UYGUR Türklerinin zorla tutulduğu ve Pekin idaresinin ‘eğitim kampı’ olarak isimlendirdiği kamplardaki insanların büyük bir kısmının özgür bırakıldığı açıklandı. Çin idaresi, ‘toplama kampı’ olarak nitelendirilen kamplar ile ilgili olarak insan hakları örgütleri ve Türkiye de dahil birçok ülke tarafından tenkitlere maksat oluyordu. Uygurların tahliye olduğuna dair açıklamanın yapıldığı basın toplantısı ise değişik manzaralara sahne oldu. Kamplar nedeniyle insan hakları ve özgürlükler açısından eleştirilen Pekin, basın toplantısı öncesinde Uygurların klâsik danslarının sergilendiği bir gösteri organize etti.
‘EĞİTİMLERİNİ TAMAMLADILAR’
Sincan Uygur Özerk Bölgesi Lideri Şohrat Zakir, yardımcısı Alken Tuniaz ile basının karşısına geçti. Çinli yetkililer, mevzuya ait sayısal bir data paylaşmadı lakin kamplardan çıkan bireylerin ‘eğitimlerini tamamladıklarını’ ve iş bulduklarını söylemekle yetindi. Alken Tuniaz, kamplarda eğitmenlik eğitimi alan birçok kişinin konutlarına ve ailelerine geri döndüğünü duyurdu. Uzmanlar ve insan hakları örgütleri, Sincan’da yaşayan 1 milyondan fazla Uygur ve başka Müslüman azınlığın sözkonusu kamplarda tutulduğunu argüman etmişti. Buradaki bireylerin Pekin’in asimilasyon siyasetlerine maruz kaldığı öne sürülüyor.
ÖNCE İNKÂR ETTİLER
Çin, uzun bir müddet varlığını reddettiği kampların ‘mesleki eğitim kampı’ olduğunu duyurmuş, radikal dincilikle uğraş etmek ve istihdamı arttırmak gayesiyle kurulduklarını kaydetmişti. Kamptan dönenlerin yaklaşık yüzde 90’ının, geriye döndüklerinde istedikleri ve kendilerine uygun işi bulduklarını söyleyen Zakir ve Tuniaz, kamplarda ‘Çin Hukuku, Mandarin ve dinin gerçek anlamı’ üzere dersler verildiğini söyledi.
‘ZORLA DOMUZ ETİ YEDİRDİLER’
Kampta kalanlar ise yetkililerin açıklamalarının aksi tarafta konuşuyor. AFP’ye açıklamalarda bulunan ve yaklaşık 2 ay müddetle bu kamplarda kalan Kazak bir işadamı, insanların kamplara getirilmesinin tek nedeninin, onları dini inançlarından koparmak olduğunu tez ediyor. Kazak işadamı, kampta kalanlara her sabah zorla vatansever müzikler söyletildiğini ve İslam’ın yasaklamasına karşın zorla domuz eti yedirildiğini belirtiyor. Burada kalan şahısların, Çinlilere ilişkin fabrikalarda zorla çalıştırıldıkları da öne sürülüyor.
ANKARA’DAN SİNCAN’A MÜŞAHEDE HEYETİ
DIŞİŞLERİ Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu, Çin’in daveti üzerine Sincan’a müşahede heyeti göndereceklerini duyurdu. 52. Güneydoğu Asya Uluslar Birliği (ASEAN) Dışişleri Bakanları Toplantısı kapsamında Tayland’ın başşehri Bangkok’ta bulunan Çavuşoğlu, toplumsal medya hesabı üzerinden açıklama yaptı. Çavuşoğlu açıklamasında, “Çin Dışişleri Bakanı Wang Yiyle güç ve yatırımlar başta olmak üzere ikili hususları görüştük. Uygur Türklerinin durumunu ele aldık. Çin’in daveti üzerine Sincan’a bir müşahede heyeti gönderiyoruz” sözlerine yer verdi.
