Doğu Karadeniz’de günler değil, haftalarca gezmek lazım. Her yer uzak, her yere ulaşım sıkıntı, her gün yağmur bastırabiliyor; lakin her bir köşe görmeye paha. Meskendeki plan çarşıya uymuyor bir türlü. Günlük “yaparız nasıl olsa” denen seyahat rotası, bir türlü tamamlanamıyor.
Çavuşlu köyünü görebilmek için çok uğraştım. Yağmurdan göz gözü görmedi, seller bastı, yollar kapandı. Gidilecek birkeç noktadan feragat ettik, dönüşü de bir gün ertelemeyi başardım. Nihayet dar ve engebeli yollarla; Borçka’ya 21, Artvin vilayet merkezine 54 kilometre uzaktaki Çavuşlu Köyü’ne vardım.
İyi ki bu kadar uğraşmışım. Gördüğüm görüntü, beni benden aldı. Dağlar, yeşil, gol ve işin romantik tarafı; suyun tabanında hissedilen bir hayat. Üstelik şimdi turistler gelmeden, etraf bu derece bâkirken… Sular altında kalan yerler, o batık kentler, bana öteki türlü bir hüzün veriyor. Hasankeyf, Halfeti, Samsat, Yusufeli üzere… Biliyorum, köy yer değiştirmiş; biliyorum, makûs bir şey olmadan aileler hayat alanlarını diğer konutlara, mahallelere, kentlere kaydırmışlar. Lakin yeniden de tanımı imkansız bir tıp his bu. İçinde hüznü muhakkak barındıran ancak apayrı şeylerle harmanlanmış bir his yumağı daha doğrusu.
İlk turistik seyahatler bu yaz başladı
Köy, 2002 yılında boşaltıldı, bir yıl sonra da Muratlı Barajı’nın suları altında kaldı. Muratlı, Çoruh ırmağı üzerinde üretimi tamamlanan birinci baraj. Elektrik üretimi açısından en uygun yer, tam burası, Çavuşlu köyünün olduğu bölgeydi. Geçen 15 yılı aşkın mühlet boyunca, baraj gölünde türlü türlü balıklar üredi, şu kendi ömür dekorunu üretti. Nüfusu bir vakitler 200’den fazla olan köyde, lakin 50 kişi kaldı. Başkaları öteki köylere, kentlere göç etti. Kaçkar Dağları’nın karlı tepelerinin görünümünde, kimseler tekne tipi yapmayı akıl edememiş. Ta ki bu yaza kadar… Şakir Ataman, “Neden olmasın” diye düşündü. Artık yalıya dönüşen konutunun önüne bağladığı teknesiyle birinci turist kümelerini gezdirmeye daha yeni başladı. Aslında meskenini de pansiyona çevirdi. Şimdiye kadar lakin 40 gezgin bu hoşlukları gördü.
Bereketli topraklar üzerinde
Çavuşlu Köyü’nün eski ismi Katophiya. Tarım, köyün yıllar boyunca en önemli geçim kaynağı olmuş. Toprak bereketli mi bereketli. Çay, fındık, mısır, her çeşit meyve ve zerzevat; yani ne ekseniz çıkıyor tipten. Bu yüzden özel işletmeye ilişkin bir çay fabrikası kurulmuş köyde. Artık bacası görünen… İlkokul, sıhhat ocağı, cami, her kurumun lojmanları, konutlar, iki bakkal, kahve ve marangoz atölyesiyle hayat kendine kâfi çizgide akmış gitmiş. Haftada bir gelen nayloncular, balıkçılar, elbiseciler, veresiye defterleri, çok çalışan köylüler…
Yapılan projeyle, köyün merkez mahallesinin sular altında kalacağı katılaşmış. Konutlarını kaybedecek olanlara yeni yerler, konutlar tahsis edilmiş. Sistemi aslında değişecek ailelerin bir kısmı büsbütün köyü terk etmiş.
İşini kaybedenler diğer diyarlara yelken açmışlar. Tekne cinslerine başlayan Şahin Ataman “Dört kardeşiz” diye anlatmaya başlıyor; “Üç kardeşim gitti, her biri öbür kentte. Hepimizin hayatları burada kurulmuştu ancak bir tek ben kaldım. Burası benim dünyamdi, burayı bırakmayı göze alamadım. Ne yapabileceğimi düşündüm, turistik seyahatlerin düzgün olacağına karar verdim. Kümeleri gezdirmeye de daha yeni başladım. Konutumu de pansiyon olarak düzenledim, ilçe merkezinde bir konutum daha var, ben orada yaşıyorum. Gayem bu koyun turizmini canlandırmak, insanlara buraları gezdirmek”. Şahin’le bir saat dolaştık. Köyünü, eski hayatını, ailesini, kardeşlerini anlattı. Güya hem geçmişte hem bir cennetin içinde turladık. Ne bir ses vardı ne diğer bir tekne. Kaçkar Dağları şahidim olsun, o öğlenden sonrayı çok lakin çok huzurlu geçirdik.
Nasıl gidilir?
Arabayla gitseniz daha güzel. Yollar umulandan biraz daha uzun sürebiliyor. Borçka merkeze 21 kilometre uzaklıkta. İlçe merkezinden saat başı minibüsler kalkıyor. Yalnızca Şahin Ataman tekne çeşidi yapıyor, köyde rahatlıkla bulabilirsiniz onu. Evvelden aramak isterseniz daha garanti olur. Tel: 0544 653 66 82.
