Avrupa’da İkinci Dünya Savaşı’nın akabinde yaşanmış en büyük insanlık trajedisi olarak kabul edilen ve en Bursa escort bayan az 8 bin 372 Boşnak sivilin hunharca katledildiği Srebrenitsa soykırımı ortadan 24 yıl geçmesine karşın hala kanayan bir yara olmaya devam ediyor
Bosna Hersek’in doğusundaki Srebrenitsa kentinin 11 Temmuz 1995’te escort Antalya Ratko Mladic komutasındaki Sırp askerleri tarafından ele geçirilmesinin ardından başlayan kanlı soykırım yalnızca kurban yakınlarının değil tüm Boşnak milletinin de en derin yarası olarak kabul ediliyor
Soykırımın yıl dönümü 11 Manavgat escort Temmuz’da bu yıl da 33 soykırım kurbanı daha kendileri ile tıpkı mukadderatı paylaşan öteki kurbanların yanına Potoçari Anıt Mezarlığı’na defnedilecek Bu yılki cenaze merasiminin akabinde mezarlıkta yatan kurbanların sayısı da 6 bin 643’e yükselecek
Öte yandan ortadan neredeyse çeyrek asır geçmesine karşın hala binin üzerinde soykırım kurbanının cenazesine ulaşılamaması Srebrenitsa yarasının hala kapanamamasının en büyük sebebi olarak gösteriliyor
HER ŞEY NASIL BAŞLADI
Savaş hatalısı Ratko Mladic komutasındaki Sırp birlikleri 11 Temmuz 1995 günü Srebrenitsa’yı ele geçirdi Kentte yaşayan siviller BM bünyesinde bölgede misyon yapan Hollandalı askerlere sığınarak hayatta kalmayı umsa da Hollandalı askerler onları Sırp güçlerine teslim etti
Savaştan sonra yargılanarak ortalarında Srebrenitsa soykırımının da bulunduğu birçok savaş hatasından müebbet mahpusa mahkum edilen Mladic’in 11 Temmuz 1995 günü söyledikleri adeta birkaç gün içinde olacakların da habercisiydi Sırp bayramı arifesinde kenti Sırp milletine armağan ettiklerini söyleyen Mladic Nihayet bu topraklarda Türklerden bölge Müslümanları için kullanılan ifade intikam alma vakti gelmiştir tabirlerini kullandı
Nihayetinde yalnızca birkaç gün içinde en az 8 bin 372 Boşnak sivil katledildi çok sayıda bayan ve çocuk konutlarından sürgün edildi
ORMAN YOLU ÖLÜM YOLU OLDU
Srebrenitsa’nın işgal edilmesinin akabinde kentte yaşayan Müslümanların bir kısmı bugünkü şehitliğin tam karşısında bulunan eski akümülatör fabrikasında konuşlanan Hollanda askerlerine sığınırken bir kısmı da orman yolundan Boşnak askerlerin denetimindeki bölgeye ulaşmayı seçti Orman yolunu seçenlerin de Hollandalı askerlere sığınanların da bahtı birebir oldu
Yaşanan büyük katliamlar nedeniyle halk ortasında ölüm yolu olarak da anılan orman yolunu seçen binlerce Boşnak Sırp askerlerin kurduğu pusularda öldürüldü
Hollandalı askerlere sığınanlar da eski akümülatör fabrikasındaki birinci gecenin akabinde başlarına gelecekleri anladı Birinci gece fabrikaya giren Sırp askerleri kimlik denetimini yapıp keyiflerine nazaran kimi erkekleri götürürken eşlerinden ya da oğullarından ayrılan bayanların çığlıkları duvarlarda yankılandı
Ertesi gün Hollandalı askerlerin birkaç metre ilerisinde kampın çabucak dışında bekleyen Sırp askerleri bayan ve çocukları otobüslere bindirirken erkekleri çabucak orada ailelerinden ayırdı Ailelerinden ayrılan erkekler daha sonra katledilip farklı toplu mezarlara gömüldü Bayan ve çocuklar ise yıllardır yaşadıkları meskenlerinden sürgün edildi
HOLLANDA DA KISMEN SUÇLU
Srebrenitsalı Boşnak sivillerin medet beklediği Hollandalı Birleşmiş Milletler BM askerlerinin soykırımdaki rolü ortadan geçen onca yıla karşın hala tartışılıyor
Şehrin Sırp güçlerince işgal edilmesinin akabinde çekilen ve kamuoyunun da aşina olduğu imajlarda Hollandalı BM askerlerinin kumandanı Thom Karremans’ın 11 Temmuz 1995’te bir ortaya geldiği Mladic karşısında el pençe durması gözden kaçmadı Kente giren Sırp askerlerine ateş açılması nedeniyle Karremans’ın adeta tabirini alan Mladic’in imgelerin sonunda ise Karremans’a içki ısmarlaması ve ikilinin birlikte kadeh kaldırması görülüyor Hollandalı askerlerin Srebrenitsa’dan uğurlanması öncesinde de Sırp komutanın Karremans ve ailesine çeşitli ikramlar vermesi de bir diğer ayrıntı olarak göze çarpıyor
Tüm bu manzaralara karşın Karremans asla yargılanmadı Hollanda devleti ise Srebrenitsa’daki katliamdan kısmen hatalı bulundu Kurban yakınlarınca 2007 yılında açılan davada Lahey Bölge Mahkemesi Srebrenitsa’nın işgali sırasında BM bünyesinde misyonlu Hollandalı askerlere sığınan 300 Boşnak sivilin Sırp askerlerine teslim edilmesinden ötürü Hollanda’yı hatalı buldu Mahkeme Hollandalı askerlerin Sırplara teslim edilen 300 kişinin öldürüleceğini öngörmesi gerektiğini belirtti
SOYKIRIM KARARI VE SUÇLULAR
Lahey deki Milletlerarası Adalet Divanı 2007 yılındaki kararında Eski Yugoslavya Milletlerarası Ceza Mahkemesinden ICTY gelen ispatlar doğrultusunda Srebrenitsa ve civarında yaşananları soykırım olarak nitelendirdi
Sırp kumandan Ratko Mladic ICTY’de görülen davada ortalarında Srebrenitsa soykırımının da bulunduğu birçok hatadan müebbet mahpusa mahkum edildi
Aynı mahkeme 2016’daki kararında ise Bosnalı Sırpların savaş devrindeki eski önderi Radovan Karadzic’e Srebrenitsa soykırımı dahil 10 farklı kabahatten 40 yıl mahpus cezası verdi
Mahkeme ayrıyeten Srebrenitsa soykırımında işledikleri cürümler nedeniyle eski Sırp general Radislav Krstic’i 35 yıl Vidoje Blagojevic’i 15 yıl Vujadin Popovic ve Ljubisa Beara’yı müebbet Drago Nikolic’i 35 yıl Ljubomir Borovcanin’i 17 yıl Vinko Pandurevic’i 13 yıl Radivoje Miletic’i 19 yıl Milan Gvero’yu 5 yıl mahpusa mahkum etti
Bosna Hersek Mahkemesinde görülen öteki bir davada ise 13 Temmuz 1995 günü bine yakın Boşnak sivilin katledilmesiyle suçlanan Milorad Trbic 30 yıl mahpusa mahkum edildi
Farklı mahkemelerde görülen Srebrenitsa davalarında bugüne kadar 45 Sırp toplam 699 yıl mahpus cezası aldı
Öte yandan eski Sırbistan Cumhurbaşkanı Slobodan Milosevic de Srebrenitsa’daki soykırımla suçlanmış lakin yargılanması devam ederken tutuklu bulunduğu cezaevinde hayatını yitirmişti
