Yargıtay 22. Hukuk Dairesi, postalar halinde çalışma yapılan iş yerinde çalışanın daima gece postasında çalıştırılmasının ilgili yasal düzenlemelere alışılmamış olduğu sonucuna vararak bu nedenle istifa eden personelin iş kontratının haklı nedenle feshedildiğine hükmetti.
Gaziantep’te bir otelde aşçı olarak çalışan emekçi, daima gece mesai yapması nedeniyle rahatsızlandı. Patrona gündüz çalışma istikametindeki talebini ileten personelin bu talebi reddedildi. Personel, talebinde ısrar etmesi üzerine, patron tarafından zorla istifa ettirildiğini öne sürdü. Emekçi, kıdem ve ihbar tazminatı alacağının yanı sıra bir kısım alacaklarının ödenmesi istemiyle mevzuyu yargıya taşıdı.
Gaziantep 3. İş Mahkemesinde görülen davada, davalı patron, iş yerinin otel olduğunu, 24 saat hizmet verildiğini, emekçinin gece vardiyasında çalışmak istemediğini beyan ederek istifa ettiğini, bu nedenle kıdem ve ihbar tazminatına hak kazanmadığını argüman etti.
YEREL MAHKEME KIDEM TAZMİNATI VERMEDİ
Mahkeme, toplanan kanıtlar ve uzman raporuna dayanılarak çalışanın taleplerini kısmen kabul etti, kıdem tazminatı alacağının ödenmesi istemini reddetti. Kararın temyiz edilmesi üzerine belge, Yargıtay 22. Hukuk Dairesine geldi. Daire, personelin iş kontratının haklı sebeple feshedildiğini kabul ederek lokal mahkeme kararını bozdu.
Dairenin kararında, İş Kanunu’nun 24. hususuna nazaran, çalışma kurallarının uygulanmamasının personele iş mukavelesini haklı sebeple fesih imkanı verdiği vurgulandı. İş Kanunu’nun 69. hususuna nazaran, çalışma hayatında “gece” kavramının, en geç saat 20.00’de başlayarak en erken saat 06.00’ya kadar geçen ve en fazla 11 saat süren devri söz ettiği belirtilen kararda, birtakım işlerin niteliğine ve gereğine nazaran yahut yurdun kimi bölgelerinin özellikleri bakımından çalışma hayatına ait “gece başlangıcı”nın daha ileriye alınması, yaz-kış saatlerinin ayarlanması, gece çalışmalarına fazla fiyat ödenmesi metodu üzere durumları düzenleyen yönetmelikler çıkartılabileceği aktarıldı.
“GECE ÇALIŞMASI 7,5 SAATİ GEÇEMEZ”
Kararda, personellerin gece çalışmalarının 7,5 saati geçemeyeceği fakat turizm, özel güvenlik ve sıhhat hizmeti yürütülen işlerde personelin yazılı onayının alınması koşuluyla 7,5 saatin üzerinde gece çalışması yaptırılabileceği kaydedildi.
Postalar Halinde Personel Çalıştırılarak Yürütülen İşlerde Çalışmalara Ait Özel Adap ve Temeller Hakkında Yönetmeliğin 7. unsuruna nazaran, gece postalarındaki personellerin 7,5 saatten fazla çalıştırılmasının yasak olduğuna işaret edilen kararda, turizm hizmeti yürütülen işlerde ise emekçinin yazılı onayı alınmak suretiyle bu müddetin aşılabileceği vurgulandı.
Kararda, tıpkı yönetmeliğin 8. hususunda, “Gece ve gündüz işletilen ve nöbetleşe personel postaları çalıştırılarak yürütülen işlerde postalar; en fazla bir iş haftası gece çalıştırılan emekçilerin, ondan sonra gelen ikinci iş haftasında gündüz çalıştırılmaları suretiyle ve postalar birbirlerinin yerini alacak biçimde düzenlenir. Mecburilik olmadıkça emekçilerin postaları değiştirilemez. Lakin 4857 sayılı İş Kanunu’nun 69. hususu uyarınca, gece çalışması nedeniyle sıhhatinin bozulduğunu raporla belgeleyen çalışana patron, imkanların elverdiği ölçüde gündüz postasında durumuna uygun bir iş verir. İşin niteliği ve yürütümü, iş sıhhati ve güvenliği göz önünde tutularak gece ve gündüz postalarında iki haftalık nöbetleşme aslı da uygulanabilir.” düzenlemesinin yer aldığı hatırlatıldı.
Dairenin kararında, somut olayda işe girdiği andan itibaren daima gece çalışan davacının, “yoğun tempoda gece çalışması nedeniyle sıhhat durumunun bozulduğunu, patrona gündüz vardiyasına geçmek isteğini tekraren iletmesine karşın bu talebinin kabul edilmediğini, böylelikle, kendisine zorla istifa dilekçesi imzalattırılarak iş kontratının sona erdiği”ni ileri sürdüğü aktarıldı.
Davalı patronun ise davacının misyonunun kahvaltıcılık olduğunu, gece çalışmak istemediği için iş kontratını istifa ederek feshettiğini savunduğu belirtilen kararda, lokal mahkemece, “İstifa dilekçesinin zorla imzalatıldığının ispatlanamadığı, davacının kahvaltıcı olarak işe alındığı, bu işin gece çalışmasını gerektirdiği, ayrıyeten şahit anlatımlarında personelin gündüz çalışma isteği kabul edilmeyince işten kendisinin ayrıldığı anlaşıldığından davacı tarafından yapılan feshin haklı sebebe dayanmadığı” sonucuna varıldığı kaydedildi.
“YEREL MAHKEMECE VARILAN SONUÇ HATALI”
Kararda, “Ne var ki mahkemece eksik inceleme ve araştırmayla varılan sonuç kusurlu olmuştur.” tespiti yapıldı. Personelin daima gece çalıştığı için kendi isteğiyle işten ayrılmak zorunda olduğunu dilekçeyle beyan ettiği, bu dilekçenin istifa olarak değerlendirilmesinin mümkün olmadığı aktarılan kararda, öncelikle çalışanın istifa dilekçesinde gerçek iradesinin ne olduğunun araştırılması gerektiğine dikkat çekildi.
Tanık anlatımlarında 24 saat açık olan otelde, mutfak kısmında postalar halinde çalışma sistemi uygulandığının, davacının başka personellerden farklı olarak daima gece mesaisinde çalıştırıldığının beyan edildiği söz edilen kararda, şunlar kaydedildi:
“Kahvaltıcılık işinin, çalışma postalarından biri olduğu anlaşılmaktadır. Davacının çalıştığı mutfak kısmında postalar halinde çalışma yapıldığı evrak kapsamıyla sabit olup yalnızca davacının kahvaltıcılık misyonu ismi altında çalışma postalarının dışında tutulması ilgili mevzuat prensip ve temelleriyle bağdaşmamaktadır. Bu prestijle iş yerinde postalar halinde çalışma yapıldığı sabit olmasına karşın davacının daima birebir postada çalıştırılmasının ilgili yasal düzenlemelere ters olduğu, bu karşıtlığın giderilmesine yönelik talebin işverence yerine getirilmemesinin çalışma kaidelerinin uygulanmaması manasına geleceği kıymetlendirilerek davacının iş kontratının İş Kanunu’nun ilgili unsuru çerçevesinde haklı sebeple feshedildiğinin kabulü gerekir.”
