Kartal’da bir devlet okulundayız. Nihat Erim İlkokulu’nun 3-G dersliği, bir öbür deyişle ‘satranç şampiyonları’nın sınıfı. 22 yıllık sınıf öğretmeni Yusuf Kaya, kendi deyişiyle ‘alaylı satranç oyuncusu’. 35 kişilik sınıfın hepsi oyunu biliyor, lakin 19’unun turnuvalara katılarak, makul muvaffakiyet düzeyine gelenlere verilen ulusal kuvvet derecesi (UKD) var. Bu yıl okullar ortası düzenlenen turnuvada kız grubu birinci ve ikinci, erkek ekibi ise ikinci oldu. İstanbul ve birçok ilçe şampiyonu bu sınıftan çıktı. Sınıfın öğrencileri, 2.5 yılda birçok madalya ve kupanın da sahibi oldu. Yusuf öğretmenin satranç sevgisi yalnızca kendi sınıfıyla hudutlu değil. Vakitle başka dersliklerin öğrencileri de oyunu öğreniyor. Okulda 3’üncü sınıfların koridorunda satranç masaları karşılıyor bizi. Sınıfların çabucak hepsinde öğrencilerin heyecanla ataklarını yaptığı oyun tahtaları var.
‘AKADEMİK MUVAFFAKİYETE DA KATKISI VAR’
Satrancın öğrencilerin akademik muvaffakiyetini arttırdığını, bilhassa matematiği öğretmekte artık zorlanmadığını anlatan öğretmen Yusuf Kaya, şöyle konuştu:
“Okulda öğretmeye başladığımda çocuklardaki davranış değişikliğini gördüm. 40 sınıf var. Spor salonu yok. Her sınıfın haftada beş saat vücut eğitimi dersi var. Birkaç saat de kişisel aktiflik dersi oluyor. ‘Çocuğum koşma, durun’ demek yok artık. Sınıfta satranç tahtalarının başında tüm güçlerini harcayabiliyorlar. Turnuvalara gidip oradaki rekabet ortamını da görünce çocuklar bir adım daha ötesine taşıdılar kendilerini. Onlardaki olumlu davranış değişikliklerini gözlemliyorum. Üçüncü sınıfta, matematikte iki basamaklı sorun konusu var. Çocuk satranç tahtası üzerinde üç, dört evreli sorunları çözebiliyor. Ben artık matematiği kaygı etmiyorum. O sorunu tahtanın üzerinde çözebiliyorsa, hayatta her türlü sorunla başa çıkabilir. Sınıfta kıpır kıpır olan çocuk, iki saat tahtanın başında odaklanıp hamleyi düşünebiliyor. Sorun çözmeye odaklanıyor. Önüne çıkan mahzurları nasıl aşabileceğini düşünüyor. Bu kadar sabrın sonunda kaybediyor. Kaybetmeyi içselleştiriyor. Hayatta daima kazanmıyoruz. Bunu da orada görüyor.
TABLETTEN, TV’DEN UZAKLAŞIYORLAR
Yalova’ya, İzmit’e turnuvalara gittik. Sınıfta uğraş edemediğim 8-10 çocuk var. Beni geçtiler. Oynamak istediklerinde bazen çamura yatıyor, geçiştiriyorum. Zihinleri çok berrak. Koridorda üç masadan birden kolumdan çekiştiriyorlar. ‘Öğretmenim bakın nasıl mat ettim, bozmayın öğretmenim bitmedi’ diyorlar. Bunalsam da işimi biraz sekteye uğratsa da hoşuma gidiyor. Bu kültürü yaratmış olmak bana huzur veriyor.”
Yusuf öğretmen, çocukların turnuvalarına yetişmeyen çalışan velilerin, bu işten ötürü biraz yorulsalar bile çoklukla reaksiyonlarının olumlu olduğunu söyledi.
TENEFFÜSTE DIŞARI ÇIKMIYORUZ
Nil Çokgezen (Türkiye Olimpiyat Komitesi FaIr Play mükafatı sahibi): Geçen sene turnuvada kural dışı atılım yaptım. Rakibim ve hakemler fark etmedi. Kural dışı atağımı hakeme anlattım. Sonra bana orada ‘Centilmenlik Ödülü’ verdiler. Türkiye Olimpiyat Komitesi beni çağırıp Fair Play mükafatı verdi. Çok memnun oldum. Satrancı çok seviyorum.
Ömer Faruk Aslan (İstanbul Birincisi): Turnuva hoş, şanslı geçti. İstanbul birincisi oldum. Çok âlâ hissettim. Bir daha olmak isterim. Boş vakitlerimde satranç çalışıyorum. Tabletle oynamıyorum, televizyon izlemiyorum. Teneffüslerde de satranç oynuyoruz. Maksadım Türkiye birincisi olmak.
Baran Çağın Demirci (İstanbul Bahçelievler Bölge Birincisi): Anaokulunda taşların hareketini öğrenmiştim, ancak tam bilmiyordum. Öğretmenimiz öğretti. Çok seviyorum satrancı. Turnuvalar çok zevkli geçiyor. Maksadım evvel Türkiye birincisi olup, akabinde dünya birinciliğini kazanmak.
Nil Tokat (3-F sınıfı öğrencisi): Yusuf öğretmenin sınıfında değilim, 3-F’deyim. Bizim sınıfta oynayan az kişi var. Onlar da çok yeterli bilmedikleri için buraya geliyorum. Gayem ulusal gruba girmek.
YENİLGİYİ DE ÖĞRENİYORLAR
Aylin Zeynep Çokgezen (Veli): İkiz kızlarım ilkokul birinci sınıftayken öğretmenimizin yönlendirmesiyle satranca başladı. Nil başladıktan bir yıl sonra Fair Play mükafatı aldı. Çok memnunum. Çocuğumun gelişimi için çok olumlu olduğunu düşünüyorum.
Sevcan Karakelle Er (Veli): Umutcan anaokulunda satranç öğrenmeye başlamıştı. Yusuf öğretmen ablasının öğretmeniydi. Ablasının yanına geldiğinde öğretmenle oynuyordu. Davranış olarak satrancın kattığı çok hoş değişiklikler oldu. Zira rastgele bir oyunda yenildiğinde ağlıyordu. Artık eskisi üzere değil. Matematikte de çok tesirli oldu.
‘KÖY KAHVESİNDE ÖĞRENDİM’
Sekiz yıldır öğrencilerine satranç öğreten Yusuf öğretmen, bu sporla lise çağlarında köy kahvehanesinde tanıştı. Kahvehanede kâğıt oyunları yasaktı. Sırf satranç ve domino oynanıyordu. O günleri şöyle anlattı: “Köyde kahvehanede pişpirik, okey üzere oyunlar yasaktı. Biz de domino ve satranç oynuyorduk. Satranç o denli bir tutkuydu ki insanlarda, televizyon bile açılmazdı. Köyün içinde 42 şahısla turnuva düzenledik. O vakit bu türlü federasyon, UKD, turnuvalar
gibi bir dünya olduğunu ben de bilmiyordum.”
