Yaklaşık 500 milyon yıllık bu ağ internet için kullanılan “world wide web – dünya çapında ağ” terimine atıfla “wood wide web” diye isimlendiriliyordu.
Şimdi de memleketler arası bir çalışmayla, bu bilinmeyen dünyaya hakim olan “mikorizal mantar ağının” birinci global haritası çıkartıldı.
Nature mecmuasında yayımlanan araştırma İsviçre’nin Zürih kentindeki Crowther Laboratuvarı ve ABD’deki Stanford Üniversitesi tarafından yapıldı. Çalışmada, Global Orman İnisiyatifi’nin 70’den fazla ülkedeki 1,2 milyon orman, 28 bin çeşidi kapsayan data tabanı kullanıldı.
Milyonlarca direkt orman müşahedesi ve yerdeki simbiyotik bağlarını kullanan araştırmacılar, birinci defa bu mantar ağlarını aşağıdan üst görselleştirebilen modellemeler yaptı.
Araştırmacılardan Prof. Thomas Crowther BBC’ye yaptığ açıklamada “İlk sefer ayaklarımızın altındaki dünyaya dair global ölçekte bir bakış elde ettik” dedi.
Araştırma, mikorizal ağların iklim değişikliğinin tesirlerini kısıtlamada ne kadar değerli olduğunu ve iklim değişikliğinin tesirlerine karşı ne kadar büyük tehdit altında olduklarını da gösterdi.
Profesör Crowther “MR çekmenin bize beynin nasıl çalıştığını görmemize yardımcı olması üzere, toprağın altındaki bu mantarların global haritası, global ekosistemlerin nasıl çalıştığını gösteriyor.” dedi.
Crowther şöyle devam etti:
“Belli tipteki mikroorganizmaların dünyanın muhakkak yerlerinde yaşadığını tespit ettik ve bunu anlayarak belirli tıptaki mikroorganizmaları nasıl tekrar inşa edebileceğimizi ve iklimin nasıl değiştiğini anlayabiliriz. Bu ağın büyük kısımlarını kaybediyor olmamız, sıcaklıların ve karbon salımının arttığı kısırdöngüyü büyütebilir, iklim değişikliğini artırabilir.”
Mikorizal mantarlar, bitkilerle simbiyotik (ortak yaşar) bir münasebet geliştiriyor.
İki ana küme mikorizal mantar var: Mesken sahibinin köklerine nüfuz eden arbüsküler mikorizal mantarlar (AM) ve nüfuz etmeden ağaç kökünü kaplayan ektomikorizal (EM) mantarlar.
Genelde kuzeydeki ılıman alanlarda bulunan EM mantar atmosferde daha çok karbon depolanmasına yardımcı oluyor ve bu çeşit mantarlar iklim değişikliğinin tesirlerine karşı daha hassas.
Genelde tropik bölgelerde bulunan AM mantar ise süratli karbon geri dönüşümüne yardımcı oluyor.
Araştırmaya nazaran ağaçların yüzde 60’ında EM mantar var, lakin sıcaklıklar arttıkça bu mantarlar ve bağlı bulundukları ağa tipleri azalacak ve yerini AM mantar alacak.
Crowther “Toprakta dev ölçülerde karbon depolanmasına dayanak olan bu mantar tipleri kayboluyor ve yerlerine atmosfere karbon püskürten mantarlar geliyor.” dedi.
Bu durum, iklim değişikliğini hızlandırma potansiyeli taşıyor.
2100 yılına dek karbon salımında azalma olmazsa EM yüzde 10 azalabilir ve ağaçların ömrü buna bağlı.
Araştırmanın sonuçları, mikorizal ağlarına bağlı olarak dünyanın neresine ne cins ağaçlar dikilmesi gerektiğine yardımcı olarak BM’nin bir trilyon ağaç kampanyası üzere yine ağaçlandırma çalışmalarına yardımcı olabilir.
