Üsküdar Üniversitesi İrtibat Fakültesi Yeni Medya ve Gazetecilik Kısmı Dr. Öğretim Üyesi Aylin Tutgun Ünal ve Marmara Üniversitesi Atatürk Eğitim Fakültesi Eğitim Bilimleri Kısmı Öğretim Üyesi Doç. Dr. Levent Deniz tarafından 516 kişinin iştiraki ile yürütülen bir çalışma, nesiller ortasında toplumsal medya kullanımındaki farklılıkları ortaya koydu.
Üsküdar Üniversitesi Bağlantı Fakültesi Yeni Medya ve Gazetecilik Kısmı Dr. Öğretim Üyesi Aylin Tutgun Ünal, toplumsal medya çağında jenerasyonları anlamaya yönelik geliştirdikleri bir dizi ölçekten bir tanesi olan “Sosyal Medya Kullanımı Ölçeği” (SMKÖ) ile yürüttükleri araştırmada 516 bireyden oluşan Baby Boomer, X, Y ve Z nesillerinin toplumsal medya kullanımlarında kendilerini orta düzeyde uzman bulduklarının ortaya çıktığını söyledi.
Kendini en ehil bulan, Y kuşağı
Kuşakların toplumsal medya kullanım düzeylerinin farklılaşmasına bakıldığında, kendini en ehil bulan jenerasyonun Y nesli olduğunu belirten Ünal, şunları söyledi: “1980-1999 yılları ortasında doğan ve ölçeğin toplamında da fark yaratan Y neslinin, Z nesline nazaran toplumsal medyada daha çok süreklilik sağladığı ve kendilerini ehil buldukları belirlendi.Cinsiyete yönelik yapılan incelemelerde 2000 yılı ve sonrasında doğan Z neslinde farklılık bulundu. Buna nazaran, Z nesli erkekleri tıpkı jenerasyondaki bayanlara nazaran toplumsal medya kullanımında kendilerini daha ehil görüyor. Günlük toplumsal medya kullanım mühletlerine bakıldığında, günde üç saatten fazla toplumsal medya kullanan Z jenerasyonu bireyleri daha az kullananlara nazaran toplumsal medya kullanımlarında daha fazla süreklilik sağlamakta ve kendilerini uzman bulmaktadır.
Z jenerasyonu, toplumsal medya bağımlılığı riski altında
Dördüncü saatten sonra toplumsal medya kullanım düzeyleri değişiklik göstermiyor. Öbür yandan, internet bağımlılığı belirleyicilerinden birisi olarak geçirilen müddetin 4 saati geçmesi, kişinin bağımlılık açısından risk altında olduğunu göstermektedir. Araştırmada Z neslinin %21’lik kısmı günde 4 saat ve üzeri toplumsal medya kullandığını belirtiyor. Bu durum Z neslinin toplumsal medya bağımlılığı açısından risk altında olduğunu gösteriyor. Ama kelam konusu %21’lik küme risk altında olmasına karşın toplumsal medya kullanımında süreklilik gösteriyor ve toplumsal medya yetkinlikleri giderek artıyor. Birebir araştırmada Z neslinin birinci sırada en çok Instagram ve YouTube uygulamalarını kullandığı ve %84’ünün görüntü ve müzik içeriklerini beğenip paylaştığı sonucuna ulaşıldı.”
Baby Boomer jenerasyonu, toplumsal medya çağına ahenk sağladı
Dr. Öğretim Üyesi Aylin Tutgun Ünal, 1946-1964 yılları ortasında doğan Baby Boomer neslinin orta düzeyde toplumsal medya kullanım düzeyinde olduklarını, bu durumun onların toplumsal medya çağına orta düzeyde ayak uydurduğunu gösterdiğini kaydetti. Ünal, “Günde en çok 1-3 saat ortası toplumsal medya kullandıklarını belirten Baby Boomer jenerasyonunda %6 oranında 4-6 saat kullananlara rastlandı. Bu durum aslında toplumsal medya ağlarının jenerasyonlar ortası ortak buluşma noktası haline geldiğini gösteriyor” dedi.
Baby Boomer nesli Facebook, Y ve Z nesli Instagram kullanıyor
Dr. Öğretim Üyesi Aylin Tutgun Ünal, toplumsal medya tercihlerinin de sorgulandığı araştırmada Baby Boomer jenerasyonunun neredeyse yarısı (%41) birinci sırada Facebook’u tercih ettiğini belirtirken; Z neslinde Facebook kullanımı %3 bulunduğunu söyledi. Hem Y hem de Z neslinin ise birinci sırada Instagram’ı kullandığı belirtti. Ünal, “Z jenerasyonunun YouTube kullanım oranının da yüksek olması gençlerin Facebook’tan sıkılıp fotoğraf ve görüntü paylaşımlarının ağır olduğu uygulamalara kaçtığını gösteriyor. Böylelikle toplumsal medya ağlarının Baby Boomer ile Z jenerasyonları için ortak buluşma noktası olması bir handikap. Ama Baby Boomer jenerasyonunun neredeyse yarısının toplumsal medyada bilhassa de Facebook’ta görüntü ve müzik içeriklerini beğendiğini belirtmesi Z nesli ile ortak ilgi alanı yaratmaktadır. Bu durum kelam konusu iki jenerasyonun vakitle ortak toplumsal medya uygulamalarında daha çok bulunabileceğini göstermektedir” dedi.
Baby Boomer, aktüel haber ve politik içerikleri beğeniyor
Baby Boomer jenerasyonunun toplumsal medyada en çok beğendiği içeriklerin başında aktüel haberlerin yer aldığını belirten Ünal, “Sosyal medyada yeni haberleri beğenme oranı Baby Boomer jenerasyonunda %50’nin üzerinde olup birebir halde X neslinde ve Y jenerasyonunda da %50’yi geçmektedir. Z jenerasyonunda ise bu oran %22’dir. Aktüel haber takip oranı Z jenerasyonunda düşük olmasına karşın spor içeriklerini beğenme oranı %50’ye yakın bulunmuştur. Spor içeriklerini beğendiğini belirten Baby Boomer neslinin oranı %20’dir. Bu sonuçlar tekrar Z jenerasyonu ile ortak ilgi alanı yakalayan bir Baby Boomer kitlesi olduğunu gösteriyor” dedi. Dr. Öğretim Üyesi Aylin Tutgun Ünal, “Son olarak ilgi çeken başka bir sonuç ise, Baby Boomer nesli toplumsal medyadaki politik içerikleri %40 oranında beğenirken, Z neslinde bu oranın %3,7 bulunması oldu. Z neslinin toplumsal medyada siyasete dair içeriklerle ilgilenmedikleri ortaya çıktı” dedi.
Sosyal medyada geçirilen müddet de farklı
“Orta yaş olarak 1965-1979 yılları ortasında doğan X jenerasyonu ve daha büyük yaştaki Baby Boomer neslini ele alırsak, teknolojiyle doğmayan fakat sonradan ayak uyduran bir bölümden bahsediyoruz” diyen Dr. Öğretim Üyesi Aylin Tutgun Ünal, “Araştırmada toplumsal medya kullanımlarının orta düzeyde bulunması da bu jenerasyonların ayak uydurduğunu gösteriyor. Toplumsal medya kullanımlarında Y ve Z jenerasyonlarında olduğu üzere kendini ehil hissetme durumu bariz değil. X ve Baby Boomer jenerasyonuna yönelik elde edilen araştırma sonuçlarına nazaran, günlük toplumsal medya kullanım müddetleri birbirine yakındır. Her iki jenerasyon da toplumsal medyayı günde 1-3 saat kullanıyor. Yeniden iki jenerasyon için günde 4-6 saat kullandığını belirtenler %6 ile %10 ortasında. Tıpkı oranlarda günde 7 saatten fazla toplumsal medyada vakit geçiren Y ve Z nesline rastlanırken X ve Baby Boomer jenerasyonunda 6 saatten fazla vakit geçirene rastlanmadı” dedi.
Marmara Üniversitesi Atatürk Eğitim Fakültesi Eğitim Bilimleri Kısmı Öğretim Üyesi Doç. Dr. Levent Deniz ise “Öncelikle nesillere yönelik olarak başladığımız bu çalışmada ulaşabileceğimiz tüm nesillere ilişkin kıymet ve davranışları bir potada eritebileceğimiz, bir ortaya toplayabileceğimiz bir ölçek oluşturmak emeliyle yola çıktık. Lakin hem toplumsal medya kullanımına yönelik davranışların, hem iş hayatı, aile hayatı, arkadaşlık alakaları ile alakalı pahaların yaptığımız geliştirme çalışmaları sonucunda tek bir ölçek olarak ortaya çıkması mümkün olmadı. Lakin çalışmalarımızı sürdürdükçe elimizdeki husus havuzundan farklı yapılardaki unsurları sınıflayarak yaptığımız ölçek geliştirme çalışmaları sonucunda, üç bağımsız ölçeği ortaya çıkarmayı başardık. Bu ölçekleri Toplumsal Medya Kullanımı Ölçeği, Çalışma Hayatı Ölçeği ve Farklılıkları Kabul Ölçeği olarak isimlendirdik. Her bir ölçeğin alt ölçeklerinin olması da ortaya çıkan bu yapıları daha farklı bileşenlerle ele almamızı sağladı” dedi.
Sosyal Medya Kullanımı Ölçeği
İlk dört unsur süreklilik, başka dört unsur ise yetkinlik boyutunu ölçüyor, her bir unsura 1 ile 5 ortasında paha veriniz. Ölçeğin toplamından 8 ile 40 ortasında puan alınabiliyor. Yüksek puan toplumsal medya kullanım düzeyinizin yüksek olduğunu gösteriyor.
(1: Bana hiç uygun değil, 2: Bana az uygun, 3: Bana orta düzeyde uygun, 4: Bana çok uygun, 5: Bana büsbütün uygun)
1. Akıllı telefonumdan uzak kaldığımda kendimi eksik, huzursuz hissederim.
2. Uyumadan evvel ve uyandıktan çabucak sonra kesinlikle toplumsal medya hesaplarımı denetim ederim.
3. Taşınabilir cihazlarımla (tablet, telefon vs.) devamlı çevrimiçi/aktif bulunurum.
4. Bir şey okuyup çalışırken toplumsal medya ilişkimi da kesmem.
5. Toplumsal medya ve internet kullanarak her işimi yapabilirim.
6. Günlük tüm etkinliklerimi (konuşma, oyun, banka alışveriş vb.) toplumsal medya üzerinden yönetebilirim.
7. Ömrümün her alanında toplumsal medyayı etkin kullanırım.
8. Tıpkı anda hem tablet, akıllı telefon vb. kullanıp hem de öteki işlerimi yapabilirim.
