ABD Dışişleri Bakanı Mike Pompeo, 52. Güneydoğu Asya Uluslar Birliği (ASEAN) Dışişleri Bakanları Toplantısı çerçevesinde ASEAN üyesi ortaklarıyla yaptığı görüşmede, haziran ayında ASEAN başkanlarının benimsediği Hint Pasifiği angajman çerçeve mutabakatını överek, bunun, bağımsızlık, şeffaflık, âlâ idare ve kurallara dayalı nizamı desteklediğini kaydetti.
Mike Pompeo, Washington idaresinin hiçbir vakit Hint Pasifiği devletlerinden ülkeler ortasında tercih yapmalarını istemediğini vurgulayarak, Hint Pasifiği’ndeki çıkarlarının, ortak yarar doğrultusunda bölge ülkeleriyle bütünlük gösterdiğini kaydetti.
ABD Dışişleri Bakanı ASEAN ile bağlarına, hukukun üstünlüğü, insan hakları ve sürdürülebilir ekonomik büyümenin yol gösterici olduğunu da lisana getirdi.
Bu ortada Çin Dışişleri Bakanı Vang Yi, ASEAN toplantısı sırasında Pompeo ile yaptığı görüşmenin akabinde gazetecilere, “koordinasyon, iş birliği ve istikrarla” tanımlanmış karşılıklı bağları nasıl ileriye taşıyacakları konusunda görüş alışverişinde bulundukları açıklamasını yaptı.
Vang, “Bakan Pompeo, ne ABD Lideri (Donald) Trump ne de ABD idaresinin, Çin’in gelişimini denetim altına alma niyetinde olmadığını açıkça lisana getirdi. ABD, Sino-ABD ekonomik ve ticari müzakeresinde pürüzsüz ilerleme ümit ediyor.” tabirini kullandı.
Çin Dışişleri Bakanı ayrıyeten Pompeo’nun son füze denemesine karşın Kuzey Kore ile çalışma seviyesinde müzakerelere rastgele bir vakitte başlamaya hazır olduğunu ilettiğini belirtti.
Çin, Pekin idaresi ile ASEAN ülkelerinin ortalarını Güney Çin Denizi’ndeki uyuşmazlıklar üzerinde durarak bozmaya yönelik dışarıdan bir devletin rastgele bir teşebbüsüne karşı ikazda bulunmuştu.
GÜNEY ÇİN DENİZİ SORUNU
Çin, 1947’de yayımladığı haritayla egemenlik ihtilaflarının yaşandığı Güney Çin Denizi’nin yüzde 80’i üzerinde hak savında bulunurken, yer altı kaynakları açısından varlıklı bölgede başta Filipinler olmak üzere ortalarında Vietnam, Brunei ve Malezya’nın da bulunduğu komşu ülkelerle egemenlik tartışmaları yaşanıyor.
Pekin’in tartışmalı sularda inşa ettiği yapay adalar üzerinde kurduğu üsleri silahlandırdığı tezleri, ABD ve bölge ülkeleriyle ortasında gerginliğe sebep oluyor.
Filipinler’in müracaatıyla 2016’da Milletlerarası Tahkim Mahkemesi, Çin’in, Güney Çin Denizi’nde tek taraflı egemenlik taleplerinin yasal yeri olmadığına karar vermişti.
