Ortadoğu’da tansiyonu yükselten ABD-İran tansiyonunda milletlerarası pazarlık işaretleri gelmeye başladı. ABD Lideri Donald Trump’ın İran’a ulaştırılmak üzere İsviçreli yetkililere verdiği telefon numarasının İran tarafından kabul edildiği tez edildi. İsrail merkezli Haaretz gazetesinin aktardığına nazaran, Trump’ın ‘İran beni arasın’ kelamlarıyla İsviçreli yetkililere ilettiği numara beklentilerin bilakis İranlı yetkililer tarafından teslim alındı. Trump’tan telefon numarasını aldıktan sonra ABD basınına konuşan İsviçreli diplomatlar, telefon numarasının yalnızca ‘talep edilmesi durumunda’ İranlı yetkililere verileceğini söylemişti. Son süreçte İran’a yönelik sert açıklamalar yapan Trump ise “Eminim ki, İran yakında (bizimle) konuşmak isteyecek” sözünü kullandı.
APAR TOPAR WASHINGTON’A
ABD-İran krizinde pazarlık sinyalleri veren ikinci gelişme ise İsviçre Cumhurbaşkanı Ueli Maurer’in dün apar topar Washington’a gitmesi oldu. İsviçre basını, Mayıs 1980’den beri İran’ın başşehri Tahran’da ABD’nin çıkarlarını temsil eden İsviçre’nin Cumhurbaşkanı Maurer’in Trump ile görüşmesinde ‘aracı’ rolünü oynamasının mümkün olduğunu yazdı. Görüşmenin akabinde Beyaz Saray Sözcüsü Judd Deere tarafından yapılan açıklamada, “Görüşmede Lider Trump, Ortadoğu ve Venezuela’daki krizleri masaya yatırdı. Trump, memleketler arası arabuluculuk ve ABD ismine diplomatik bağlantıları yürüttüğü için İsviçre Cumhurbaşkanı Ueli Maurer’e şükranlarını sundu” tabirleri yer aldı. Maurer’i karşılarken gazetecilerin sorusu üzerine Trump İran’la savaş istemediğini tabir etti. Amerikan New York gazetesi de Trump’ın Savunma Bakan Vekili Patrick Shanahan’a emsal istikamette yorum yaptığını yazdı.
Krizdeki üçüncü gelişme ise Almanya cephesinden gelen müzakere teklifi oldu. Alman Bild gazetesine konuşan Münih Güvenlik Konferansı Lideri Wolfgang Ischinger, Basra Körfezi’nde binlerce ABD askerinin katılacağı bir çatışma ihtimalinin Beyaz Saray ve ABD Kongresi’ndeki birçok kişi tarafından istenmediğini söyleyerek, İran konusunda milletlerarası bir barış teşebbüsü oluşturulması gerektiğini söyledi. Ischinger, İran Cumhurbaşkanı Hasan Ruhani’nin Almanya, Fransa, İngiltere, Çin ve Rusya üzere ülkelerden gelecek bir görüşme teklifini geri çevirmeyi iki sefer düşüneceğini argüman etti. Öte yandan, dünkü Japonya ziyareti esnasında İran ile ABD ortasında görüşme ihtimali olmadığını söyleyen İran Dışişleri Bakanı Cevad Şık nükleer mutabakata bağlı kaldıklarını lakin ülkesinin ulusal güvenliğine yönelik her türlü tehdide karşılık vereceklerini belirtti. Şık, ülkesinin ABD’nin nükleer muahededen çekilmesinden sonra bile ‘çok ihtiyatlı’ bir duruş sergilediğini söyledi.
ABD’DE İRAN ÇATLAĞI
New York Times (NYT) gazetesi, İran konusunda ABD idaresi içinde derin çatlaklar bulunduğunu yazdı. Habere nazaran, idare ve ABD Kongresi içindeki birçok isim İran’a yönelik bölgede artırılan güvenlik tedbirlerinin abartılı olduğunu düşünüyor. ABD Temsilciler Meclisi Lideri Nancy Pelosi’nin bir toplantıda Beyaz Saray idaresini, İran hakkındaki istihbaratları paylaşmamak ve şeffaf bir tavır sergilememekle itham etti. Habere nazaran, Beyaz Saray’ın İran’a yönelik güvenlik tedbirlerini son günlerde harikulâde biçimde artırmasının nedeni Basra Körfezi’nde küçük teknelerin üzerinde çekilen İran’a ilişkin füze imgeleri.
BİLGİ NOTU
İran’da 1979 yılındaki İslam Devrimi’nin akabinde İranlı bir küme öğrencinin ABD’nin Tahran Büyükelçiliği’ndeki çalışanları esir almasından bu yana ABD’nin ülkedeki çıkarları İsviçre Büyükelçiliği tarafından temsil ediliyor. O periyottan beri İran ya da ABD resmi olarak irtibata geçmek istediğinde bu İsviçre’nin diplomatik kanalları üzerinden sağlanıyor. İsviçre, ‘tarafsız dış politika’ unsuruyla dünyadaki kriz halindeki birçok ülkede diplomatik temsil hizmeti veriyor.
SUUDİ İDARESİ İRAN’I SUÇLAYIP YEMEN’İ VURDU
Suudi Arabistan Savunma Bakan Yardımcısı Halid bin Selman, salı günü ülkedeki iki petrol pompa istasyonuna yönelik insansız hava araçlarıyla gerçekleştirilen bombalı atağın gerisinde İran’ın bulunduğunu argüman etti. Twitter hasabından açıklama yapan Selman, “Tahran’daki rejimin talimatıyla, Husiler tarafından gerçekleştirilen terörist hareketler, süregelen siyasi gayretleri zorlaştırıyor” sözünü kullandı. Salı günü, Suudi Arabistan’ın doğusundaki petrolü Kızıldeniz’e taşıyan Duvadmi ve Afif kentlerindeki iki petrol pompa istasyonuna atak gerçekleşmiş, saldırıyı Yemen’deki İran dayanaklı Husi isyancılar üstlenmişti.
Suudi Arabistan Dışişlerinden Sorumlu Devlet Bakanı Adil el Cubeyr ise “Husiler, İran İhtilal Muhafızları’nın ayrılmaz bir modülü, onun buyruğuyla hareket ediyor. Aslında Husiler de pompa istasyonunu amaç aldığını onayladı” tabirlerini kullandı. Öte yandan, Suudi Arabistan savaş uçakları Yemen’in Sana kentinde Husi isyancılara yönelik çok sayıda hava saldırısı düzenledi. AP’nin haberine nazaran, hava akınları nedeniyle 4’ü çocuk 6 sivil hayatını kaybetti. Suudi savaş uçakları son aylarda Sana’ya yönelik hava hücumlarını durdurmuştu.
