Türk bilim insanları, Antarktika’dan getirilen örnekler üzerinde yaptıkları araştırmalarda, tarımda yaygın olarak kullanılan ve bitkileri öldüren kimyasal hususları zararsız hale getiren bir bakteri türü buldu.
Türkiye’nin 3. Ulusal Antarktika Bilim Seferi’ne katılan bilim insanlarının yürüttüğü çalışmalar meyvelerini vermeye başladı.
Bu kapsamda, Ondokuz Mayıs Üniversitesi Ziraat Fakültesi Hekim Öğretim Üyesi Yılmaz Kaya tarafından gerçekleştirilen ve Ondokuz Mayıs Üniversitesi Ziraat Fakültesi Öğretim Üyesi Doç. Dr. Hasan Murat Aksoy ile Amasya Üniversitesi Sabuncuoğlu Şerefeddin Sıhhat Hizmetleri Meslek Yüksekokulu Tabip Öğretim Üyesi Sevgi Maraklı’nın da yer aldığı çalışmada, tarımda yaygın olarak kullanılan ve bitkileri öldüren kimyasal unsurları zararsız hale getiren bir bakteri çeşidi keşfedildi.
“Bu alandaki çalışmalara kaynak olacak nitelikte”
Proje yürütücüsü Kaya, 3. Ulusal Antarktika Bilim Seferi kapsamındaki projelerinin Ondokuz Mayıs Üniversitesi ve Amasya Üniversitesi iş birliğinde yürütüldüğünü söyledi.
Kutuplarda bitki, hayvan ve mikroorganizma çeşitliliğiyle ilgili yapılan araştırmaların Türkiye’nin bu alanda kelam sahibi olması için kıymetli olduğunu belirten Kaya, şöyle konuştu:
“Kutuplardan alınan örneklerde, kültür bitkilerine ziyanlı, yabancı otları öldüren ve yaygın olarak kullanılan bir kimyasal hususun tabiatta birikimini önleyen ya da zararsız hale getiren bakterilerin elde edilmesi planlandı. Bu özelliğe sahip bakterilerin biyokimyasal ve moleküler tekniklerle teşhislerinin yapılması, kendisine baskı oluşturan çevresel şartlara ve başka canlı organizmalara karşı canlılığını sürdürmesini sağlayan hangi genlere sahip olduklarının moleküler tekniklerle belirlenmesi amaçlanmıştır. Projemizde bu alandaki çalışmalara kaynak olacak nitelikte sonuçlar elde edileceği düşünülmektedir.”
Bakteriye sefer önderinin ismi verildi
Kaya, sefere katılan Karadeniz Teknik Üniversitesi Deniz Bilimleri Fakültesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Ersan Başar’ın kıtadaki lokasyonlardan yaklaşık 50 farklı su, buz, mavi ve yeşil alg örnekleri alarak kendilerine ulaştırdığını bildirdi.
Yılmaz Kaya, “Ondokuz Mayıs Üniversitesi Ziraat Fakültesi Bitki Müdafaa Bölümü Bakteriyoloji Laboratuvarlarında, kutuptan getirilen örneklerden saf olarak bakteri kültürleri elde edilmiştir. Elde edilen bakterilerin, yabancı otları öldüren kimyasalları zararsız hale getirip getirmediklerine yönelik denemeler, Ziraî Biyoteknoloji Laboratuvarlarında yapılmıştır. Başarılı bulunan bir bakteri kültürüne seferin baş harfleri olan TAE ile 3. Ulusal Antarktika Bilim Seferi Başkanı Doç. Dr. Burcu Özsoy hocamıza atfen ‘Psychrobacter sp. strain TaeBurcu001’ ismi verilmiştir.” dedi.
Biyolojik casus olarak kullanılabilecek
Projeleriyle birinci kere kutup bölgesinden, yabancı otları öldüren kimyasal bir maddeyi tabiatta kalıntı sorununu önleyecek halde zararsız hale getiren bir bakteri türü elde edildiğini vurgulayan Kaya, bu bakterinin hangi genlere sahip olduğunun detaylı biçimde araştırılacağını lisana getirdi.
Kaya, keşfin etraf kirliliğini önlemede de ehemmiyet taşıdığına dikkati çekerek şunları kaydetti:
“Böylece ülkemizde bilhassa kutup çalışmalarında eksikliği hissedilen tecrübeli ve ziraî biyoteknoloji altyapısı olan genç bilim insanları yetiştirilecektir. Tarımda yaygın kullanılan, hem bitkiye hem toprağa ziyan veren ‘herbisit’ isimli bitki öldürücülere karşı bir biyolojik casus olarak bu bakterinin kullanılması planlanmaktadır. Böylelikle bu bakterinin, herbisitlerin neden olduğu etraf kirliliğini tedbire bakımından değerli bir rol üstleneceği öngörülmektedir.”
