İBB’nin 26 Ocak’taki UKOME toplantısında ‘Taksi Nakliyeciliğinde Kullanılan Zirve Lambası Düzenlenmesi Teklifi’ oy çokluğuyla kabul edilmiş, taksilere akıllı zirve lambalarına geçiş için 3 ay mühlet tanınmıştı. Taksimetreyle de entegre olarak çalışacak sistemle, taksimetre açıldığında zirve lambasında ‘Dolu’, yolcu bulunmadığında ‘Boş’, uygulama rezervasyonları durumunda ise ‘RZV’ yazacak. Yeni sistemin uygulanmaya başlanması öncesinde sistemin nasıl uygulanacağı ve yeni uygulamanın benzerinin daha evvel de uygulandığı tezi tartışılmaya başlandı.
BU UYGULAMA EVVELCE BERİ VAR ESASEN KULLANILIYORDU
Taksilerdeki zirve lambasının yeni bir uygulama olmadığını sav eden Tüketici Müracaat Merkezi Onursal Lideri Aydın Ağaoğlu, “UKOME bir karar aldı, taksiler artık doluysa ışıklı zirve lambası dolu olduğunu yazacak, şoför değiştirmeye gidiyor yahut taşınabilir uygulama üzerinden yolcu almaya gidiyorsa ‘Rezerve’ yazacak lakin, bu uygulama evvelce beri var, zati kullanılıyordu. Olan bir uygulamayı, tekrar getiriyorlar. Anlaşılan, kurallara riayet edilmediği anlaşıldı. Dolu-boş formunda uygulama yapmayan taksilere yaptırımların tesirli olması lazım. Tüketiciler haklarına sahip çıkarak, boş taksi kendilerini almadığında şayet ışıklı zirve tabelasında da boş olduğu gözüküyorsa kesinlikle ilgililere şikayetini yapmalı” formunda konuştu.
SÜRÜCÜ BERBAT NİYETLİYSE YAPILABİLECEK BİR ŞEY YOK YAPTIRIMLAR TESİRLİ OLMALI
Sürücü makûs niyetliyse tedbirlerin hiçbir faydası olmadığını belirten Ağaoğlu, “Örneğin, hiçbir kontağı olmadığı halde sürücü değiştirme vaktinde değilken bile rezerve yazabilir. Şoför, turisti, kendi almak isteyeceği yolcuyu gördüğünde ise bu biçimde yanına yaklaşabilir. Bu noktada yaptırımların da biraz daha tesirli olmasında fayda var. Tahlil için ne yapılabilir, örnek veriyorum, bu durumu suistimal eden, müşteri seçen şoför cezalandırılır. Hatta iki üç sefer tekrar edildiğinde plaka ruhsatı iptal edilebilir. Zira plaka sahiplerine verilen bu hak ebediyen kullanılabiliyor, dededen toruna geçebiliyor ve hiçbir plaka sahibi bu hakkın iptal edilmesini istemez. Buna nazaran de şoförlerini eğitirler, şoförler de müşterilerine badire yaratacak haksızlıklar yapmazlar. Şoförler yerli müşteri gördüklerinde doluyum diyorlar, turist gördüklerinde alıyorlar. Yerliye, değişime gidiyorum, uygulamadan yolcu aldım üzere mazeretler öne sürebilir, ‘rezerve’ olduklarını tabir edebilirler. Yani, şoför berbat niyetliyse yapılabilecek bir şey yok, yaptırımların tesirli olması, caydırıcı olması gerekir. Evvelce de vardı, taksi doluysa zirvedeki taksi ışığı sönecek, boş ise müşteri arıyorsa yanacaktı. Tüketici, ışığı yanık halde durmayan taksiyi İBB yahut ilgili belediyelere şikayet iletmelidir. Bu hizmet kamusal bir hizmettir, bu hizmeti sunmaktan kaçınılamaz” dedi.
ÖNCESİNDE YALNIZCA SARI RENKLİ ÜZERİNDE TAKSİ TABİRİ YAZAN BİR ZİRVE LAMBASI VARDI
İBB Ulaşım Dairesi Lideri Utku Cihan ise, “Mevzuat çok açık. Akıllı zirve lambası öncesinde yalnızca sarı renkli üzerinde, ‘Taksi’ yazan bir zirve lambasıydı. Bunun dışındaki kullanımlar yasaktı. Alanda taksilerle ilgili yaşadığımız problemlerden biri de bu zirve lambalarının değiştirilerek, özelleştirilerek kullanılmasaydı. Biz de görüyorduk, birtakım taksicilerimiz bunları tercih ediyorlardı, aslında bu da bize cüret verdi. Münasebetiyle müsaade almadan, mevzuata ters olarak yeni uygulamaya emsal zirve lambaları kullananlar evet vardı. Biz ise geçenlerde aldığımız UKOME kararı ile İstanbul’daki tüm taksilerin akıllı zirve lambası kullanmasını zarurî hale getirdik, üç ay içerisinde hepsi kullanıyor olacaklar. Bu yeniliği bizatihi getirenler vardı, lakin bizim sistemimize yani ‘akıllı zirve lambası’na geçiş zarurî hale geldi” sözlerini kullandı.
TAKSİCİNİN BU SİSTEME DIŞARIDAN RASTGELE BİR MÜDAHALE TALİHİ BULUNMAYACAK
Tepe lambalarının mevcut kontrol düzenekleriyle entegrasyonu bulunacağını belirten Cihan, “İstanbul’da bizim bir İtaksi sistemimiz var. Bu sistem tüm taksilerde bulunan bir kontrol sistemi ve sonrasında biz mecliste alınan kararla İstanbul’da 2 taşınabilir taksi-yolculuk uygulamasına lisans vermiş durumdayız. Uygulamaların İtaksi sistemiyle entegrasyonu var. Biz rastgele bir davet ve seyahatin ayrıntılarını bu sistemle görebiliyoruz. Şoförün cep telefonuna uygulamadan davet geldiğinde ve rezervasyon talebi oluştuğunda bu görünüyor. Kontrol sistemimizin zirve lambasıyla entegrasyonu bulunduğundan bu durumda taksici uygulamadan süreç yapıldığında zirve lambası otomatik olarak rezerve halini alacak. Taksicinin bu sisteme dışarıdan rastgele bir müdahale talihi bulunmayacak. Dolu, boş ya da rezerve sözlerine rastgele bir müdahale kelam konusu olmayacak. Yalnızca tek bir butonumuz var, bu buton taksicinin acil durumda ‘SOS’ vermek için basabileceği buton. Bunun dışında taksicilerin zirve lambasındaki dolu, boş, rezerve yazılarını değiştirebileceği bir buton araç içerisinde bulunmayacak. Büsbütün cep telefonuna, cep telefonu uygulamalarına, İtaksi sistemine ve taksimetreye entegre bir sistem olacak. Dışarıdan buna müdahale bahtı yok” diye konuştu.
“ŞOFÖR DEĞİŞİM DURUMU İÇİN EKSTRA BİR İKAZ İŞARETİ YAPMAYA GEREKSİNİM YOK”
Yeni uygulamayla ilgili bilgi veren Cihan, “Şoför değişimi konusunda ise, şöyle bir husus var, bu sürücü değişimi durumu İstanbul’daki taksicilerin yolcu almama mazeretlerinden en önde olanlarından bir tanesi. Hasebiyle öteki sürücüyle mevcut sürücü ortalarında anlaşacaklar, o alanda sürücü değişikliği yapacaklar. Buna nazaran de kendi ortalarında bir sistem oluşturacaklar. Sürücü değişimi durumu için ekstra bir çalışma yapmaya, ekstra bir ikaz işareti yapmaya muhtaçlık yok” biçiminde konuştu.
“ESKİDEN BU UYGULAMA YOKTU ZİRVE LAMBALARI SABİTTİ”
Yaşanan şikayetler sebebiyle yeni uygulamaya geçildiğine vurgu yapan Taksiciler Esnaf Odası Lideri Eyüp Aksu, “Şimdi birtakım yolcularımız, taksiler bizi almıyor üzere durumlar yaşıyorlardı. Şikayetler oluyordu. Artık 3 ay içerisinde tüm taksilerde, zirve lambalarındaki led ekranda dolu, boş, rezerve, acil durum üzere sözler yazacak. Şayet taksici, taksimetreyi açarsa otomatik olarak lambada ‘Dolu’ yazacak, taksimetre kapalı, yolcu yok ise ‘Boş’ yazacak. Arkadaş uygulama davetine yahut durak telefon davetine gidiyorsa yahut araç sürücü değişimi ya da muhtaçlığını karşılamaya gidiyorsa ‘Rezerve’ yazacak. Evvelce bu uygulama yoktu. Bir evvelki uygulamada zirve lambaları sabitti. Yalnızca Taksi yazıyordu, artık led ışıklı ihtarlı olacak. Araç içerisindeki Zirve Lambası elektronik ortamla değişecek. Manuel müdahale edilmeyecek. Arkadaş çağrıyı kabul ediyorsa, ‘Rezerve’ yazacak. Bu mevzuyu suistimal eden taksiciler olursa İBB ve polis hususta hassas kontroller yapabilir” dedi.
