Türkiye Un Sanayicileri Federasyonu (TUSAF) Lideri Eren Günhan Ulusoy, bu yıl buğday ekim alanlarının geçen seneye nazaran yüzde 5 azaldığını belirterek, “Ekim alanlarındaki azalmaya karşın buğday üretiminde yağışlar sayesinde geçen yıla nazaran kayıp olmayacağını öngörüyor, en az 20 milyon ton rekolte bekliyoruz.” dedi.
Ulusoy, AA muhabirine yaptığı açıklamada, Türkiye’de buğday ekim alanlarının 2000-2018 yıllarında toplamda yüzde 23 daralarak 7,3 milyon hektara
düştüğünü, son bir yılda ise ekim alanlarında yüzde 5’lik bir azalma yaşanmasını beklediklerini söyledi. Son 18 senede yıllık ortalama yüzde 1-1,5 olan daralmanın 2019’da yüzde 5’e çıktığını lisana getiren Ulusoy, tehlike sinyallerinin çaldığını, bunun önüne geçilmesi gerektiğini vurguladı.
Ulusoy, bu yıl yağışlar çok düzgün olduğundan Mardin, Urfa, Harran bölgelerinde üreticilerin mısır tarlalarını vaktinde biçemediğini belirterek, şöyle devam etti:
“Hem mahsullerin hasat edilememesi hem de yağışların sürmesi nedeniyle toprağın rutubet derecesinin yüzde 60-70’lere çıkması buğday ekimini engelledi. Bilhassa Güneydoğu’da ekim alanlarında önemli azalma yaşandı. Bu yıl ekim alanlarındaki yüzde 5 düşüşün sebebi bu. Lakin bu durumun yağışların çok düzgün gitmesi sayesinde telafi edileceğini düşünüyoruz. Yani ekim alanlarındaki azalmaya karşın buğday üretiminde yağışlar sayesinde geçen yıla nazaran kayıp olmayacağını öngörüyor, en az 20 milyon ton rekolte bekliyoruz. Ayrıyeten mısır ve arpanın fiyatı buğdayı geçmişti. Bu eserlere de kayma oldu.”
“ÜRETİCİDEN UCUZ BUĞDAY ALALIM’ DEMİYORUZ”
Ulusoy, bu yıl buğday fiyatlarına ne olacağına ait soru üzerine, geçen yıl Toprak Mahsulleri Ofisi’nin (TMO) buğdayın tonu için bin 50 lira fiyat belirlediğini anımsattı.
Türkiye Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın bu yıl buğdayın tonunun bin 350 lira olacağını açıkladığını aktaran Ulusoy, geçen yıla nazaran yüzde 29’luk artışın kelam konusu olduğunu bildirdi.
Ulusoy, ekim alanlarının azalmamasının yolunun çiftçinin para kazanmasından geçtiğini kaydederek, “Biz endüstriciler olarak, ‘Ucuz mal alalım’ demiyoruz. Şayet biz, ‘Ucuz ham husus alalım’ dersek üretim azalır ve ham maddeyi bulamayız. Bu durum sürdürülebilir olmaz. Endüstrici olarak çiftçinin para kazanmasını istiyoruz.” diye konuştu.
Dünyanın en çok buğday üreten ülkesi olmadıklarını fakat en çok un ihracatını kendilerinin yaptığını vurgulayan Ulusoy, burada üretim kapasitesinin yüksek olmasının, kurumsal üreticilerin bulunmasının, yüksek buğday üretiminin yapıldığı Rusya üzere ülkelere yakın pozisyonda bulunmanın tesirli olduğunu söyledi.
Ayrıca Türkiye’nin yüksek ihracat kabiliyetinin bulunduğunun altını çizen Ulusoy, ülkenin navlun avantajına sahip olduğunu, olumlu tüm koşulların yıllar içerisinde yükselen bir grafik oluşturduğunu anlattı.
Ulusoy, buğday alarak onu una çevirdiklerini ve katma pahalı sattıklarını belirterek, geçen yıl yalnızca undan bir milyar 50 milyon dolar gelir elde edildiğini, bunun dışında bulgur, makarna, bisküvi üzere yüksek katma pahalı eser ihracatının da gerçekleştirildiğini söyledi.
“BM’DE EN DÜZGÜN KAİDELERİ TÜRK UNCULAR SUNUYOR”
Günhan Ulusoy, geçen yıl yurt dışına 3,5 milyon ton un ihraç ettiklerini ve bunun karşılığında bir milyar 50 milyon ton gelir elde ettiklerini yineleyerek, Birleşmiş Milletler tarafından bilhassa savaşın ve kıtlığın sürdüğü bölgelere yönelik yardım programları için alınan unlardan bahsetti.
Ulusoy, “BM’nin Yemen ve gibisi açlık ve savaşın yaşandığı bölgelere göndermek için aldığı unların çok büyük kısmı Türkiye’den gidiyor. Mesela Yemen’e yapılan ihracatın yüzde 80-85’i BM yardım programı kapsamında. Son periyotta bu ihaleler çok arttı. Ben bugüne kadar bu kadar fazla ihale görmedim.” diye konuştu.
BM’nin çoklukla 5-10 bin ton un için ihale açtığını lisana getiren Ulusoy, şu tabirleri kullandı:
“BM, bugüne kadar en fazla 20 bin ton un için ihaleye çıkardı. Fakat artık sayının 60 bin tona ulaştığı bile oluyor. Bilhassa Yemen’e 60 bin tonar olarak gidiyor unlar. BM’nin ihalelerinde Türkiye’den daha avantajlı fiyat verebilecek ülke olmadığı üzere bizim kadar süratli bir formda siparişleri hazırlayıp ulaştırabilecek ülke de yok. Bu alanda Türkiye ile rekabet edebilecek hiçbir ülke yok. Fiyattan fazla kısa dönemde o kadar üretimi yapacak bizden öteki bizim kapasitemiz yok.”
“TÜRKİYE’YE 19 MİLYON TON BUĞDAY YETİYOR”
Ulusoy, yerli buğdayla üretilen unda ihracatın yasaklandığının ve bu yasağın ne vakit kalkacağına dair bir beklentilerinin olup olmadığı konusundaki soru üzerine, iç piyasada un fiyatlarının artmaması ve enflasyona baskı yaratmaması için kelam konusu kararın alındığını bildirdi.
Şu anda ihraç ettikleri unu yurt dışından aldıkları buğdayla ürettiklerini lisana getiren Ulusoy, “Bu yasağın ne vakit kalkacağı konusuna gelirsek, fiyat istikrarından emin olduğumuz vakit eski sisteme döneriz. Bunun için de haziran sonunu beklememiz lazım. Haziran sonu gelecek, buğdaylar biçilecek, 20 milyon ton buğdayı alırsak hatta Allah nasip eder de 20,5-21 milyon ton alırsak eski sisteme döneriz.” tabirlerini kulandı.
Yerli buğdayla ihracatın önüne geçilmesinin en çok Güneydoğu’daki üreticiyi etkilediğini kaydeden Ulusoy, buradaki üreticilerin mahsulünü Türkiye’nin öbür bölgelerine sattığını bildirdi.
Ulusoy, Türkiye’nin kendisine 19 milyon ton buğdayın yettiğini, fazlasının ihraç edilecek un ve gibisi eserler için kullanılabileceğini anlattı. Mayıstan sonra buğday hasadının Çukurova’da başlayacağını lisana getiren Ulusoy, sonrasında Trakya’da buğdayların biçileceğini bildirdi.
“LİSANSLI DEPOCULUK FİYAT İSTİKRARI SAĞLAR”
Ulusoy, lisanslı depoculuğun değerinden bahsederek, şu değerlendirmelerde bulundu:
“Bu sayede mevsimsel değişikliklerde ziyan azaltılır. Şu anda Türkiye’nin dönem stokları 20 milyon ton üretimin içerisinde 2-2,5 milyon ton. Yani üretimimizin yüzde 10-15’i kadarını, 1-1,5 aylık stoku devrediyoruz. Çin’de 12 aylık tüketim kadar stok devrediyorlar. Yani adam diyor ki bir sene kadar üretimim yarıya da düşse, ben yurt içinde fiyat istikrarımı korurum. Yani lisanslı depoculuk sayesinde fiyat istikrarıyla ilgili tasa olmaz.”
Ulusoy, lisanslı depoculukta somut ilerleyen projelerin bulunduğunu belirterek, sistemin 2014’ten beri kesintisiz olarak desteklendiğini bildirdi.
Lisanslı depoculuk sayesinde çiftçinin gelirinin de artacağını vurgulayan Ulusoy, ABD’de 160 milyon ton olan lisanslı depoculuğun kapasitesinin Türkiye’de şimdi 3,4 milyon ton olduğunu, bunun bir an evvel artırılması gerektiğini söyledi.
