TAGEM Genel Müdürü Özkan Kayacan, Malatya Turgut Özal Üniversitesi ve Malatya Kayısı Araştırma Enstitüsü tarafından düzenlenen “17. Memleketler arası Kayısı Islahı ve Kültürü Sempozyumu”nun açılışında, Türkiye’nin 17 milyar dolarlık ziraî ihracatla kıymetli bir konumuna sahip olduğunu söyledi.
Türkiye’nin ziraî hasılada dünyada birinci 10’da, Avrupa’da ise birinci sırada yer aldığını söz eden Kayacan, şöyle devam etti:
“Ülke olarak 81 milyon nüfusu, 40 milyon turisti ve 5 ile 6 milyon ortası göçmeni beslemekteyiz. Ülkemizde bazen yurt dışından ithal etsek de 17 milyar dolarlık ziraî ihracatımız ile net dış satıcı durumundayız. Ülkemiz dünyada iklimsel özelliklerin avantajlarını kullanan değerli bir meyve üreticisidir. Birçok meyve ülkemizde üretilmektedir. Yılda yaklaşık 21 milyon ton meyve üretimimiz var. Kayısıya bakacak olursak, ülkemiz dünya üretiminin yüzde 70’den fazlasını gerçekleştirmektedir. Dünyada kayısı üreten ülkeler başta ülkemiz olmak üzere Özbekistan, İtalya, İran, Cezayir, Pakistan ve İspanya’dır. Ülkemizde kayısı üretimi 2002’de 315 bin ton iken 2018’de 750 bin tona ulaşmıştır.”
Kayacan, Türkiye’de kayısının yüzde 35-40’ının taze olarak tüketildiğini anlatarak, kalan ölçüsünün ise kurutulduğunu ve endüstride kullanıldığını vurguladı.
“KÜKÜRTLEME VE KURUTMA TESİSİ BÖLÜMÜN HİZMETİNDE”
Kayısı üretimi ve ihracatına ait sayıları paylaşan Kayacan, şu bilgileri verdi:
“Türkiye, kuru kayısı üretimi ve ihracatında başkandır. Dünya kuru kayısı üretimindeki hissemiz yaklaşık 63’tür. Son yıllarda taze kayısı ihracatımızda da önemli artışlar meydana gelmiştir. Toplam yaş ve kuru kayısı ihracatımız 2018’de 164 bin ton olarak gerçekleşmiş ve ülkemize de yaklaşık 300 milyon dolarlık bir döviz girdisi sağlamıştır. Genel müdürlüğümüz, eser kalitesini artırmaya, ünite alandan daha fazla eser elde etmeye, üreticimizin alanda yaşadığı meselelere tahlil bulmak gayesiyle kendi bünyesinde 48 Ar-Ge enstitüsüyle çalışmalara devam etmektedir. Bu mevzuda başta kayısı araştırma enstitümüz olmak üzere kayısı ıslahı ve yetiştirme teknikleri hususlarında çalışmalarımız sürüyor. Genel müdürlüğümüze bağlı enstitülerde şu ana kadar 57 kayısı çeşidi tescillenmiştir. Kuru kayısı ihracatımızda vakit zaman karşılaştığımız kükürt kalıntı sorununu ortadan kaldıracak çağdaş kükürtleme ve kurutma ünitesi de Malatya’da bölümün hizmetine sunulmuştur.”
“7 MİLYON 800 KAYISI AĞACI VAR”
Malatya Valisi Aydın Baruş ise kayısının Malatya için değerli bir meyve olduğunu belirterek, “17. yüzyılda hepimizin bildiği üzere Evliya Çelebi’nin Malatya kayısısını anlatırken kullandığı sözler o vakit bile bu meyvenin, halkın beslenmesinde ve ticaretinde kıymetli bir öge olduğunu vurguluyor. Yüzyıllardır yetiştirdiğimiz bu meyve bilhassa son 40 yıla kadar ticari olarak çok bir bedel tabir etmemekteydi. Fakat son 40 yılda Malatya’da ki kayısı ağacı önemli arttı. Bugün yaklaşık 88 bin hektarlık alanda 7 milyon 800 civarında kayısı ağacı olduğunu biliyoruz. Malatya tarım topraklarının yaklaşık yüzde 20’ye yakını kayısı ağaçlarıyla kaplıdır.” diye konuştu.
Malatya Turgut Özal Üniversitesi Rektörü Prof. Dr. Aysun Bay Karabulut da dünya kayısı üretiminde Türkiye’nin 1972’den bu yana birinci sırada yer aldığını söz ederek, “Gerek ağaç sayısı ve gerekse yaş ve kuru kayısı üretim ölçüsüyle Malatya yalnızca Türkiye’nin değil dünyanın en değerli üretim merkezidir. Malatya’da üretilen yaş kayısının yaklaşık yüzde 95’i kurutularak ihraç edilmektedir. Bu özelliğiyle Dünya kayısı başşehri Malatya’dır.” değerlendirmesinde bulundu.
Açılış konuşmalarının akabinde çeşitli hususlarda gerçekleştirilen oturumlara geçildi. 12 ülkeden akademisyenlerin katıldığı sempozyum, 10 Temmuz’da sona erecek.
