İnternetin gelişmesiyle birlikte hem birey hem de toplum nezdinde toplumsal manada önemli değişimler gerçekleşmiş, bilhassa toplumsal medya, bağlantı ve etkileşimi tarihte hiç olmadığı kadar kolaylaştırmıştır. Bununla birlikte her alanda yaşanan gelişmelerin toplumsal hayata yansımaları olmuştur. İlerleyen teknoloji ile toplumsal hayat ve toplumsal medya neredeyse ayrılmaz bir bütün haline geldi. İrtibat araçlarında meydana gelen dönüşümler sayesinde bireylerin özel ömür alanlarına yahut mahremiyetlerine hücumlar hayli arttı. Ortaya çıkan sıkıntılar ise aslında teknolojiden değil, teknolojinin beşerler tarafından maksadı dışında kullanılmasından kaynaklanıyor. Bu durum birtakım tehlikeleri beraberinde getiriyor. Ferdî Dataları Müdafaa Kurumu Lideri Prof. Dr. Faruk Bilir, toplumsal medyada paylaşım yaparken dikkatli olunması gerektiğinin altını çizerek “İnsanlar toplumsal medya hesaplarının saklılık ayarlarını dilediği formda düzenlemekte özgürdür. Lakin şu da bir gerçek ki; toplumsal medya paylaşımlarının ve münasebetiyle birtakım şahsî bilgilerimizin herkese açık olması, mevcut tehlikelerin boyutlarını yükseltmekte, risk alanlarını genişletmektedir.” dedi. Lider Bilir kelamlarına şöyle devam etti: “Kişisel bilgilere ulaşım aslında şahsa ulaşım manasına gelmektedir. Bundan ötürü bilgilerimizi yüzlerce kişi ile yüz binlerce kişinin bilmesi ortasında büyük bir fark var. Böylesi bir durumda bireyin berbat niyetli kişi yahut kümelerin hatta siber saldırganların gayesi haline gelme mümkünlüğü artmaktadır. Öte yandan birtakım ferdî bilgilerin herkese açık platformlarda paylaşılması, telafisi imkansız ziyanlara sebebiyet verebilir.”
Başkan Bilir, toplumsal medyada paylaşım yaparken maruz kalabileceğimiz tehlikelerden de bahsetti:
“Açık adres bilgisi, pozisyon bilgisi ve telefon numarası ile e-posta bilgileri kişiyi potansiyel amaç haline getirebiliyor. Telefona gönderilen kimlik avı bildirileri ve bilhassa e-posta adreslerine iletilen oltalama gönderileri, kişinin finansal dataları başta olmak üzere özel hayatına ait bilgilerini hedeflemektedir. Bugün dolandırıcılık olaylarının kıymetli bir kısmı bireylerin kendileri tarafından itinasız paylaşılan şahsî datalarının yardımıyla gerçekleşmektedir. Ek olarak planlamalarımızı ve aktiflik takvimlerimizi de herkese açık olarak paylaşmamız sonucunda çeşitli mağduriyetler yaşayabiliriz. Öteki bir yandan toplumsal medyada ebeveynlerin çocuklarına dair ferdî dataları de aleni hale getirmesi, gelecekte birtakım meselelerin yaşanmasına neden olabilir. Yapılan bir araştırmaya nazaran, her 4 ebeveynden biri, toplumsal medya hesabını herkese açık özelliğinde kullanmakta ve bu ebeveynlerin yarıya yakını tıpkı hesaplarda sıklıkla çocuklarıyla ilgili paylaşımlar da yapmakta. Bu durum yalnızca kendimizin değil, çocuklarımızın da risk altında olması manasına gelmektedir. Yaptığımız paylaşımlar, davranış biçimlerimiz ve hassasiyetlerimizi ortaya çıkarabilir. Hassasiyetlerimiz, hiç tanımadığımız ve bilmediğimiz insanların elinde zafiyetlerimiz haline dönüşebilir. Zaaflarımızdan yararlanılarak maddi ve manevi ziyanlar yaşamamız kelam konusu olabilir.”
Sosyal medyaya da değinen Lider Bilir, son günlerin değerli gündem hususu haline gelen toplumsal medyada profilleme faaliyetlerine de değindi.
Sosyal medya platformlarında bireyin özeli olmasına karşın, her geçen gün dijital ortama yeni bir bilgi koyarak, data ekleyerek kendi hakkında data toplanmasına müsaade vermesi, mahremiyetine ziyan verebilmektedir. Toplumsal medyada ve dijital dünyada bıraktığımız izlerden yola çıkılarak bir algoritma çerçevesinde ‘’profil’’ oluşturulabiliyor. Okuduklarımız, izlediklerimiz, dinlediklerimiz, arama ve araştırmalarımız, tuşlama ve beğenilerimiz ve buna benzeri aksiyonlarımız profilleme kapsamında değerlendirmeye alınabiliyor. Profilleme sayesinde mevcut şahsî bilgiler ile birlikte daha evvelden bilinmeyen dataları kestirim edilerek, otomatik karar verme sistemleri aracılığıyla çeşitli ‘’sonuçlar’’ elde edilebilmektedir. Profilleme süreci ile ilgili kişi hakkında elde edilen sonuçlar da şahsî datadır. Elde edilen bu ‘’sonuçlar’’ kişinin lehine bir durum meydana getirebileceği üzere aleyhine bir durum da meydana getirebilir. Profilleme sonucunda verilen kararlar ya da atılan adımlar bireyleri önemli bir biçimde etkileyebilmektedir.
Prof. Dr. Bilir, vatandaşların bu bahiste rastgele bir aksiliğe maruz kalması durumundaki haklarından ve yapması gerekenlerden de bahsetti.
“6698 sayılı Şahsî Bilgilerin Korunması Kanununun 11/1 (g) bendine nazaran, ilgili bireyler işlenen dataların münhasıran otomatik sistemler vasıtasıyla tahlil edilmesi suretiyle kişinin kendisi aleyhine bir sonucun ortaya çıkmasına itiraz etme hakkına sahiptir. Bu kapsamda aleyhimize sonuçlar ortaya çıkaran profilleme süreçlerine itiraz edebiliriz. Bilgi sorumlularının da bu itirazları dikkate alıp, gereğini yerine getirme noktasında son derece hassas davranmaları gerekmektedir.”
Başkan Bilir, Vatandaşların şahsî bilgilerini paylaşırken nelere dikkat etmesi gerektiğini de şu halde açıkladı:
Kişisel bilgileri paylaşmak insan için bir gereksinim olabilir. Burada temel problem, buna insanın kendisinin karar vermesidir. 6698 sayılı Kanun, şahsî bilgi güvenliği konusunda bilgi sorumlularına çeşitli yükümlülükler getirmiştir. Lakin şahsî bilgilerin korunmasında bireylere de düşen misyonlar bulunmaktadır. Ferdî bilgiler paylaşılmadan evvel aydınlatma metni ve gerekli ise açık istek metni dikkatlice okunmalı. İlgili bireyler, ferdî bilgi talep eden uygulamalara karşı daha şuurlu yaklaşmalıdır. Bireyler uygulamanın inançlı olup olmadığını sorgulayıp, araştırmalıdır. Toplumsal medyada bir paylaşım yapmadan evvel bir sefer daha düşünüp, o paylaşımın şahsî datalar açısından bugün yahut gelecekte sorun teşkil edip etmeyeceğini göz önünde bulundurmalıdır. Ayrıyeten yeniden toplumsal medyada hangi paylaşımı kimlerin göreceğini belirlemek, ferdî dataların güvenliğini sağlamak ismine atabilecek kıymetli bir adımdır. Bireylerin çevrimiçi ya da gerçek ortamda ortaya çıkabilecek mahremiyet ihlallerine karşı bilgi sahibi olmaları büyük ehemmiyet taşımaktadır. Münasebetiyle ferdî bilgilerin korunması konusunda farkındalık kazanılmalıdır. Zira farkındalık, güvenliğe açılan kapının anahtarıdır. Bu kapsamda şahsî datalar konusunda sorgulayıcı bir anlayışa sahip olmak gerekmektedir. Şahsî datalar, hayatın her devrinde kıymetli olmuştur. Şahsî bilgilerimizin hayatımızı nasıl etkilediğini anlamamız gerekir. Ferdî datalar paylaşılmadan evvel şu soruyu aklımıza getirmeliyiz: Ferdî bilgilerimi ben mi denetim edeceğim, yoksa şahsî bilgilerim mi beni denetim edecek? Şuurlu ve denetimli ferdî data paylaşımı ile denetim bizde olsun diyor ilgili şahısların denetimi elden bırakmamalarını tavsiye ediyorum.
