıkacak ve 751 olan üye sayısı 705’e düşürülecek. Yarın İrlanda ve Çek Cumhuriyeti, cumartesi de Letonya, Slovakya ve Malta sandığa gidecek. Geri kalan 21 AB ülkesinde ise oylar 26 Mayıs’ta kullanılacak. AP’de en fazla koltuğa 96 parlamenterle Almanya sahip olacak. En düşük üye sayısı (6) ise Malta, Kıbrıs, Estonya ve Lüksemburg’da.
