İSTANBUL’un zerzevat ve meyve gereksinimini karşılayan 800’e yakın hal şirketi ile İstanbul Büyükşehir Belediyesi (İBB) Hal Müdürlüğü’nü karşı karşıya getiren ‘devir parası’ mahkemeden döndü. Mahkeme, Hal Müdürlüğü’nün, pay evresi yapılan bir şirketten istediği 270 bin liranın kanuna ters olduğuna işaret ederek yürütmeyi durdurdu. Kararın, misal durumdaki binlerce firma için de emsal nitelikte olduğu kaydedildi. İstanbul Bayrampaşa ve Ataşehir’deki zerzevat meyve halinde 770 kadar firma faaliyet gösteriyor. Türkiye genelindeki 169 halde ise 11 bin kadar firma bulunuyor. Binlerce hal firmasını ilgilendiren sürecin gerisinde ise, Bayrampaşa’daki bir şirketin paylarının el değiştirmesi yer alıyor.
DEVİR TESPİT EDİLDİ
E. M. B., Nazar Zerzevat Meyve Besin Eserleri şirketindeki payının tamamını Nisan 2018’de M. C.’ye sattı. İBB Hal Müdürlüğü ise periyot sürecini, geriye dönük yaptığı incelemede fark etti. Hal Müdürlüğü geçen 21 Mart günü, şirkete yazı gönderdi. Yazıda, evre sürecine ait Hal Müdürlüğü’ne bildirimde bulunulmadığı kaydedildi. Yazıda, evre bedeli olarak Hal Müdürlüğü’ne 180 bin TL; süreç evvelce bildirilmediği için 90 bin TL ceza toplam 270 bin TL’nin ödenmesi istendi. Yazıda, bedelin desteği olan yönetmeliğin ilgili hususuna de yer verildi. Davaya bahis Aralık 2012 tarihli yönetmeliğin ilgili hususu “Tüzel kişiliğe dışarıdan giren hissedarlardan pay oranınca bölüm bedeli alınır. Hal Müdürlüğü’nden müsaadesiz olarak yapılan şirket pay bölümlerinde, periyot bedelinin yüzde elli ziyadesiyle ve değişiklik tarihinden ödeme gününe kadar geçen müddet için gecikme artırımı hesaplanarak tahsil edildi. Evre süreç bedelini, tespit tarihinden itibaren 15 gün içinde ödemeyenlerin faaliyetine müsaade verilemez” diye düzenlenmiş.
KANUNA AYKIRI
Hal Müdürlüğü yazısı 2 Nisan 2019 günü şirkete bildirim edildi. Şirket, mevzuyu yargıya taşıdı. İstanbul 13. Yönetim Mahkemesi’nde açılan davada, 270 bin liralık sürecin yürütmesinin durdurulması ve iptali ile yönetmeliğin ilgili hususunun iptali istendi. Dava dilekçesinde özetle “Yönetmelik kararı, destek kanun kararlarının tamamına ters. Hukuksal bireylerde pay evresine ait yönetmelikte geçen kararlar, destek kanunlarda yok. Yönetmeliğin 12. unsurunun tamamı iptal edilmeli” denildi. Dilekçede, 270 bin TL için de “Bu süreç metot ve yasaya açıkça aykırı” denildi.
TELAFİSİ GÜÇ ZİYANLAR DOĞAR
DAVALI İBB ismine yapılan savunmada şöyle denildi: “Dava konusu sürece temel alınan ilgili yönetmelik, kanunlara uygun düzenlendi. Dava konusu süreç yordam ve yasaya uygun. Tüzel destekten mahrum davanın ve yürütmenin durdurulması isteminin reddine karar verilsin.” Mahkeme, 8 Temmuz’da karar verdi ve iptali istenen yönetmelik hususunun, kanun ve yönetmeliklere dayanmadığına hükmetti. Kararda, şirketin ödemesi istenen 270 bin liraya ait “İşlemde hukuka uyarlık bulunmadığı sonucuna varılmıştır” denildi. Mahkeme, ‘telafisi güç ziyanlar doğar’ diyerek ödeme süreci ve ilgili yönetmeliğin 12. unsurunun yürütmesini oy çokluğu ile durdurdu.
DEVİR PARASI ARTIK ALINAMAZ
KARARI kıymetlendiren davacı şirketin avukatı Fırat Epözdemir, “Mahkemenin, yönetmeliğin bilhassa ‘Tüzel Bireylerde Pay Devri’ başlıklı 12. hususunu ‘açıkça hukuka aykırı’ olarak görüp yürütmesini durdurması kararı vermesi epey değerli. Yönetmelik hususunun hukuka ters olduğuna daha evvel dikkat çekmiştim. Çok sayıda hukukî kişi ve hissedarlarında hukuka karşıt biçimde ‘hisse evre bedeli’ ismi altında para alındı. Yürütmenin durdurulması kararı devam ettikçe, artık bölüm parası alınmayacak ve bu taraflı mağduriyetler de yaşanmayacaktır. Karar benzeri durumlar için emsal teşkil edebilir” dedi.
