ABD idaresinin 2 Mayıs’ta ortalarında Türkiye’nin de olduğu 8 ülkeye İran’dan petrol ithalatı muafiyetlerini uzatmama kararı sonrası bölgede tansiyon yükselmeye devam ediyor. Hafta sonu Birleşik Arap Emirlikleri’nin (BAE) Füceyra limanındaki dört petrol tankerine sabotaj, evvelki gün de Suudi Arabistan’ın Katif bölgesindeki petrolü Kızıldeniz’e taşıyan iki petrol pompa istasyonuna bomba yüklü insansız hava araçlarıyla akın sonrasında bölge diken üstünde. ABD tarafı, İran tehdidinin arttığını vurgularken, Washington’ın en kıymetli müttefiki İngiltere’den aksi istikamette bir açıklama geldi.
‘DEĞİŞİKLİK YOK’
DEAŞ tersi Koalisyon’un Kumandanı Yardımcısı İngiliz Tümgeneral Chris Ghika, ABD Savunma Bakanlığı’ndaki basın toplantısında İran takviyeli Şii milislerin durumunda rastgele bir değişiklik görmediklerini tabir etti. Ghika, ABD idaresinin İran tehdidine yönelik açıklamaları ile aykırı düştüğü hatırlatılınca, bölgedeki aktörlerin teşkil ettiği tehditlerin vakit zaman değişiklik gösterdiğini belirtti. Ghika, “Bağdat’a gelin size tehdit düzeyinin ne olduğunu anlatalım” sözünü kullandı.
ABD’Lİ SÖZCÜDEN YANIT
Koalisyon’un ABD’li Sözcüsü Albay Bill Urban ise yazılı bir açıklamayla İngiliz General Ghika’yı yalanlayarak “Koalisyon Kumandanı Yardımcısı’nın açıklamaları, ABD ve müttefiklerinin elindeki İran dayanaklı güçlerin bölgedeki tehditlerine yönelik istihbaratla karşıt düşüyor. ABD Merkez Kuvvetler Komutanlığı, Doğal Kararlılık Operasyonu (DEAŞ aykırısı koalisyonu) ile uyum içinde Irak ve Suriye’de koalisyonda misyonlu askerlerin güvenlik tedbirlerini artırdı. Sonuç olarak Irak’ta Amerikan kuvvetlerine yönelik inançlı kaynaklara dayandırılan beklenen tehditleri yakından izliyoruz” dedi.
İNGİLTERE’DEN AÇIKLAMA
İngiltere Savunma Bakanlığı da İngiliz Tümgeneral Ghika’nın, “bölgedeki İran tehdidinin artmadığı” yorumuna ait açıklama yaparak “(Ghika)Yorumları, günlük askeri operasyonlara dayalıdır ve odaklandığı tek mevzu da DEAŞ’ı kalıcı bir formda mağlubiyete uğratmaktır” dedi. Açıklamada, “İngiltere çok uzun müddettir İran’ın bölgedeki istikrarı bozucu faaliyetleriyle ilgili tasalarını açıkça ortaya koyuyor” değerlendirmesi yapıldı.
DİPLOMATİK PERSONEL
ABD Dışişleri Bakanlığı dün ülkenin Bağdat Büyükelçiliği ve Erbil konsolosluğundaki tüm ikinci derecedeki işçiden Irak’ı terk etmesini istedi. Büyükelçiliğin internet sitesinde yer alan açıklamada, İran ile Basra Körfezi’nde artan askeri tansiyon nedeniyle diplomatik temsilcilikte elzem ve acil misyonlarda bulunmayan tüm işçinin ülkeyi terk etmesi talimatı verildiği belirtildi.
ALMANYA ASKIYA ALDI
Alman hükümeti de artan ABD-İran tansiyonundan dolayı Irak’taki askeri eğitim faaliyetlerini askıya aldı. Almanya Savunma Bakanlığı Sözcüsü Jens Flosdorff, ülkesinin müttefikleri ve öbür ortak ülkelerle uyum içinde olduğunu, fakat “somut tehdit bulunmadığını” vurgulayarak, güvenlik durumunun genel olarak gerginleştiğini söyledi. Almanya’nın 60’ı Bağdat’ta, 100’ü Irak Kürt Bölgesel Yönetimi’nde 160 uzmanı, askeri eğitim veriyor. Hollanda hükümeti de Erbil’deki askeri eğitim faaliyetlerini güvenlik nedeniyle dün askıya aldığını duyurdu.
RUSYA: TANSİYON SÜRÜYOR
Son durumla ilgili Rusya’dan da açıklama geldi. Kremlin Sözcüsü Dimitriy Peskov, “Şu an prestijiyle tansiyonun sürdüğü izlenimine sahibiz” dedi.
BİLGİ NOTU
Trump idaresi, 8 Mayıs 2018’de, 2015’te İran’la imzalanan nükleer mutabakattan İran’ın balistik füze ve bölgesel faaliyetlerini de kapsayan yeni bir muahedeye varabilmek için çekildiğini açıklamıştı. Tahran’ın petrol ihracatını gaye alan yaptırımları da uygulamaya koyan ABD, 8 Nisan’da İran İhtilal Muhafızları’nı ‘yabancı terör örgütleri’ listesine almıştı. AB ise nükleer mutabakatın devamından yana.
‘BOLTON’U DİNLERSEN OLACAĞI SAVAŞTIR’
İran Cumhurbaşkanı Hasan Ruhani’nin danışmanı Hüsameddin Aşina, Beyaz Saray Ulusal Güvenlik Danışmanı John Bolton’un “planları” konusunda Trump’ı uyardı.Aşina, “Donald Trump, İran ile (nükleer mutabakatın yerine) daha güzel bir muahede peşindeydin lakin bunun yerine savaşa gerçek gidiyor görünüyorsun” açıklaması yaptı. Bolton’u kastederek Trump’a, “Bıyığı dinlersen olacağı budur” diye seslenen Aşina, savaşa girmesi halinde Trump’ın 2020 seçimlerinde başarısız olma ihtimalini de hatırlattı.
İran Savunma Bakanı Amir Hatami’den de sert bir açıklama geldi. Yanılgımı, “Amerikan-Siyonist cephesini mağlubiyete uğratacağız. İran, her türlü tehdit ve çok talebe karşı üst seviye askeri savunma hazırlığına sahiptir” dedi.
İran Atom Gücü Kurumu, İran’ın ulusal güvenlik kurulundan gelen talimatın akabinde nükleer muahede kapsamındaki iki taahhüdün uygulanmasını resmen durdurduğunu bildirdi. Muahede kapsamında Tahran’ın 300 kg. sonuyla düşük zenginleştirilmiş uranyum üretmesine ve 130 ton civarında limitle de ağır su üretmesine müsaade veriliyordu. İsmi açıklanmayan kurum yetkilisi, bu kısıtlamaların artık olmayacağını söyledi.
PUTİN: BİZ İTFAİYE DEĞİLİZ
ABD ile İran tansiyonunu kıymetlendiren Rusya başkanı Vladimir Putin, şunları söyledi: “Açıkça söz etmem gerekirse İran’ın da ABD’nin akabinde nükleer muahededen çekilmesi son hedefe uygun bir adım olmaz. Kusur olduğunu düşünüyorum. Zira yarın herkes birinci evvel ABD’nin muahededen çekildiğini hatırlamadan İran’ın çekilmesini konuşmaya başlayacaktır. İran’ı suçlayacaktır. Biz elbette bu süreci yakından izlemeye devam edeceğiz. Lakin Rusya’nın itfaiye grubu olmadığı da bilinmeli. Biz her an her şeyi kurtarmaya yetişemeyiz.” Nerdun HACIOĞLU
