Avusturya’nın başşehri Viyana’da, İran nükleer muahedesine taraf İran, Çin, Rusya, Fransa, Almanya, İngiltere ve Avrupa Birliği’nden (AB) üst seviye yetkililer, Avrupa Birliği Dış Bağlar Servisi (EEAS) Genel Sekreteri Helga Schmid başkanlığında toplandı. Toplantıda, bilhassa İngiltere, Fransa ve Almanya’nın ABD yaptırımlarını aşıp İran ile ticarete devam edebilmek için kurdukları ve ‘ticari faaliyetlere özel araç desteği’ INSTEX ismi verilen sistemin işleyişine ait görüşmeler yapıldı. Viyana’daki görüşme, Avrupa’nın Trump’ın Mayıs 2018’de çekilmesinin akabinde sallantıda olan nükleer muahedeyi kurtarma gayreti olarak yorumlanıyor. Kritik tepede İran’ı temsil eden Dışişleri Bakan Yardımcısı Abbas Arakçi görüşmelerin İran için yapan geçtiğini söyledi. İran, Viyana’daki görüşmeler esnasında nükleer mutabakat konusunda peş peşe açıklamalar yaptı.
REAKTÖR AÇILACAK
İran Atom Gücü Kurumu Lideri Ali Ekber Salihi, dün Arak Ağır Su Reaktörü’nü yapılandırma çalışmalarının sürdüğünü ve reaktörün yine faaliyete gireceğini duyurdu. İran Meclisi Bağımsızlar Fraksiyonu Sözcüsü Mihrdad Lahuti, Salihi’nin mecliste milletvekillerine ülkenin nükleer programıyla ilgili bilgi verdiğini belirtti. Lahuti toplantıda Salihi’nin, ayrıyeten ABD’nin yaptırımlarına karşılık nükleer mutabakattaki taahhütleri azaltma kararının adım adım uygulanacağını lisana getirdiğini belirtti. 2015 öncesindeki nükleer müzakereler periyodunda Batı ülkeleri, Arak Ağır Su Reaktörü’ne yönelik kaygılarını belirtmiş, İran’dan reaktörün kapatılarak çok daha az ölçüde plütonyum üretecek öbür bir reaktör kurmasını talep etmişti. İran ise Arak Ağır Su Reaktörü’ne tıbbi gereksinimlere yönelik radyoizotoplar üretimi için gerek duyulduğunu belirterek talepleri reddetmiş lakin daha sonra tasaları gidermek hedefiyle reaktörü yine yapılandırarak olağan üretimin beşte biri oranında plütonyum üretmeyi teklif etmişti. Bu doğrultuda Nisan 2017’de reaktörün tekrar yapılandırılmasına ait muahede imzalanmış fakat ABD’nin nükleer muahededen çekilmesinden sonra muahedeyi uygulama süreci ağır ilerlemişti. İran Hükümet Sözcüsü Ali Rebii, AB ülkelerinin Basra Körfezi’nin güvenliği için donanma göndermesinin tehdit edici olduğunu ve düşmanlık bildirisi taşıdığını söyledi. Rebii, “AB’nin bölgeye donanma göndermesi mevcut kaidelerde tehdit edicidir, düşmanlık iletisi taşıyor ve gerginliği artıracaktır. İran, tüm ülkeleri bu çeşit tahrik edici adımlardan sakınmaya davet ediyor” dedi.
JOHNSON’A TEBRİK MESAJI
Öte yandan İran Cumhurbaşkanı Hasan Manevî, Tahran’la tanker krizi yaşayan İngiltere’nin yeni Başbakanı Boris Johnson’a tebrik bildirisi gönderdi. Manevî iletisinde, “İran ve İngiltere alakalarına olan aşinalığınızın ve Tahran’a yaptığınız ziyaretin, iki ülke ortasındaki bağlantıların gelişmesinin önündeki mahzurların kalkmasına yardımcı olmasını ümit ediyorum” tabirlerini kullandı.
İNGİLİZ SAVAŞ GEMİSİ KÖRFEZ’DE
İran’ın İngiliz bandıralı tankeri ele geçirmesinin akabinde İngiliz ordusuna ilişkin savaş gemisi HMS Duncan Körfez’deki yerini aldı. İngiltere’ye bağlı Cebelitarık idaresi 4
Temmuz’da İran’ın Grace 1 isimli tankerini ele geçirmiş, İran daha sonra Hürmüz Boğazı’nda İngiltere’nin Steno İmpero isimli tankerine el koymuştu.
