İHA’ların faydalı gayelerin yanında yasa dışı faaliyetler için de kullanılması, muhtemel tehlikelere karşı korunma tedbirlerini gündeme getiriyor.
Boyutlarının küçüklüğü, İHA’ların tespit ve takibinde büyük hava araçları için yaygın kullanılan radar yahut görsel sensörler üzere usullerin uygulanmasını zorlaştırıyor.
Proje grubu bu kısıtlılıklardan yola çıkarak akustik tabanlı pasif bir sistem üzerinde çalıştı. Projede bir İHA’nın tespiti ve izlenmesine odaklanıldı. Bu hedef için mikrofon dizisi ve sinyal sürece ünitesi kullanıldı. Uzaktan gelen İHA seslerinin sinyal-gürültü oranını artırmak için hüzme algoritmalarından faydalanıldı, tespit için frekans dönüşümlerini kullanarak elde edilen özelliklerle yapay hudut ağı geliştirildi.
Proje takımından Taylan Kargın, yaptığı açıklamada, İHA’ların makus niyetli kullanımına karşı tedbire sistemi geliştirdiklerini söyledi.
Havada uçan sistemlerin tespiti için en yaygın kullanılan sistemin radarlar olduğunu lisana getiren Kargın, fakat radarlardan büyük ölçekli cisimlerin tespitinde yararlanıldığını belirtti.
Sivil hedefli İHA’ların küçük boyutlarda olduğuna ve radarların göremeyeceği halde hareket ettiklerine dikkati çeken Kargın, bu nedenle diğer bir formülle İHA’ların tarafını tespit etmek istediklerini anlattı. Kargın, şöyle konuştu:
“Yaydığı motor sesini 4 mikrofonla dinleyip tahlil ederek İHA’ların hangi istikametten geldiğini tespit etmeye çalıştık. Hüzme oluşturma ve yapay hudut ağlarından yararlandık. Günümüzde makine öğrenmesi ve yapay zeka gelişmekte olan bir alan. Biz de yapay hudut ağlarını kullanarak gelen sesin bir İHA sesi olup olmadığını tanımaya çalıştık. Birebir vakitte bunu hangi istikametten geldiğini bulmak için de kullandık.”
Sistemin mevcut haliyle 90 metreye kadar başarılı biçimde tespit yapabildiğini tabir eden Kargın, “50 metre arada yüzde 60 olasılıkla tespit gerçekleştirebiliyoruz. 10 metre üzere bir aralıkta yüzde 95’lik oranla tespit yapabiliyoruz. Bu sayılar daha da geliştirilebilir. Bunun için en kıymetli etken mikrofon sayısı. Şu anda 4 mikrofonla bir nevi prototip gerçekleştirdik. Daha fazla mikrofon ve daha farklı bir dizin sistemiyle çok daha yüksek tespit arası ve muvaffakiyet oranlarına ulaşılabilir.” dedi.
Fikirden ürünleşmenin arefesine geldi
HAVELSAN Sistem Mühendisi Çağlar Akman da şirket olarak üniversite-sanayi iş birliğine büyük ehemmiyet verdiklerini söyledi.
Bu mevzudaki takviyelerinin uzun müddettir devam ettiğini, bu yıl 2 projede öğrencilerle çalıştıklarını lisana getiren Akman, geçen yıl tamamlanan bitirme projesinin HAVELSAN’da eserleştirme sürecinden geçtiğini belirtti.
Öğrencilerin performanslarına ait değerlendirmede bulunan Akman, “Harikaydı, mükemmeldi. Ortada yalnızca bir fikir vardı, HAVELSAN fikir olarak katkısını verdi. Daha sonra danışmanlığımızı devam ettirdik. Arkadaşlarımız projeleri sıfırdan alıp çalışırlığını ispatladılar, hatta ürünleşmenin az öncesine getirdiler. HAVELSAN olarak vazifemiz arkadaşlarımızın tamamladığı işi eser haline getirmek olacak.” dedi.
