Reklam ve pazarlama dünyasında 25 yıllık mesleğe sahip olan Bülent Yar, değişen, dönüşen iş dünyası ve yeni kuşak çalışanlara başucu kitabı niteliğinde bir kitaba imza attı. Hürriyet Kitap’tan çıkan kitabın ismi “Kader Çabaya Âşıktır”, kitabın mottosu da, “Mevkini değil, aktifi konuştur.” Yar, bu kitabında hepimizin başarılı isimler olarak gördüğü şahısları “gayrete âşık olanlar” kısımlarında gerçek hayat kıssalarında anlatırken, X, Y ve Z jenerasyonlarını yeni iş dünyasındaki iş modelleriyle irdeliyor. Bülent Yar ile yeni kitabı üzerine konuştuk.
Siz 25 yıldır reklam bölümündesiniz. Kitapta anlatmışsınız sizin de sıfırdan gelen, ağır emek harcadığınız ve yılmadığınız bir meslek hikayeniz var. Sizi bu kitabı yazmaya ne tetikledi?
– 25 yıldır çok farklı dallarla çalışıyoruz. Dünyada her 3 bağlantı yatırımından birini yapıyor Mindshare… Türkiye’nin ciro olarak en büyük ajansı. Biz iş dünyasının ve çalışanların değişimini, dönüşümünü yaşıyoruz. Bunu anlamak için ağır emek harcıyoruz. Eğitimlerden geçiyoruz. Gözlemliyoruz. Kurumsallaşmış şirketleri, büyük şirketleri, hiyerarşik yapıları, dönüşüme süratle ayak uyduran ve uyduramayanları gözlemleme bahtına sahip olduğum bir işim var. Bu tecrübeleri aktarma isteği beni tetikledi.
Kader Çabaya Âşıktır kitabın ismi. Anlattığınız gerçek muvaffakiyet hikayelerinde de kimsenin önüne muvaffakiyetin tepsiyle sunulmadığını görüyoruz. Öncelikle kitabın ismini nasıl koydunuz?
– Anlatılan kıssayı tanımlayan bir isim olsun istedim. Bu kitabı yazarken özel hayatına dair bir sorunu çözme gereksiniminde olan danışanın da kendine bir hisse çıkaracağını düşündüm. İşe dair aldığım tüm eğitimlerde hiç kimse rapor ettiği insanın şartlarını söylemiyor, o kişinin daha ileriye gitmesi için bu manileri nasıl kaldıracağını anlatıyor. Sonuçta konut ödevi senindir. Beşerler mazeret bulmayı severler. Bence Türk DNA’sında bu çok var. Biz daha çok daima dış dünya mazeretleri üretiyoruz. Türkiye’de “Elalem ne der” örgütü var, hareket etmeyelim, mevcut durumda kalalım üzere… Tahlile ulaşanların çuvaldızı evvel kendine batırdığını görüyorum. Kitabın ismi da bu hislerle, kanılarla çıktı ortaya.
Mevki, makam değil faal olmanın altını çiziyorsunuz. Ancak meslek odaklı bir iş ömrü var. Yeni iş dünyasında bu nasıl değişecek?
– İş dünyası dönüşüyor. Eskide olmayan yeni ne var diye bakıyoruz hepimiz. Hangi durumda olursak olalım mesleğin başından tecrübeli yıllara kadar aslında yeni dünya dediğimiz yerde hepimiz iş sonucuna bakıyoruz. Ortak akıl, uygun ekipler, yeni fikirler, tesirli bir idare hepsi birebir oranda kıymetli artık. “Benim üstüm düşünsün”, “benim CEO’m bilir”, “yönetim heyeti düşünsün” yapıları artık kayboluyor. İşe yeni girmiş 6 aylık birinin de fikrini söylediği devirdeyiz. Yeni dünya insanlara çok daha genç yaşlarda imkanlar sunuyor. Üniversite vakti alınan eğitimler de yetmiyor. Şahsî farkındalığımızı bulma noktasında daha erken davranmak gerekiyor.
Dereceyle üniversiteleri bitirip, işte başarılı olamayanların eksikliği ne?
– Hayatta kamçılar gerekiyor. İnsanları aşağı çeken yorumlar bazen kamçı olur, kimileri için onları daha da aşağı çeker. Yeni jenerasyonlar için daima yeterli eğitim alsınlar diyor aileler, çok büyük fedakarlıklarla okutuluyorlar, gelecekte neyle yüzleşecekler diye bakarsak bu bir soru işareti.
Her şeyi hazır bulanlar ve her şey için ağır çaba etmesi gerekenler var…
– Z jenerasyonunda mirasyedi diye bir küme görüyorum. Üzerine bir şey katabilen çok az olacak üzere görünüyor. Kamçısını bulamayanların mevcut aile kaynaklarını kurutacağını görüyoruz, buna sahip olmayanların ise hayatı daha sıkıntı.
YENİ JENERASYON SABAH 09.00 AKŞAM 18.00 İSTEMİYOR
Artık her yerden iş yapmak mümkün. Ancak kimi işyerleri buna çok uzak. Nasıl evrilecek iş dünyası??
– Yeni jenerasyon 09.00-18.00 çalışmak istemiyor, hobilerini yaşamak istiyorlar. İş dünyası performansı ve yetkinlikleri çok daha güzel ölçer pozisyona geldi. İşe alımlarda da ortak aklı kullananlar, yaratıcı fikirleri ortaya koyabilenler öne çıkacak.
AYDA 12 BİN KİŞİ ‘BAŞARI’ ARIYOR
Gayrete âşık olan muvaffakiyet hikayelerinden ilham alıyor mu gençler?
– Ben Google arama motorunda “başarı”yla ilgili hacimlere baktım ayda 12 bin muvaffakiyet araması yapılıyor. Bunun da yüzde 70’i muvaffakiyet duası. Başaran nasıl başardı, hangi yolları izledi merak etmiyoruz.
Kitabınızda işinden ayrılanların yüzde 75’inin iş yeri yüzünden değil yöneticisi yüzünden ayrıldığını yazmışsınız. Bu da çok önemli bir sorun değil mi??
– Z nesli artık birlikte çalıştıkları insanları önemsiyor. Yöneticilerinin kim olduğuna bakıyorlar. Türkiye’de haftada 52 saat iş yerinde oluyoruz. Çok çalışmak değil akıllı çalışmak üzere bir pencere açıldı artık. Çalışanların yüzde 75’i çalıştıkları iş yeri nedeniyle değil çalıştıkları yönetici nedeniyle işlerinden ayrılıyorsa bu sorun. Yaratıcı beyinlere “saat 09.00 da burada olmazsan bozuşuruz, aman servisi kaçıma, al multinetini bunun hudutlarında yemek ye” dersen olmuyor. Sana artı bedel katan bir iş yerinde çalışmak istersin, bilginin kaçırıldığı bir iş yeriyse, kararlara katılamıyor ve hiyerarşik tertipte dertler varsa bu iş yerinde olmazsın.
