Elazığ’ın Baskil ilçesinde tarihi tam olarak bilinmemekle bir arada isminden ötürü 10 yüzyılda Süryaniler tarafından Bağdat Caddesi travesti yapıldığı bedellendirilen Mar Ahron Manastırı tarihe ışık tutan kalıntılarıyla dikkati çekiyor Suyatağı köyü Işıklar mezrası sonları içerisinde yer alan 1400 rakımlı Muşar Dağı’nın tepesinde etrafa hakim bir noktada bulunan manastır Bağdat Caddesi travestileri büyük bir kısmı doğal nedenlerle ve defineciler tarafından tahrip edilmiş olmasına karşın görkemli yapısı etrafındaki su sarnıçları ve mezarası ile bin yıllık tarihin izlerini barındırıyor
Abul Farah yapıtlarını burada kaleme Travesti Bağdat Caddesi almış
Bazı kaynaklara nazaran 13 yüzyılda Selçuklu idaresinde bulunan Malatya’da yetişmiş tarih tıp teoloji fizik matematik ideoloji edebiyat ve astroloji üzere bilim kısımlarında ortaya koyduğu yapıtlarıyla günümüzde dahi dikkati çeken Süryani bilim adamı Abul Farac’ın yapıtlarını bu manastırda kaleme aldığı söyleniyor Karakaya Baraj Gölü ile kıyı şeridini süsleyen kayısı bahçeleri dağları güneşin doğuşu ve batışı ile oluşan eşsiz görüntüsüyle da dikkati çeken manastır patika yollardan yürüyerek yaklaşık 1 saat 30 dakikada ulaşılabilmesine karşın bilhassa hafta sonları ziyaretçisiz kalmıyor Diyarbakır Kültür Varlıklarını Müdafaa Bölge Kurulunca sit alanı kapsamına alınan adeta bir kültür hazinesi niteliğindeki manastır yapılacak bir onarım çalışmasıyla turizme kazandırılmayı bekliyor
Önemli bir kültür varlığı
Fırat Üniversitesi Arkeoloji Kısım Lideri Dr Öğretim Üyesi Abdulkadir Özdemir birinci ne vakit ve kimler tarafından yapıldığı kesin olarak bilinmemekle birlikte isminden ötürü Süryani kilisesi olabileceği bedellendirilen manastırın değerli bir kültür varlığı olduğunu anlattı Süryanice’de mar ın kutsal ve ulu manasına geldiğini Ahron sözcüğünün ise 13 yüzyılda periyodun öne çıkan bilim adamı Abul Farac’ın babası tabip Ahron ile benzerlik gösterdiğini söz eden Özdemir şöyle konuştu Bölgede bilinen anıtsal nitelikte misal manastır Tunceli’nin Hozat ilçesi Ergen köyünde bulunan Bizans devrine ilişkin Süryani kilisesidir Bu kilisenin kitabesi 10 yüzyılın birinci yarısına tarihlendirilmektedir Mar Ahron Manastırı’nımli da bu tarihlerde yahut öncesinde yapılmış olma mümkünlüğü yüksektir Mimari biçiminden ötürü tıpkı vakitte savunma emelli bir yapıyı da andırdığını yapılacak bir arkeolojik hafriyatla diğer eklentilerinin olup olmadığı ve niteliklerinin de anlaşılacağını aktaran Özdemir bulunduğu pozisyon itibariyle tarihin her devrinde stratejik değere sahip olan manastırla ilgili bugüne kadar her hangi bir arkeolojik hafriyat yapılmadığından asıl gizemini koruduğunu belirtti
Manastırla ilgili yapılacak bir arkeolojik çalışmanın binlerce yıl öncesine ışık tutacağını kaydeden Özdemir şunları söyledi İleride yapılacak olan arkeolojik hafriyat ve onarım çalışmaları ile hem yapının tarihlendirilmesi sorunu çözülecek hem de bir kültür varlığı olarak hak ettiği bedeli bulacaktır Birçok medeniyete konut sahipliği yapmış tarihi ve kültürel açıdan geçmişe ışık tutan bu manastırın daha fazla tahrip olmadan bir an evvel restore edilmesi gerektiğine inanıyoruz
UNESCO’ya kabul edileceğini düşünüyoruz
Yukarı Fırat Kültür Sanat ve Kalkınma Derneği Lideri Aygün Çam da dernek olarak Üst Fırat Havzası’nda yer alan arkeolojik kıymete sahip alanlarla ilgili çeşitli çalışmalar yürüttüklerini söyledi
Bu kapsamda değerli bir kültür varlığı olan manastırına dikkat çekmek için hazırladıkları 80 sayfalık bir rapor ile UNESCO’ya müracaatta bulunacaklarını aktaran Çam şunları kaydetti Raporumuzu Kültür Bakanlığına teslim edip Bakanlık aracılığıyla da UNESCO’ya sunacağız İnşallah yapılacak bir onarım çalışmasının sonucunda buranın UNESCO’ya kabul edileceğini düşünüyoruz Buranın turizme kazandırılmasına yönelik yol yapılması için Fırat Kalkınma Ajansına birtakım taleplerde bulunduk Buraya bir yol yapılıp insanların ziyaret edebileceği ve dinlenebileceği turistik bir alan oluşturulması için bir kadro çalışmalar içerisindeyiz
Çam manastırın bir kültür hazinesi olmasının yanında bulunduğu pozisyon itibariyle tüm Karakaya Baraj Gölü havzasını ayaklar altına alan eşsiz görüntüsü güneşin doğuşu ve batışıyla da ziyaretçilerini kendine hayran bıraktığını vurguladı Ulaşımının güç olmasına karşın bu özelliklerinden ötürü manastırın hafta sonları sıklıkla ziyaret edildiğini belirten Çam yapılacak bir onarım çalışmasıyla kurtarılmayı bekleyen bu kültür varlığına dikkati çekmek için ayrıyeten Mar Ahron’nun Türküsü ismiyle bir türkü de bestelediğini söyledi
