TÜRKİYE’de araç kiralama pazarının başkan markalarından biri olan Intercity’nin sahibi Vural Ak, bölüm için büyük ezalar çekilen 1 Temmuz 2018 ile 1 Temmuz 2019 ortasını kıymetlendirdi. Çok güç geçen bu 1 yılda filo kiralama kesimin yaklaşık yüzde 50 küçüldüğünü, mevcut araç parkının 400 bin araçtan 230 bin araca indiğini, kimi firmaların iflas edip kimilerin konkordato ilan ettiğini kaydeden Ak, bu yüzden her fırsatta üstüne basarak dalın BDDK gibisi bir yapıyla denetlenmesi gerektiğini söylediğini aktardı. Ak, bu bahiste kendisine yöneltilen tenkitleri anlayamadığını da belirterek şöyle konuştu:
OLUMSUZ BAKILAN SEKTÖR
“Son periyotta zora düşen firmalar ödemekte zorlandıkları çok büyük banka borçlarıyla bankaları da zora soktular. Bunun sonucunda tüm bölüm banka sisteminin gözünde olumsuz bakılan bir dala dönüştü. Buradan hareketle bankalardan alınan kredilerin geri ödenme durumu bu mevzuda hiç hatası olmayan öteki firmaların da ziyanına ve olumsuz anılmalara yol açtı. Aslında bu durum alınan kredileri ödemekte zora düşen bir firmanın yalnızca kendine değil tüm kesime ziyan verdiğini gösterdi. Yanlışlı idare, çok risk iştahı üzere durumlar yalnızca bir firmanın yöneticilerine bırakılmamalı, üst düzel bir düzenleme ile aşikâr standart ve kurallar mecburen bir an evvel uygulamaya alınmalı. Kamu ziyanını bu formda engellemek mümkün.
Bu denetleme ve muhakkak prensipler altına girmeyi bizden öteki neden kimse istemiyor inanın anlamıyorum. Bu işini düzgün yapan herkesin lehine olacak bir durum. Çok tabi regüle bir kesime dönüşüp muhakkak kurallar ve zorunluluklar altında iş yapmak başlangıçta ekstra yükümlülükler ve zorluklar getirebilir. Lakin daha sonra tüm ekosistem bundan müspet yararlar görecektir. Aslında bizim kesimimiz de motamot finansal leasing, faktoring ve Bankacılık üzere denetlenen ve regüle bir kesim olsaydı son 1 yılda yaşanan zorluklar ve kayıplar kelam konusu olmayacaktı.”
TAMAMLANMAK ÜZERE
Ortadan kaybolan pahalar ve kaynakların aslında ülkenin pahaları olduğunu söz eden Vural Ak, “Zora düşen firmaların oluşturduğu ezalar, hiçbir sorunu olmayan bizim üzere firmaları da zan altında bırakıp bölümün ismini berbata çıkarabiliyor. Kamu tarafından ilgi kurumların bize bildirdiği bu hususta yapılan çalışmaların tamamlanmak üzere olduğu ve kiralama dalının de öteki finansal şirketler statüsüne alınıp BDDK kontrolüne dahil olacağı biçiminde. Bu gecikmiş kararın bölümümüzün geleceği, müşterilerimiz, iş ortaklarımız ve bilhassa bize finansman ve kredi sağlayan bankalar açısından çok sağlıklı bir sonuç doğuracağına ve güzel olacağına inanıyorum” diye konuştu.
PARKTA 2.5 MİLYON KİRALIK ARAÇ OLMALI
TÜRKİYE’deki araç parkının 24 milyon adede yakın olduğunu kaydeden Ak, bunun 5 milyon adedini irili ufaklı şirketlerin kullandığını belirtiyor. Ak, “Bunun en az yarısı yani 2.5 milyon adedinin kiralık araçtan oluşması ülkü sayıdır. Lakin bu sayıya ulaşmak için toplumun öteki kesitleri ve iktisadın de ülkü halde işler olması gerekmektedir. Gözlemlediğimiz kadarıyla bu biraz vakit alacaktır” dedi.
20 BİN ADET ARAÇ ALIP YILI 40 BİNLE KAPATIRIZ
ARAÇ kiralama kesiminin darmadağın olduğunu ve 2019’da pazarın daha evvel söylediği üzere 40 bin adet araç alımıyla yılı kapatacağını kaydeden Ak, “İlk 6 ayda biz 7 bin adet civarı alım yapmışız. Kalan ikinci yarıda bunu iki katına çıkarmaya niyetliyiz. Maksadımız bu seneyi 20 bin adede yakın alımla kapatmak. Yeni bedellere nazaran bunları sayılara dökersek yaklaşık 2.5 milyar TL lik yeni yatırım ve satın alma gerçekleştirmiş olacağız. Araç alımları ve toplam performansımız sonucunda 2019’u 1.5 milyar TL civarında vergi tediyesi yaparak tamamlamayı hedefliyoruz. Araç adedi olarak 2 sene evvel 50 bin adet filo büyüklüğümüz vardı. Gidişatı evvelce görüp denetimli küçülmeye geçerek bu büyüklüğü 36 bin adede indirmiştik. Bu sene kiradan dönen 15 bin adet kadar aracımızı 2.el piyasasına satıyoruz ve yeni alacağımız 20 bin adet araçla seneyi 40 bin adedin üzerinde kapatmayı hedefliyoruz” diye konuştu.
1 MİLYONLUK PAZARI EN AZ 5 YIL UNUTUN
YILLARCA Türkiye’de otomotiv pazarının büyümesinde kiralama bölümünün hissesi büyük. Yani 2015-2017 yılları ortasında 1 milyona yaklaşan satışlar markalardan çok kiralama şirketleriyle başarıldı. Fakat ekonomik dalgalanmaya birlikte finansal zorluk yaşayan kiralama şirketlerinin alımı kesmesinin de tesiriyle pazarda büyük daralma yaşandı. Ak, Türkiye’ de yılda 1 milyon adede yakın vakitte ulaşmanın mümkün olmadığını, bunun için en az 5 sene olduğunu kaydediyor. Ak münasebetlerini ise şöyle anlatıyor: “Rekor pazar periyotlarında markalar kendi araçlarını daha çok satmak için her türlü metodu kullandılar. Bu işe dünden istekli olan filo kiralama şirketleri baş roldeydi. Yüksek indirim oranıyla aldıklarını düşündükleri araçları kiralamayı planlıyorlardı tahminen ancak gereğince müşteri yoktu. Her ay da müşterisi olmayan araçları satın almaya devam ediyorlardı. Bir sürü firma rasyonel olmayan fiyatlara inen kira fiyatlarını görünce gereksiniminden fazla araç kiraladı. Olağanda bütçesi B sınıfı bir araca uygun düşen müşteri 2 -3 kademe üst sınıf araç aldı. Bankalar da biraz denetimsiz biçimde sistemi finanse etti. Her şey içi boş ciro yapma çılgınlığına dönüşmüştü. Yılda 250 bin adede yakın aracı kiralama şirketlerinin aldı. Meğer gerçekte 2-3 yıl kontrat yaparak araç kiralaması mümkün bu kadar çok müşteri şimdi yoktu piyasada. Bu formda satılan araçların değerli bir kısmı son kiralayana gitmeden 2.el piyasaya düşüp bir spot piyasa oluşturdu ve bölümün ziyanına yol açan hale büründü.”
TOPLAM MAL VARLIKLARI BORÇLARI KARŞILAYAMADI
FİLO kiralama işinin yüksek oranda sermaye ve kredibilite gerektiren, uzmanlık ve idare kabiliyetine sahip işletmeler tarafından yapılması gerektiğini kaydeden Vural Ak, amatör ruhla yapılacak bir hobi olmadığının altını çiziyor. Son 1 yılda yaşanılanlara bakıldığında şirketlerin sahip olduğu tüm mal varlığını satsalar bile mevcut borçlarını ödeyemez hale geldiklerini kaydeden Vural Ak şunları söyledi: “Çünkü kelam konusu mal varlığı araçlardan oluşuyor ve araçlar gerçek olarak bedeli düşen bir eser. Bilhassa de döviz borcu olanların, ikinci elde satarken TL pahası olan araçlara yatırım yapmış olması büyük bir riski ortaya çıkardı ve sahip olduklarını zannettikleri mal varlıkları toplam borçlarını karşılayamaz hale geldi. Yıllarca diğer işlerde biriktirdikleri varlıklarını kiralama işinin borcunu kapatmak için elden çıkarmak zorunda kalmaları çok acı bir deneyim olarak herkesin önünde artık. Doğal varsa bu türlü ekstra bir kaynakları…”
