Başucu kitabınız değişti mi?
Göreve geldiğimde fizik kitabı okuyordum, artık arakademik grup kurma stratejileri üzerine kitaplara merak sardım. Kimi temel ve sınanmış uygulamaların üniversitemizin genlerine işlemişçesine adeta otomatik uygulandığı görmek sevinidirici. Lakin birtakım ayrıntılar da var ki eksik kaldığında, kayda girmediğinde bir sonraki jenerasyonlar unutabilir, atlayabilir. Bu bakışla üniversitede atama, yükselme kriter ve süreç ve stratejilerimizi de göz önüne alarak kapsamlı bir değerlendirmeden geçiriyoruz. Son vakitlerde, aday olan ve geçen yıl aldığımız öğretim üyelerimiz dünya çapında alanlarında öncü öğretim üyelerinin ortamıza katıldığını rahatlıkla söyleyebilirim. Bu manada cazibe merkezi olmaya devam ediyoruz. Her duruma 60-70 çok uygun aday müracaat yapıyor. Âlâ sonuç alıyoruz, fakat her vakit güzel süreçlerin de düzgünleşme alanı vardır. Gelişme alanımız her vakit olacak. Ben en uygununu yapıyorum demek her vakit muvaffakiyetin karşısındaki en büyük tehdit. Daha güzel yapmanın her vakit yollarını aramalı. Senatomuz da bu nedenle el birliği ile atama yükseltme sürecini ele aldı. 1,5 yıldır da kriteleri daha düzgüne çekmek için çabalıyoruz. Yeni kriterleri belirledik.
Nedir bu kriterler?
Akademik muvaffakiyet ve tecrübesi ölçmeye çabalıyor, objektif ve nicel kriterlere bir daha bakıyoruz. Yayın sayısı, eğitim- öğretim ve araştırma tecrübesi, geldiği kurumda yaptığı katkılar ve bize ne sağlayabileceğini tek tek ölçen objektif ve sübjektif değerlendirmeler var. Değerli unsurlar ortasında, bireye özel durum üretmemek, bir strateji içinde muhtaçlığı belirlemek ve kriterleri bireylerden bağımsız olarak belirlemek ve en uygun adayı kazanabilecek şeffaf süreçleri izlemek yer alıyor. Bu süreçlerde aldığımız öğretim üyesinin bize katkısı sorgulanmalı. Bu yaklaşımla ünitelerimizin de stratejik planlarını daha uygulanabilir biçimde ele alabilmeyi sağlıyoruz. Yalnızca kriterler kâfi değil. Tıpkı vakitte o kriterleri nasıl uyguladığınız da değerli yani şeffaflık, liyakatın belgelenmesi koşul.
Zor değil mi?
Tam karşıtı çok daha kolay. Her şeyden evvel vicdanınız rahat. Vicdanınız rahat ve unsurlu iseniz, ben ve hocalarım çok daha güçlü oluyor. Dokümanları dökümante edip, liyakatini ispatladıkları bir adayı önerdiklerinde onlar da adayı çok daha güçlü savunabiliyor. Üniversitemizin muvaffakiyetinde Türkiye’yi etkileyen sorunlardan daha az etkilenmemizde liyakat asıllı olmamız tesirli oluyor. Bize başvuranların politik ve dünya görüşünden, ömür üsluplarından fazla alanındaki uzmanlığına ehemmiyet veriyoruz. Farklılıkları bir ortada yaşamayı sağlamalıyız. Bilhassa akademik, bilimsel araştırma yapan bir kurumda sorgulamak, dinlemek, farklı görüşleri ortaya çıkartmak gerekiyor. Bu türlü bir ortam tıpkı vakitte araştırmada da daha atılımcı, bilimsel yeteneği daha da geliştirici bir ortam oluşturur. Hem bizim için bu türlü hem de öğrenciler için bu türlü. Zira öğrenciler de farklı kültürlerden, geçmişlerden geliyor. Hepsi her vakit başarılı, yetenekli olsalar da başlangıçta çok da açık olmayabiliyorlar. İnsanları kümelere koymak onların ayrıntılı zenginliklerini görmeye çalışmaktan çok daha kolaydır. Üniversiteye girdiklerinde kendilerini birey olarak ne kadar kıymet verildiğini gördüklerinde, akademik olarak gelişiyor, dünyaya açılma potansiyeli kazanıyorlar, sonra onlar da değişiyor, olumlu etkileniyor. Kendi bedellerinden ödün vermeden, kıymetlerine paha katarak mezun oluyorlar. Boğaziçi mezunlarını farklı kılan en değerli özelliklerden biri de budur.
Liyakatın pek de önemsenmediği bir dönemden söz ediliyor.
Bana ne YÖK’ten ne de siyasi başkanlardan, hükümetten hiçbir biçimde şu kişiyi alacaksın, şu atamayı yapacaksın üzere baskılar gelmedi. Kısımlarımızda, ünitelerimizde önerdiğimiz isimler, adaylar alışılmış ki güvenlik soruşturmalarından geçiyor. Nadiren de olsa orada takılmalar olabiliyor fakat bu bir baskı değil. Onun dışında hiçbir formda bizim atama, yükseltme süreçlerimize karışılmıyor. Bazen bürokratik ve teknik nedenlerle şu alanlarda şu kadar öğretim üyesi olmadan şunu almazsınız üzere münasebetlerle, büsbütün teknik nedenlere dayalı zorluklar yaşayabiliyoruz. Ancak bunu da YÖK’le istişare ederek, gereksinimimizi anlatarak aşmanın yollarını bulabiliyoruz. Bazen uzun sürüyor, bazen biraz daha süratli oluyor. Yani bizim dertlerimiz teknik açıdan diyebilirim.
Türkiye’nin en başarılı öğrencileri bizde
Sınavlarda birinci 1000’e girenlerin 764’ü bizde. Öteki başarılı öğrenciler tıp ve hukuk kısımlarına giriyorlar. Bizde ikisi de yok. Olsaydı büyük ihtimalle birinci 1000’in en az 950’sini alırdık diye iddia ediyorum. Bu natürel tesadüfen olan bir şey değil. Öğrenciler de neyi neden seçtiklerini çok âlâ biliyorlar. Bilhassa birinci 1000’e girenler çok şuurlu tercih yapıyorlar. Şu anda hukuk ve tıp kısımlarını rakip olarak değil bütünleyici olarak görüyorum. Lakin ABD ve İngiltere üniversitelerini rakip olarak görüyorum. Onların da birinci 50 içinde olanlarını dikkate alıyorum.
Yabancı öğretim üyesi bulmakta kahır yaşıyoruz
Bize yabancı öğretim üyesi çekmekte bir külfet yaşamıyoruz. Darbe teşebbüsü ve öncesindeki 2016’daki Ankara’daki elim bomba olayı nedeniyle Türkiye’nin akademik ortamına daha evvelden rahatlıkla gelen bölümlerde çok büyük bir tasa oluştu. Lakin bu öğretim üyesi seviyesinde daha az. 100’e yakın yabancı asıllı öğretim üyemiz var. Terör korkusu dışında yabancı öğretim üyelerinin dolar bazında maaşları son beş yıl içinde neredeyse yarıya düştü. Bu mevzuda uygunlaştırma yapmamız gerekiyor. YÖK nezdinde onunla ilgili teşebbüslerimiz de var. Bilhassa Amerikalı öğrenciler için de külfet büyük. Türkiye’ye gelen öğrenci sayısı 2016’dan 2018’in başına kadar müddette sıfır oldu. Daha evvel bu sayı 500 seviyesindeydi. Amerika’da kongre üyeleriyle görüşme fırsatı bulduğumuzda bu durumu gündeme getirdik. Aldığım bilgilere nazaran her şeye karşın 40 lisans öğrencisinin 22’si Boğaziçi Üniversitesi’ni tercih etti.
Kimdir?
1964’te Eskişehir’de doğan Prof. Dr. Mehmed Özkan, 1986’da Boğaziçi Üniversitesi Elektrik-Elektronik Mühendisliği Bölümü’nü onur derecesiyle tamamladı. Yüksek lisans ve doktorayı ABD’de Vanderbilt Üniversitesi Elektrik Mühendisliği Bölümü’nde “Akıllı Robotlar ve Robotik Cerrahi” alanlarında yaptı. ABD-NIH ve Japon sanayisine yönelik projelerde de misyon aldı. Vanderbilt Üniversitesi Tıp Merkezi (VUMC), Nörolojik Cerrahi Anabilim Kısmında, stereotaktik ve robotikcerrahi planlama sistemlerinin geliştirilmesinden çalıştı.1992deTokyo’ya geçen Özkan, araştırmalarına Bridgestone, Japonya, Mekatronik Bölümü’nde üst seviye araştırmacı oldu. Yapay hudut ağlarının robot denetimi gayesiyle kullanılması üzerine çalıştı. 1995’te Boğaziçi Üniversitesi’nde Biyomedikal Mühendisliği Enstitüsü Biyomedikal Elektronik Anabilim Koluna geçti. 2007’de Boğaziçi Üniversitesi Eğitimde Üstün Muvaffakiyet mükafatını aldı. Müellifleri ortasında yer aldığı 84 akademik yayını 653 atıf aldı. 2005-2012 yılları ortasında TÜBİTAKTEYDEB- ELOTEG Yürütme Komitesi üyesi, 2012-2015’te TÜBİTAK TEYDEB-TEMEG yürütme şurası üyeliği yaptı. 2012-15 ortası Avrupa Komitesi FP7 ve H2020 programları kapsamında obotik alanında proje kıymetlendirme komitelerinde vazife aldı. 2015-16’da KÜSİ İstanbul Çalışma Gurubu temsilcisi, 2012-2016 Türk Patent Enstitüsü Marmara Bölge Koordinatörü vazifelerini yürüten Özkan, 2017 yılında TÜBA üyesi oldu. 2012-16 Boğaziçi Üniversitesi Rektör Danışmanlığı, 2016’da Rektör Yardımcılığı, 2016’dan bu yana Boğaziçi Üniversitesi Rektörü olan Özkan, Boğaziçi Üniversitesi Vakfı ve Boğaziçi Üniversitesi Teknopark AŞ İdare Konseyi Başkanlığı yapıyor. Özkan Ekim 2018’den beri TÜBİTAK İdare Kurulu
üyesi. Özkan tıpkı vakitte Türk Japon Üniversitesi Mütevelli Heyeti üyesi.
