AA muhabirinin, On Birinci Kalkınma Planı’ndan (2019-2023) derlediği bilgilere nazaran, imalat endüstrisinin katma bedelli üretim yapabilmesi ve yenilikçi eser geliştirme kapasitesinin artırılması için Ar-Ge ve yenilik kabiliyetinin güçlendirilmesi amaçlanıyor.
Bu kapsamda, Ar-Ge ve yenilik dayanak sistemi, araştırmadan ticarileştirmeye kadar tüm süreci kapsayan, orta-yüksek ve yüksek teknoloji dallarına yönelik ve bunların gereksinimleriyle gelişme potansiyellerini dikkate alan bir yapıya dönüştürülecek.
Destekler, hazırlanacak teknoloji yol haritaları doğrultusunda öncelikli kesim ve kritik teknoloji alanlarına ağırlaşacak.
Özel dalda araştırmacı insan gücünün sayısı ve niteliğinin artırılması gayesiyle endüstride doktoralı araştırmacı istihdamı teşvik edilecek. Ar-Ge merkezlerinde kesime ve ölçeğe nazaran farklılaşan oranlarda doktoralı araştırmacı istihdam etme kaidesi getirilecek.
Üniversiteler, araştırma altyapıları ve özel dal ortasındaki iş birlikleriyle bilgi ve teknoloji transferinin artırılmasına yönelik dayanak düzenekleri uygulanacak.
Teknoloji transfer ofisleri (TTO) kurumsal yapısı ve insan kaynağı kapasitesi geliştirilerek performans odaklı desteklenecek. Yükseköğretim kurumları ismine tescil edilmiş fikri hakların farklı statüdeki TTO’lar aracılığıyla ticarileştirilmesi, elde edilen gelirin üniversiteye dönüşü, buluş sahibine ödeme yapılabilmesi ve TTO’ların finansal sürdürülebilirliğinin sağlanması hususlarında mevzuatta iyileştirmeler yapılacak.
Araştırma altyapılarından Ar-Ge ve yenilik proje hizmeti alan KOBİ’lere finansman takviyesi sağlamak üzere “Yenilik Dayanak Kuponu Programı” uygulamaya konulacak.
Destekler kamu alımlarıyla güçlendirilecek
Yeni teknolojik eserlerin ticarileştirilmesine sürat kazandırmaya yönelik takviye ölçüsü ve çeşitliliği artırılacak, dayanakların kamu alımlarıyla tamamlayıcılığı sağlanacak.
Ar-Ge ve yenilik projeleri sonucunda ortaya çıkan ve patentle korunan teknolojilerin lisanslama yahut periyot yoluyla Türkiye’de yerleşik firmalara aktarılması sağlanacak.
Öncelikli bölümlerde gereksinim duyulan kritik bileşen, aygıt ve gereçler, gereksinim makamı kamu kurumlarının eş finansmanıyla geliştirilecek.
Büyük firmaların bölümlerindeki teşebbüsleri desteklemesine yönelik teşebbüs sermayesi gibisi fonlar kurması teşvik edilecek.
Plan devri sonunda, Ar-Ge harcamalarında özel dalın hissesi ve Ar-Ge işçisi içinde özel kesimde istihdam edilenlerinin oranı yüzde 67’ye çıkacak.
Ar-Ge harcamalarının GSYH’ye oranının yüzde 1,8’e, tam vakit muadil (TZE) cinsinden Ar-Ge işçisi sayısının 300 bine ve milyon kişi başına doktora ve üstü TZE Ar-Ge işçisi sayısının 863’e yükselmesi hedefleniyor.
Kritik teknoloji üretme yeteneği geliştirilecek
Yüksek katma bedel oluşturması beklenen kritik teknoloji alanlarında teknoloji üretme ve adaptasyon yeteneği oluşturulacak.
Türkiye’de “Milli Teknoloji Hamlesi”nin gerçekleştirilmesine yönelik yapay zeka, objelerin interneti, artırılmış gerçeklik, büyük bilgi, siber güvenlik, güç depolama, ileri gereç, robotik, biyoteknoloji, kuantum, sensör teknolojileri ve katmanlı imalat teknolojileri üzere hususlara ait yol haritaları hazırlanacak.
Kritik teknolojilerde insan gücü kapasitesi artırılacak. Bu alanda gereksinim duyulan yetenek ve yetkinliklerin karşılanmasına yönelik disiplinler ortası lisans ve lisansüstü programlar açılacak. Buralarda yurt dışından akademisyenlerin kısmi vakitli çalışması teşvik edilecek.
Kritik teknoloji alanlarında yetkinliği kanıtlanmış yurt dışı eğitim kurumlarına lisansüstü öğrenci gönderilmesine yönelik burs programları oluşturulacak.
Büyük ölçekli firmaların eser geliştirmeye yönelik kritik teknoloji alanlarında yapacağı Ar-Ge çalışmalarını üniversite yahut kamu araştırma kurumlarıyla gerçekleştirmesi halinde, projenin girişimciye yansıyan maliyetinin muhakkak bir kısmı kamu tarafından karşılanacak.
Kritik teknoloji alanlarında Ar-Ge ve yenilik iş birliği yapılacak stratejik ülkeler belirlenecek, bu ülkelerle ikili ve çoklu Ar-Ge ile yenilik iş birlikleri desteklenecek.
