“Osaka tepesini global gündemdeki mevzuların etraflıca ele alındığı verimli, son derece başarılı toplantı olarak görüyorum.Muhataplarımızla yeni sorunları görüştük. Son devirde hepimizi endişelendiren ticaret savaşlarını da ele aldık. Global iktisattaki bilhassa karşısında bulunan milletlerarası işbirliğini artırmamız, var olan tüm siyaset araçlarını kullanmamız noktasında mutabakata vardık.
G-20 altyapı yatırım prensiplerini onayladık. Adil, sürdürülebilir çağdaş vergi sisteminin tesisi maksadıyla atılacak adımları değerlendirdik. Dijital iktisadın vergilendirilmesiyle ilgili ülkelerin düzenleme hakkına saygıyı temel alan uzlaşma temelli bir tahlil geliştirilmesi gerekiyor.
“37 MİLYAR DOLAR HARCADIK”
Eşitsizlikler oturumunda mültecilere yönelik Türkiye’nin ortaya koyduğu gayretleri tabir etme fırsatımız oldu. Ülkemiz 2011 yılından bu yana milyonlarca beşere kapısını açtı. Hali hazırda 3,6 milyonu Suriyeli olmak üzere 4 milyonu aşkın mülteciye mesken sahipliği yapıyoruz. Bu beşerler için BM hesaplamalarına nazaran kullandığımız kaynağın ölçüsü 37 milyar doları aşmış bulunuyor.
Akdeniz’den hudutlardan adeta birer toplama kampını, hapishaneyi andıran mülteci kamplarından yansıyan fotoğrafları hepimiz gördük. Aylan bebeğin kıyıya vuran cansız vücudunu, mültecilerle ilgili ön yargılar yerine vicdanı merkeze alan siyasetler geliştirilmediği sürece minik yavrular deniz kıyılarında ölmeye devam edeceklerdir. Muhataplarımıza Türkiye’nin yardımını sürdürebilmesi için milletlerarası toplumun sorumluluk ve yük paylaşımına gitmesini tabir ettik.
“TÜRKİYE’YE VERİLEN KELAMLARIN TUTULMASINI İSTİYORUZ”
Türkiye’nin gelişmekte olan ülkeler kategorisinde yer alması değer arz ediyor. Ayrıyeten ülkemize Paris ve Buenos Aires tepesinde verilen kelamların tutulmasını istiyoruz. Bunlar yapılmadan Türkiye de ek adımlar atmayacaktır. Güç konusunda artan talebimizi karşılayacak, arz güvenliğimizi garanti edecek dönüşümleri yapıyoruz.
Sürdürülebilir kalkınma gayeleri çerçevesinde G-20’nin daha fazla instiyatif alması kuraldır. Terörizm ile uğraş konusunda dengeli ve kararlı bir duruş sergilemeleri gerekiyor. Terör örgütlerini ideolojilerine ve kimliklerine nazaran tasnif etmek yanlıştır. Terörün kanlı yüzüyle birçok ülke yüzleşti, hala da yüzleşiyor. Paris’te Brüksel’de Somali’de Sri Lanka’da farklı terör örgütleri kanlı hareketler düzenledi. Bu akınlar terörün aşikâr bir bölgeyle, dini kümeyle ilişkilendirilemeyeceğini bir sefer daha ortaya koydu.
“TERÖR İNSANİ BEDELLERİN DÜŞMANIDIR”
İstanbul’daki, Beyrut’taki teröristin kimliğin kararı, hiçbir manası yoktur. Terör insani kıymetlerin düşmanıdır. Bunun için tüm devletlerin teröre terör deme faziletini artık göstermesi gerekiyor.
Suriye alanında önemli meşakkatler, tutarsızlıklar yaşanıyor. Etnik paklık uygulayan, çocukları silah altına alan PKK-YPG üzere örgütler kimi müttefiklerimiz tarafından adeta el üstünde tutuluyor. Türkiye’de 15 Temmuz darbe teşebbüsünde 250 insanımızı vahşice katleden FETÖ stili yapılar, batılı devletlerde himaye görüyor. Darbecilerin siyasi sığınmacı kılıfı altında kollanmasının faturası tüm insanlık için ağır olacaktır. Terör akrep üzere eninde sonunda kendini besleyen eli de sokacaktır. DEAŞ, EL Düstur, Boko Haram üzere örgütler nasıl tehditse, neo nazi yapılanmalar da tıpkı derece tehlikelidir.
Norveç’te 2011 yılında yaşanan 77 insanın hayatını katlettiği Breivik katliamı tedbir alınmazsa ırkçılığın ne cins acılar yaşatabileceğini tüm dünyaya göstermiştir. Solingen ve NSU’da vatandaşlarını kurban vermiş bir ülke olarak korkularımızı dillendiriyoruz.
“BM’NİN GEREKLİ ADIMLARI ATMASINI BEKLİYORUZ”
BM ile işbirliği içerisinde çalışarak Cemal Kaşıkçı cinayetinin üzerinin örtülmesine müsaade etmedik. Geçen hafta paylaşılan rapor cinayetle ilgili birçok gerçeği açıkça ortaya koyuyor. BM raportörünün hazırladığı raporun gerisinde tutarak gerekli adımları atmasını bekliyoruz. Kaşıkçı cinayetinin tüm taraflarıyla aydınlığa kavuşması, en üstten en alta kadar tamamından hesap sorulması memleketler arası toplumun öncelikli misyonudur.
MURSİ’NİN VEFATI…
Mısır’ın demokratik yollarla seçilmiş birinci cumhurbaşkanı olan Mursi’nin şahadeti de tüm taraflarıyla araştırılmalıdır. 6 yıldır yargılanan Mursi, kuşkulu bir biçimde 16 Haziran’da duruşma salonunda vefat etmiştir. Yaklaşık yarım saat orada hiçbir müdahale yapılmaksızın vefatı beklenen Mursi konusunda darbecişlerin yaptığı açıklamalar vicdanları tatmin etmekten uzaktır. Açıkçası biz G-20 önderlerinden Mursi’nin vefatı karşısında demokrasiye daha fazla sahip çıkmalarını beklerdik. İsimli tıp denetimi yapılmadan, Mursi’yi yalnızca iki oğlu, avukatı ve kendi elemanlarıyla birlikte defnetmesi düşündürücüdür. Bunun hesabını aslında BM başta olmak üzere tüm politikler üzerine gitmek suretiyle sormalıyız.
Bir mevzuyu daha gündeme getirmek istiyorum. Şayet bu cins olaylar yapanın yanında kâr kalırsa şunu bilelim ki, dünyanın geleceği, dünya demokrasileri açısından da tehlikelidir. Tepe oturumlarında yaptığımız konuşmalarda da bunu muhataplarımıza tabir ettik.
“BİRÇOK BATILI ÜLKE ÜÇ MAYMUNU OYNUYOR”
Birçok batılı ülke ve insan hakları kuruluşu Mısır’daki darbe mahkemeleri tarafından verilen idam cezaları karşısında adeta üç maymunu oynuyor. Husus Türkiye olunca ortalığı ayağa kaldıranlar, maalesef Mısır’daki idam cezalarına seslerini çıkarmıyor. 9 Mısırlı gencin idam edilmesinden yalnızca 5 gün sonra yapılan tepe; biliyorsunuz bir ortaya geldiler. Kimler? AB üyesi ülkeler…
Ve AB üyesi ülkelerde idam yasak olduğu halde ve bu gençleri idam eden Mısır’ın başındaki zatın davetine katıldılar, katıldıkları ana kadar da 45’i aşkın idam cezası uygulanmıştı. Ve bu ikili standardın en açık göstergesi de buraya katılması olmuştur. Ne Kaşıkçı cinayetinin ne de Cumhurbaşkanı Mursi’nin şaibeler dolu vefatının gündemden düşürülmesine müsaade verilmemelidir.
Hayattaki her şey üzere teknoloji de insan için, insanlığın huzur ve emniyeti için vardır. Lakin teknoloji insan için yeni fırsatlar sunmasının yanı sıra önemli tehditleri de beraberinde getiriyor. Hiçbir denetimin olmadığı toplumsal medya mecrasında palavra haberler süratle yayılıyor. Ferdî dataların korunması, bireyin mahremiyetine hürmet gösterilmesi günümüzde daha evvel hiç olmadığı kadar yara almıştır. Özellikle terör örgütlerinin bu boşluğu kendi propagandalarını yapmak için istismar ettiklerini görüyoruz. G-20 ülkeleri ortasında hassasiyetin arttığına şahit oldum. Bu sene yapay zeka, 5G ve objelerin interneti üzere şimdiki teknolojiler ve inovasyonun iktisat ve toplumlara yarar sağlayacağı biçimde kullanılmasına dikkat çektik.
BM üyelerinin bahtını 5 daimi ülkelerin insafına terk etmek hakikat bir yaklaşım değildir. G-20 platformu ise daha demokratik ve kuşatıcı bir yapıya sahiptir. G-20’nin global problemlerin tahlili konusunda daha güçlü bir mecra haline dönüşmesini istiyoruz. Yahut 192 ülkeyle BM yürüyecekse, orada da BM Güvenlik Kurulu’nun dönerli bir biçimde tamamının daimi üyelerden oluştuğu bir platform olarak gündeme gelmesinde yarar var. Tabi ki BM’nin beş üyesi buna razı olmayacaktır. Lakin bizler de dünyadaki 192 ülke bunu zorlamalıyız.
Dünyanın bir tarafında açlık, sefalet, terör karar sürerken öteki tarafının huzur içinde bir hayat sürmesi beklenemez. Aksi takdirde hiçbir meselemize sağlıklı ve kalıcı tahliller elde edemeyiz. İkili görüşmelerimizde muhataplarımızla ülkelerimiz ortasında değerli mevzuları da ele aldık. Sayın Trump ile sayın Putin ile sayın Macron ile sayın Merkel ile sayın May ile sayın Sanchez ile BM Genel Sekreteri ile Dünya Bankası Lideri ile baş başa görüşme fırsatımız oldu.
Devlet liderleri ve milletlerarası kurum temsilcileriyle bir ortaya gelme imkanı buldum. İkili ve bölgesel sıkıntıları ele aldığımız bu görüşmelerin hepimiz için de yararlı geçtiğine inanıyorum. 2019 doruğunu muvaffakiyetle gerçekleştiren Japonya’yı bilhassa tebrik ediyorum.”
ABD LİDERİ TRUMP’IN AÇIKLAMALARI
Az evvel sayın Trump’ın da basın toplantısı oldu. Kendisiyle görüşmemden evvel basın mensuplarına karşılığı verdi. S-400’lerle ilgili hususta bizim tabi bütün muahedemiz her şeyimiz bitmiştir. Ve şu anda artık olay teslimat sürecindedir. Ve teslimat sürecinde olan bu türlü bir mukaveleyi inkar etmemiz Türkiye üzere bir devlete yakışmaz; bu iş bitti.
Fakat burada bir gerçeği ortaya koymamız lazım. Biz ABD ile de patriotlar alma konusunda sayın Obama periyodunda bir adım atmıştık. Ancak patriotlar konusunda maalesef kongre müsaade etmedi dediler. Ve bize bu türlü bir satışı gerçekleştirmediler. Bizde tabi ki hava savunma sistemleri için bu türlü bir adım atmamız gerekiyordu. Ve en uygun kurallarda bunu Rusya’dan bulmuş olduk.
Yaptırımlar konusunda; esasen Trump bugün yaptığı açıklamada bu mevzuya açıklık getirdi. Bu türlü bir şeyin olmayacağını da kendisinden bilhassa dinlemiş olduk. Ve bizim örneğin S-400 olayı bir taraftan yürürken ancak biz Amerika’dan şu anda mesela Boeing uçakları alıyoruz. 100 adet Boeing uçağını alıyoruz. Yani özgür piyasa iktisadının olmuş olduğu bir dünyada bunları bir kere birbirine karıştırmayacağız. Ve adımlarımızı da buna nazaran atacağız.
Bunun yanında şu gerçeği bilhassa vurgulamamız lazım. Biz ABD ile stratejik ortağız. Stratejik ortak olarak da bizim atacağımız bu adımlarda Türkiye’nin egemenlik haklarına birilerinin müdahale etmesi üzere birilerinin yetkisi de yoktur.
F-35 konusunda da şu ana kadar bizim Amerika’ya yaptığımız 1 milyar 400 milyon dolar ödememiz var. Ve burada biz pazar değiliz, ortak üreticiyiz. Ortak üretici olmak suretiyle de şu ana kadar bize teslimatı yapılan 4 tane F-35 uçağı var. Alacağımız 100+16. Toplamda 116 uçak. Biz bunların da beklentisi içerisindeyiz. Lakin altta birilerinin yaptığı açıklamalar sayın Liderin açıklamalarıyla hiç örtüşmüyor.
YAPTIRIM OLACAK MI?
İki stratejik ortağın ortasında bu türlü bir şeyin olması kelam konusu değildir, olamaz diye düşünüyorum.
