Dünya iktisadına toplumsal medya hesabından yaptığı paylaşımlarla istikamet veren ABD’nin sıra dışı lideri Donald Trump, bir müddettir dış ticaret üstünlüğünü korumak ismine Çin’le verdiği uğraşını bir kenara bırakarak Avrupa’ya “kur” yansısı gösterirken, bu durum sonrasında gözler “ticaret savaşından” “kur savaşına” çevrildi.
Dünya iktisadında 2008 global ekonomik krizinden bu yana birçok zorluk deneyimlenirken, ülkelerin savaş, kriz ve istikrarsızlıkların gündemden düşmediği bu süreçte dış ticaretten edindiği refahı kaybetmemek ismine kur üstünlüğünü müdafaaya çalıştığı görülüyor.
Dış ticarette kur üstünlüğünü korumak için geçmişten bu yana atılan adımlara bakıldığında ise ABD ve Çin’in başrolü oynadığı görülüyor.
Her ne kadar ikinci dünya savaşından sonra kur savaşları global mutabakatlarla azalsa da müdahaleli dalgalı kur siyasetini benimseyen Çin’in, vakit zaman dolar karşısında ulusal parasının bedelini düşürerek ihracatta rekabet üstünlüğünü elde ettiği bilinen bir gerçek.
Gerek resmi para ünitesinin memleketler arası rezerv para ünitesi özelliğine sahip dolar olması gerekse de büyüklüğü ile dünya ticaretine taraf verme konusunda üstünlüğü elinde tutan ABD’nin ise bu özelliği kaybetmemek ismine her adımı atmaktan çekinmediği görülüyor.
Bu nedenle 1980’lerden sonra da finansal piyasaların gündeminde kendine yer bulan “kur savaşı” ve “ticaret savaşı” kavramları bilhassa 2008 krizinden sonra da isminden sıkça bahsettirdi.
Geçen yılın başlarından itibaren Çin ile “ticaret savaşı” konusunda tansiyon yaşanan ABD’nin, dış ticarette rekabet üstünlüğünü kaybetmesinden duyduğu rahatsızlığı her fırsatta lisana getirmesi, bu mevzuyu son 2 yıldır piyasalardaki risk iştahını etkileyen en değerli başlıklardan biri haline taşıyor.
Çin’e karşı 1985’ten bu yana artan ölçülerde dış ticaret açığı veren ABD’nin, bahse ait sert açıklamaları ve 2019 başından bu yana iki ülke ortasındaki ticaret müzakerelerinde bir noktaya varılamaması mevzuyu hala gündemde tutsa da ABD’nin sıra dışı lideri Donald Trump’ın toplumsal medya hesabından yaptığı paylaşım dikkatleri ticaret savaşından kur savaşına çevirdi.
TRUMP’IN “HAKSIZ REKABET” SAVAŞI
Avrupa Merkez Bankası (ECB) Lideri Mario Draghi’nin, enflasyonun maksada hakikat yol almaması durumunda ECB’nin daha fazla teşviki gözden geçireceğini belirterek, daha fazla faiz indirimi ve mali genişlemeye işaret etmesi sonrasında avro/dolar paritesi 1,1181 ile iki haftanın en düşük düzeyine geriledi.
Bu gelişme sonrasında Trump, Draghi’yi amaç alarak, avrodaki bedel kaybının “haksız bir şekilde” ABD ile daha kolay rekabet edilmesine yol açtığını, Çin ve öbür ülkelerin de yıllardır bu yolu izlediğini savundu.
Söz konusu paylaşım sonrasında Trump, Çin Devlet Lideri Şi Cinping ile iki ülke ortasındaki ticari ilgileri ele alan bir telefon görüşmesi gerçekleştirdi.
Tüm bunlar ticaret savaşına ait telaşların tam olarak gündemden kalkmasa da yatışmasını beraberinde getirirken, piyasalarda gözler bu sefer “kur savaşı”na çevrildi.
Ticarette müdafaacı tavrı ve milliyetçi tutumuyla öne çıkan Trump’ın bu paylaşımı şaşırtan her ne kadar şaşırtan olmasa da piyasalardaki risk iştahını azaltmaya yetti. ABD’de bağımsızlığı ile bilinen Fed’i bile eleştirmekten ve faiz indirimi konusunda baskı yapmaktan çekinmeyen Trump’ın bundan sonraki açıklamaları ise piyasalara taraf vermeye devam edecek…
KUR SAVAŞI TARTIŞMALARI GÜNDEMDE KALABİLİR
Mevcut durumda avro/dolar paritesinin Ocak 2018’den bu yana düşüş trendinden bulunduğu görülüyor. Düşüş trendini sürdüren avro/dolar paritesinin Ocak 2018’de bulunduğu 1,25 düzeylerinden mevcutta 1,13’e kadar gerilediği görülüyor.
Öte yandan Çin’in vakit zaman yuana müdahale ederek devalüasyona gitmesi ile dolar/yuan paritesi Aralık 2016’da 6,9638 düzeylerinden düşüşe geçmiş ve Mart 2018’de 6,2733’e kadar gerilemişti. Bu periyottan sonra yükseliş kanalına giren dolar/yuan paritesine Çinli yetkililerin müdahalesi sonrasında dolar/yuan paritesi Ekim 2018’de tekrar 6,97 düzeylerini test ederken, mevcutta 6,90 civarında dengelenmiş bulunuyor.
Yıllardır deflasyonla uğraş eden ve ihracatçıları desteklemek için düşük kur siyasetini benimseyen Japonya’da ise Haziran 2015’te gördüğü 125,8 düzeylerinden düşüşe geçerek Haziran 2016’yı 103,2’den kapatsa da bu tarihten itibaren kademeli yükselişe geçmiş ve son durumda 108 düzeylerinde istikrar kazanmış görünüyor..
Dolar endeksinin seyrine bakıldığında ise ABD hegemonyasının kur savaşı tartışmalarını gündemde tutacağı beklentileri artıyor. Ticaret savaşı tartışmalarının alevlendiği sürece denk gelen Şubat 2018’de 88,2 ile yaklaşık son 4 yılın en düşük düzeylerinde bulunan dolar endeksinin, bu devirden itibaren yükseliş trendine girdiği ve son devirde 97 düzeylerine kadar ulaştığı dikkati çekiyor.
YUAN’DA KRİTİK 7 EŞİĞİ TEKRAR GÜNDEMDE
Çin, 2001’de Dünya Ticaret Örgütü (DTÖ) üyesi haline gelirken, ülkedeki düşük personellik maliyetleri yüksek ticaret ziyadesiyle birleştiğinde 2000’li yılların başlarından itibaren Çin yuanının bedeli global lobilerde rahatsızlık ögesi sayıldı. Bu nedenle Çin hükümeti 2014 yılına kadar yuana denetimli formda kıymet kazandırdı.
Bu yıldan sonra yuanın oynaklık bandını genişleten hükümet akabinde Ağustos 2015’te yuanı devalüe etmeye karar verdi. Böylelikle yaklaşık 20 yıllık bir evre kapandı ve yuandaki paha kazanma süreci aksine döndü. Bu gelişme 2016’da Trump’ın başkanlığa giden yolda elini kuvvetlendirdi.
Dolar karşısında 2014’te 6 düzeyinden dönen Çin yuanı 2016’da 7 düzeyine kadar yaklaştı. Akabinde Trump’ın tehditkar açıklamaları nedeniyle Çin hükümeti özgür piyasa dinamiklerini gözeten bir dizi önlemi uygulamaya koyarak yuana süreksiz müddetliğine paha kazandırsa da bugün kritik 7 eşiği tekrar gündemde.
ABD ile ticaret pazarlığı içerisindeki Çin hükümetinin yuanda çok oynaklığa müsaade vermesini beklememek gerekiyor. İlaveten Fed’in faiz indirim döngüsünün arifesinde bulunması, doların yuan karşısındaki avantajını sınırlıyor.
TRUMP’IN GÜÇLÜ DOLAR TELAŞLARI HAKLI ÇIKABİLİR
Analistler, ABD Lideri Donald Trump’ın, kampanyasında ABD’ye karşı ticaret fazlası veren Çin ve Avrupa Birliği’nin (AB) kur siyasetlerini eleştirerek seçmenlerden oy kazandığını anımsattı.
Trump’ın vazifeye geldikten sonraki süreçte Çin ve AB’nin kur siyasetlerine karşı şahin bir tavır sergilediğini belirten analistler, Trump’ın bunu yaparken kendi ülkesinin merkez bankası pozisyonundaki Fed’i de yüksek faiz siyaseti nedeniyle eleştirmekten geri kalmadığına dikkati çekiyor.
Analistler, Fed’in faiz indirim döngüsü arifesinde bulunmasının Trump’ın güçlü dolar kaygılarını haklı çıkarabileceğini söz ediyor.
AB’nin genelinde kullanılan avro için durumun Çin yuanına nazaran biraz daha net olduğuna işaret eden analistler, milletlerarası kuruluşlar avronun dolar karşısında 1,20 düzeyinin üzerinde süreç görmesi gerektiğini savunduğunu tabir ediyor.
Analistler, Fed’in faiz indirim döngüsüne başlama mümkünlüğünün, iki merkez bankasının likidite siyaseti ile birleştirildiğinde dolar ve avro ortasındaki faiz farkı açısından avantajın avro lehine dönmesiyle sonuçlanabileceğini vurguluyor.
Son yıllarda 100 eşiği civarında dalgalanan dolar endeksindeki 10 yılı aşkın güçlenme döngüsünün Trump ve Fed iş birliğiyle nihayetlenebileceğini varsayım eden analistler, dolar endeksindeki geri çekilmenin avro ve yuan başta gelmek üzere TL dahil dünya genelindeki para ünitelerinin paha kazanmasıyla sonuçlanabileceğini lisana getiriyor.
