ULAŞIMDA tercihler ve trendler teknolojiyle değişmeye başladı. Bunun son devirdeki en kıymetli delili elektrikli scooter’lar. Startup’lar sayesinde artık kaldırımlarda elektrikli sccoter’lar görünmeye başladı. Akıllı telefonunuza bir uygulama indiriyorsunuz. Elektrikli scooter’ın üzerindeki kodu okutuyorsunuz, kilidi açıp kullanmaya başlıyorsunuz. Sonrasında ise istediğiniz bir yere bırakıyorsunuz. Ne kadar kullanırsanız, fiyat kredi kartınızdan otomatik olarak çekiliyor. Epey pratik. Dünyada milyar dolarlık bir pazara dönüştü. Türk teşebbüsçüler ise bu yeni ulaşım trendine kayıtsız kalmadı. Öktem kardeşler, ‘Martı’ ismindeki startup’ı hayata geçirdi. Alper ve Sena Öktem’in kurduğu Martı, seyahate başlamak için 3 TL, her bir dakika için ise 0.75 kuruş ile fiyatlandırılıyor. Kısa müddette 130 çalışana ulaşan Martı’yı Alper Öktem ile konuştuk.
HALICIKTAN STARTUP’A
Herekeli olan Öktem, üniversiteye gidene kadar dükkanlarında Hereke halısı satarak geçtiğini anlattı. Öktem, Martı’yı nasıl kurduklarının şu halde anlattı: “Startup dünyası daima ilgimi çekti. Mikro-mobilite ile ABD’de tanıştım. İş seyahatinde bir sabah kaldığım meskenin önünde bir elektrikli scooter gördüm. Çok merak ettim, çabucak denedim. İnanılmaz keyif aldım. Hem eğlenceli, hem kolay hem de süratli bir araç. O an ‘Türkiye’de yaşayanlar neden bu hizmetten faydalanmasın’ diye düşündüm. Martı’yı kurma fikri bu türlü çıktı. Sonunda geçen yıl kardeşim Sena Öktem ile birlikte Martı’yı kurduk. Büyük heyecanla başladık.”
5 KM’LİK YOLCULUKLAR
Şu anda dünyada arabayla yapılan seyahatlerin yüzde 40’ının, 5 km’den kısa aralıklar içinde gerçekleştiğine dikkat çeken Öktem, “Son araştırmalara nazaran İstanbul’da trafik geçtiğimiz yıla nazaran 3.7 km daha yavaşlamış. İstanbul’da her gün yaklaşık 70 dakikamızı trafikte geçiriyoruz, toplamda günlük vakit kaybı ortalama 4 yıllık mesaiye denk geliyor. Bunun ayrıyeten yakıt maliyeti de var, ülke iktisadına, cari açığa ve etrafa de büyük ziyan. Teknoloji her gün yeni bir şeyle çıkıyor karşımıza, tüketici alışkanlıkları buna bağlı olarak değişiyor, paylaşım iktisadı hayatımızın bir kesimi haline geliyor. Başarılı teşebbüs öyküleri paylaşım iktisadından çıkıyor. Mikro-mobilitenin temelinde de bu var. Büyük kentlerde artan araç trafiğine karşı süratli bir tahlil. Mikro-mobilite de bu muhtaçlığa yanıt vermek için ortaya çıkan bir alternatif. Başta Fransa, Portekiz, Belçika, Yunanistan olmak üzere Avrupa’da ve ABD’de giderek yayılıyor. Zira beşerler gün içinde kısa aralıkları süratli ve keyifli formda gitmek istiyor. Martı da bu gereksinime karşılık verecek tek alternatif tahlil şu anda. Martı bir paylaşım uygulaması üstelik çevreci” dedi.
TÜRKİYE’NİN İLKİ
Yerli ve ulusal bir şirket olduklarını tabir eden Öktem, Türkiye’ye gelmek üzere olan yabancı şirketlerle olan rekabet için şunları söyledi: “Rekabeti düzgün bir şeydir, insanı canlı fiyat. Mikro-mobilite tüm dünyada süratle büyüyen bir kavram. Türkiye’de de bu muhtaçlık varsa elbette rakipler girecek. Lakin biz Türkiye’de kesimin kurucusu ve birinci olma özelliğini taşıyoruz. Sahayı çok düzgün tanıyoruz, yerli ve ulusal olmamız bir diğer avantajımız. Biz Türkiye’nin Martısıyız. Türkiye’de elektrikli scooterların hepsi Martı olarak benimsendi. Beşerler dükkanlara gidip ‘Martı var mı?’ diye soruyor.”
ŞARJI BİTEN MERKEZE GETİRİLİYOR
GÜN boyunca grupların Martı’ları bırakıldıkları yerlerden toplanarak merkezlerine getirildiğini anlatan Öktem, “Şarj sürecini burada gerçekleştirip tekrar dışarı çıkarıyoruz” dedi.
SINIRLI HIZ
SCOOTER seyahatlerinin istatistiksel olarak motorsiklet, araba, bisiklet ve uçak seyahatlerden daha inançlı olduğunu anlatan Öktem, “İstanbul’da kaldırımlarda yaya trafiğini engellememek için yurt dışındaki modellerin bilakis martıları kilitlerle sabitliyoruz, süratimizi da elektronik olarak 18 km ile sonlandırıyoruz. Bizim için kilit sistemi güvenlikten çok; toplum tertibi için kıymetli bir konu.
Bunlara ilaveten, mecburî olmamamıza karşın, bütün seyahatlerimizi sigortalıyoruz. İstanbul kaldırımları ve yolları, genel algının tersine dünya ortalamasının üzerinde. Mikro-mobiletin tanınan olduğu Mexico City, Sao Paulo ve Lizbon’nun alt yapısı İstanbul’dan çok daha geride” diye konuştu.
İSTANBUL’A YAYILIYOR
PİLOT bölge olarak Kadıköy’ü seçerek işe başladıklarını söz eden Öktem, “Aldığımız olumlu geri dönüşler sonrasında Avrupa Yakası’ında Beşiktaş ve Levent’te geldik. Araçların oluşturduğu trafik meselesini göz önünde bulundurarak İstanbul’a öncelik verdik lakin Martı’nın Bulgaristan, Macaristan ve Birleşik Arap Emirlikleri üzere ülkelerde ağını genişletmek istiyoruz. Türkiye maalesef 1950’lerde otomobil üretimi ihtilalini kaçırdı, biz Türkiye’nin mikro-mobilite ihtilalini kaçırmasına müsaade vermeyeceğiz. Bu Türk markasını Ortadoğu Avrupa’da azimle büyüteceğiz” diye konuştu.
NASIL ÇALINMIYOR
ELEKTRİKLİ scooter’ların satış fiyatları 4 bin-5 bin TL ortasında değişiyor. Kısaca kıymetli eserler. Öktem, kaldırımlara bıraktıkları scooter’ları nasıl koruduklarını şöyle anlattı: “Sahada büyük bir operasyon var. Türk mühendislerin geliştirdiği yazılımımız sayesinde, Martılar belirlenen bölgelerin dışına çıktığında kendini otomatik olarak kilitliyor, gruplarımız sinyali takip ediyor. Çalıştırmadan alıp götürmek isteyen olursa Martımız yüksek sesle ötmeye başlıyor. Biz işimizi vatandaşımızın vicdanına emanet ettik.”
