Adil, kapsayıcı, kaliteli, yeni bir eğitim ve herkes için ömür uzunluğu öğrenme fırsatlarını teşvik etmek için şimdiden harekete geçen OECD, UNESCO üzere örgütler bu bahse daima vurgu yapıyor ve 2030 yılını maksat alan eğitim-öğretim sistemleri için tekliflerde bulunuyorlar. Bu kapsamda ülkesel bazda farklı uygulamalar da süratle uygulamaya alınıyor. Birinci deneysel projeler yeniden Çin ve Uzak Doğu ülkelerinde hayata geçirildi bile. İşin enteresan yanı ise biz bu ileri eğitim sistemlerinden kelam ederken, UNESCO bilgilerine nazaran, dünyada 2017 yılında 6-17 yaş ortası 262 milyon çocuğun çeşitli sebeplerle okula gidememiş olması ve dünyada 750 milyon insanın hâlâ okuma yazma bilmiyor olması. Bu ve gibisi problemlere tahlil olarak ise yapay zekâdan faydalanılması planlanıyor.
Eğitimde dönüşümden kelam ederken yeniden yükselen yıldız “Yapay zekâ” karşımıza çıkıyor. Pek çok ülkenin 2030 yılı gayesinde eğitimde yapay zekâ kullanımı var. Bizim ülkemiz de bunlar ortasında yer alıyor. Ülkelerin 2030 maksatlarında gaye, gelecek için gerekli yetenekleri çocuklara kazandırabilecek, ulaşılabilir, sürdürülebilir, kaliteli, şahsileştirilmiş bir eğitim sistemi oluşturmak. Bunu yaparken de yapay zekâdan faydalanmak.
Birlikte bir okula gittiğimizi düşünelim. Burada eğitmenlere yapay zekâ kullanarak bir eğitim modeli oluşturmayı düşündüğümüzü ve bize fikir vermelerini isteyelim. Sizce kaç eğitmen bu bahiste fikir sahibidir? Şayet fikir sahibi değillerse de bunu olağan karşılamak gerekiyor zira onların işleri bu değil. Fakat ileride onların işleri gereği bu soruya cevap verebilir olmaları gerekecek. Zira pek çok meslekte olduğu üzere eğitimde de yapay zekâ kullanılıyor olacak. Şayet bu soruyu sorduğumuz eğitimciler kendi eğitim hayatlarında yazılım, yapay zekâ hatta oyunlaştırma eğitimi almış, kolay de olsa birkaç eser geliştirmiş olsalardı bu sorumuza çok rahat cevap verebilirlerdi. Bir algoritma yazmak için nasıl bir niyet sistemi ve hangi bilgilerin işlenmesi gerektiği, sistemin yararı, muhtemel riskleri, onlara neler kazandırabileceği üzere daha pek çok soru da bu süreçte yanıtlanabilirdi. Lakin onlar bu eğitimi almadılar zira bugüne kadar muhtaçlık yoktu.
Uzak doğu, eğitimde yapay zekâ kullanımını çeşitlendiriyor
İçinde bulunduğumuz yüzyılda artık eğitimde öncelik; yaratıcılık, iş birliği ve eleştirel düşünme hususlarına odaklanıyor. Bunu yapabilmek için geçtiğimiz hafta Tayvan, ilkokul, ortaokul ve lise öğrencileri için internet üzerinden yapay zekâ kurs programı başlattı. Bakanlık, internetten fiyatsız indirilebilen kursların basılı kitaplarının eylülde dağıtılacağını açıkladı. Çin hükûmeti ise yapay zekâ ve teknoloji alanında önder olabilmek için yatırımlarına devam ediyor. İleride otomasyon nedeniyle yeni jenerasyonun mağdur olmaması için ülke çapında yapay zekâ kursları üzerinde duruluyor. Planda, Çin kolejleri ve üniversitelerinin 2030 yılına kadar dünya standartlarında AI ders kitabı, internet üzerinden ulusal seviyede yüksek kaliteli AI kursu ve AI araştırma merkezi kurulması düşünülüyor. Hindistan Ortaöğretim Merkez Heyeti (CBSE) 8, 9 ve 10. sınıf öğrencilerini geleceğe uygun yetiştirmek için yapay zekâ dersini, seçmeli ders olarak konumlandırıyor.
Bazı okullar eğitim sistemindeki öğretmenlerin yükü hafifletmek, öğrencilerine şahsileştirilmiş eğitim sunabilmek ve ilgi alanlarını hakikat tespit ederek yönlendirmek için yapay zekâ kullanıyor. Kimileri ise bu dersi müfredatına alarak ya da seçmeli ders olarak yeni kuşak teknolojilerin kullanımını çocuklara öğretmeyi hedefliyor. Yapay zekâ öğrenmek aslında yalnızca bir algoritma yazmak değil. Kapsamında, yaratıcı düşünme, matematik, fizik, toplumsal düşünme, mantık, ideoloji, psikoloji, etik üzere daha pek çok mevzu bulunuyor. Uygun bir eğitim ile öğrencilerin bu dersten öğreneceği çok şey olabilir.
Serap TORUN
twitter.com/seraptorun73
