Yerel seçimlerin yaşandığı birinci çeyrekte devletin tüketim harcamaları ile iç talepteki sert yavaşlama nedeniyle ithalattaki daralma iktisattaki küçülmeyi sınırladı. İhracatın yüzde 9.5 arttığı ithalatın ise yüzde 28.8 küçüldüğü birinci çeyrekte endüstrideki gerileme yüzde 4.3 oldu. Türkiye iktisadının büyüklüğü 3.8 trilyon lira olurken dolar olarak iktisadın hacmi 747.5 milyar dolara indi. 2018’in son çeyreğinde mevsim ve takvim tesirinden arındırılmış olarak iki çeyrek üst üste daralarak teknik resesyona giren Türkiye iktisadı 2019’un birinci çeyreğinde ise geçen yılın son çeyreğine nazaran yüzde 1.3 büyüyerek teknik resesyondan çıkmış oldu. Hazine ve Maliye Bakanı Berat Albayrak da birinci çeyrekte Türkiye iktisadının teknik resesyondan çıkacağını vurgulamıştı.
DEVLETİN KATKISI
TÜİK, gayrisafi yurtiçi hasıla bilgilerini üretim ve harcamalar usulüyle hesaplıyor. Harcamalar usulüne nazaran bakıldığında vatandaşın tüketim harcamaları birinci çeyrekte yüzde 4.7 azaldı. Bu azalmanın ekonomik büyümeye 2.96 puanlık daraltıcı tesiri oldu. Devlet ise lokal seçimlerin tesiriyle tüketimini arttırdı. Yüzde 7.4 büyüyen devletin tüketim harcamaları ekonomiyi 0.99 puan büyüttü. Toplam yatırımlardaki gerileme bu çeyrekte de sürdü. Bilhassa inşaat yatırımlarındaki daralmanın tesiriyle yüzde 13 küçülen yatırım harcamalarının ekonomik büyümeye olumsuz katkısı 3.8 puan oldu. İhracatın yüzde 9.5 arttığı ithalatın da yüzde 28.8 azaldığı birinci çeyrekte dış ticaret ekonomik byümeye 9.4 puanlık katkıyla birinci sıraya yükseldi.
Üretimde işler çok da güzel gitmiyor. Tarım olumsuz katkısını yüzde 2.5’lik büyümeyle 0.07 puan güzelleştirici tesire dönüştürürken sanayi yüzde 4.3 daraldı. Lakin endüstride 2018’in son çeyreğindeki daralma suratının yavaşlaması dikkat çekti. Yüzde 4.3 daralan endüstrinin ekonomiyi küçültücü tesiri 0.93 puan oldu. İnşaatta yüzde 10.9’luk küçülme 0.83 puanlık olumsuz tesir yaptı. Turizm, ticaret, ulaştırma üzere bölümleri içeren hizmetlerde daralda yüzde 4. Bu 0.93 puanlık ekonomiyi küçültücü tesir yapsa da ikinci ve üçüncü çeyrekte turizm tesirinin çok daha olumluya dönmesi bekleniyor.
FİNANS TOPARLANIYOR
Finans bölümü toparlanıyor. 2018 son çeyreğinde daralan kesim birinci çeyrekte büyümeye başladı. Yüzde 1.5’lik büyüme 0.07 puanlık olumlu katkı yaptı. İkinci ve üçüncü çeyrekte kredi büyümesinin de hızlanması bekleniyor. Gayrimenkul dalı inşaat makûs gitse de olumlu seyrini sürdürdü.
İKİNCİ ÇEYREKTE DARALMA SÜRAT KESER
İş Yatırım Ekonomisti Muammer Kömürcüoğlu, yayımladığı tahlilde mevsimsellikten arındırılmış GSYH’nın birinci çeyrekte tekrar artıya geçerek teknik resesyondan çıkıldığını gösterdiğini söyledi. Kömürcüoğlu, “İkinci çeyrekte de yıllık bazda daralmanın birinci çeyreğe kıyasla sürat keserek devam etmesini bekliyoruz. Yılın ikinci yarısında ise toparlanma bekliyoruz” dedi.
