Türkiye İktisat Siyasetleri Araştırma Vakfı (TEPAV) çalışmasından derlediği bilgilere nazaran, ülkeye yönelik direkt yatırımlar 2000’li yıllara kadar neredeyse yatay seyir izlerken 2003 yılından itibaren arttı.
Doğrudan yabancı yatırımların son bir yılda da artış eğilimi devam etti. Direkt yatırımlar, geçen yılın haziran ayından bu yılın haziranına kadar yüzde 6,3 artarak, yaklaşık 11 milyar 646 milyon dolardan 12 milyar 385 milyon dolara ulaştı. Ülkeden giden yatırımlar da geçen yılın birebir periyoduna nazaran yüzde 2,4 artış gösterdi.
Ocak-haziran periyodunda Türkiye’ye gelen yabancı sermaye yatırımlarında Katar ve İngiltere birinci sıraları aldı. Değişen ölçülerde olmakla birlikte İngiltere’den gelen yatırımların sistemli olduğu, Katar’dan gelen yatırımların haziranda ağırlaştığı görüldü.
Gelen yatırımlar, bu yılın birinci yarısında geçen yılın tıpkı devrine nazaran yaklaşık 188 milyon dolar artarak, 3,1 milyar dolar seviyesinde gerçekleşti. Bu yatırımın yüzde 19,4’ü Katar’dan, yüzde 18,7’si İngiltere’den ve yüzde 17,5’i Azerbaycan’dan geldi. Geçen yıla kıyasla bu yıl birinci üçte yer alan ülkelerin gelen toplam yatırımlar içindeki hissesi yüzde 34,3’ten yüzde 55,6’ya yükseldi.
2002-2019 periyodunda ise yurt dışındaki yerleşiklerin yurt içine yaptıkları yaklaşık 157,9 milyar dolarlık direkt yatırımın yüzde 15,8’i Hollanda’dan, yüzde 7,6’sı ABD’den, yüzde 6,9’u İngiltere’den, yüzde 6,7’si Avusturya’dan ve yüzde 6,2’si Almanya’dan geldi. Bu yatırımların kesimlere dağılımına bakıldığında, yaklaşık 157,9 milyar dolarlık yatırımın yüzde 61,9’unun hizmetler, yüzde 37,7’sinin sanayi ve yüzde 0,4’ünün tarım kesiminde gerçekleştiği belirlendi.
HOLLANDA YERLİ YATIRIMIN BİRÇOKLARINI ALDI
Haziranda Türkiye’den giden yatırımların da “finans ve sigorta faaliyetleri” bölümünde ağırlaştığı tespit edildi. Yurt içindeki yerleşiklerin yurt dışında yaptıkları 414 milyon dolarlık toplam sermaye yatırımlarının 94 milyon doları bu kesimde gerçekleşti. Kelam konusu yatırımların yüzde 85’i Avrupa ülkelerine giderken, bunlar ortasında 214 milyon dolarlık yatırım çeken Hollanda öne çıktı.
Ocak-haziran devri incelendiğinde, giden yatırımlar geçen yılın birebir devrine nazaran 373 milyon dolar azalarak, 2 milyar dolar seviyesinde gerçekleşti. Bu devirde yurt dışında yapılan direkt yatırımların ülkelere dağılımına bakıldığında Hollanda, ABD, Almanya ve İsviçre yatırımların öncelikli destinasyonları ortasında yer aldı. Bu periyottaki 2 milyar dolarlık yatırımın yüzde 48,4’ü Hollanda’ya, yüzde 13’ü ABD’ye, yüzde 8,6’sı Almanya’ya ve yüzde 6,6’sı İsviçre’ye yapıldı.
Giden direkt yatırımların 2002-2019 devrinde kesimlere nazaran dağılımına bakıldığında, yaklaşık 45,9 milyar dolarlık yatırımın yüzde 54,2’sinin sınai, yüzde 45,4’ünün hizmetler ve yüzde 0,4’ünün tarım bölümünde gerçekleştiği görüldü.
Söz konusu periyotta yurt içindeki yerleşiklerin, yurt dışında yaptıkları yaklaşık 45,9 milyar dolarlık direkt yatırımın yüzde 29,5’i Hollanda’ya, yüzde 14,3’ü Azerbaycan’a ve yüzde 13’ü ABD’ye gitti.
