LALE Cander Pirelli Endüstriyel Lastikler ve Pirelli Ticari Lastikleri Türkiye’nin İdare Konseyi Lideri. Erkek hükümran dalda iki şirketin de idare heyeti lideri olan birinci bayan Lale Cander, Türkiye’nin yabancı sermayeyi çekmeye devam edeceğini ve 2023 yılında dünyanın birinci 15 iktisadından biri olacağı görüşünde. Lale Cander farklı bir kesimde üst seviye pozisyona gelmeyi başaran bayanlardan… Aslında avukat. Uzmanlığı ise yabancı yatırımcılar üzerine. Lale Cander ile hem yeni misyonunu hem de yabancı sermayenin Türkiye’ye bakışını konuştuk.
Avukatsınız aslında. Yabancı şirketlere hukuk hizmeti verdiniz yıllarca. Türkiye Pirelli Başkanlığı nasıl gerçekleşti?
– Avukatlığım boyunca en büyük takviyesi İtalyan ve Amerikalı arkadaşlarımdan gördüm. Birinci İtalyan müvekkil şirketim Merloni şirketi olmuştu. Daha evvelce arkadaş ortamından tanıdığım Enrico Boari Eni petrol şirketinden Merloni’ye genel müdür olarak transfer olunca bana hukuk danışmanlığı teklif etti ve son derece kompleks hissedarlara ait davaları bir arada kazandık. Ondan sonra Merloni’yi öteki İtalyan şirketleri takip etti, daima avukat yahut temsilci olarak çalışıyordum.
Pirelli’ye de hukuk danışmanlığı mı yapıyordunuz?
– Evet. Pirelli Milano’ya 7 yıl danışmalık yaptıktan sonra 2 sene evvel kız kardeşimi çok vahim bir hastalıktan hastaneye yatırdığımda Milano’dan Pirelli’de Küresel Kurumsal Alakalar Müdürü olan arkadaşım Filippo Grasso’dan bir telefon geldi ve İdare Heyeti Lideri Marco Troncetti Provera’nın beni Pirelli-Prometeon Türkiye Endüstriyel Lastikleri’nin idare konseyi lideri yapmak istediğini haber verdi. O hüzün içinde çok keyifli ve onur verici bir haberdi. Daha sonra da 11 Nisan’da Pirelli Ticari Lastikleri Türkiye’nin idare konseyi başkanlığına getirildim. Şu an her iki şirketin de İdare Şurası Başkanlığı’nı yapıyorum.
UZUN VADELİ DÜŞÜNEN GELİR
Yabancı yatırımcı çekme potansiyeli hangi alanlarda, hangi dallarda var?
– Gerçek ve direkt yatırımcılar uzun vadeli düşünürler. Türkiye üzere nüfusun yüzde 65’i 30 yaş altında olan bir ülkeden kelam ediyoruz. Genç nüfusuyla Türkiye çok cazip bir pazar. Yabancı yatırımcı ve yabancı sermaye bu türlü bir pazardan vazgeçemez. Hem ulaşabileceği başka pazarlar açısından bölgesel pozisyonu hem de genç tüketici nüfusun yoğunluğu açısından yabancı sermayenin her vakit gözü kapalı geleceği bir pazardır. Yatırımcı için değerli olan teşvikler, dayanaklar ve itimat ortamıdır. Şu an Türkiye’de bunların hepsi mevcut. Benim avukatlığa başladığım yıllarda, Devlet Planlama Teşkilatı’nda, Yabancı Sermaye Dairesi Genel Müdürlüğü vardı. Bütün müsaadeleri oradan alırdınız. Aslında yabancı sermayenin hiçbir şirketin yüzde 100 pay sahibi olmaya hakkı yoktu. Artık yabancı yahut Türk farketmez, yatırımcı değil bürokraside muhatap bulmak, en yüksek siyasi otoriteye ulaşıp sıkıntısını ve talebini anlatabiliyor, her türlü dayanak ve teşvikten faydalanabiliyor. Yerli yatırımcıya tanınan haklar, yabancı yatırımcıya da tanınıyor. Bu mevzuda en itimat veren ülkelerden biriyiz.
Türkiye’deki gelişmeler yabancı yatırımcılara nasıl yansıyor?
– Ülkedeki siyasi gerginlik ve dönemsel dalgalanmalar birtakım yatırımcıları yavaşlatsa bile uzun devirde hiçbir tesiri olmaz. İktisattaki dalgalanma fakat kısa vadede yatırımın 2-3 misli karşılığını almaya odaklı yatırım fonlarının gelişini yavaşlatır. Direkt ve gerçek yatırımcı her vakit uzun vadeli düşünür ve planını ona nazaran yapar. Burada kıymetli olan ülkenin kanunları ve siyasi iradesinin yabancı sermayeye müspet bakması ve gereken teşvik ve takviyeleri sağlamasıdır. Bunun yanı sıra yabancı yatırımcının beklentilerinden biri ehil işgücüdür. Bu da Türkiye’de en harika haliyle mevcut. Hazine ve Maliye Bakanı Berat Albayrak’ın açıkladığı ekonomik paketler yabancı yatırımcılar tarafından da yakından takip ediliyor.
500 MİLYON EURO YATIRIM
İtalyanların Türkiye’de yeni yatırımları olacak mı?
– İtalyan şirketler açısından Türkiye çok bilinen bir pazar. Birinci gelen şirketler Pirelli ve Fiat üzere İtalya’nın milletlerarası alanda en bilinen, en eski amiral şirketleri. Bunların hala Türkiye’ye yatırım yapmaya devam ettiklerini ve Türkiye’nin istikrarlı bir ülke olduğuna tam inanç içinde olduklarını biliyoruz. Hiçbir itimat sorunu yok. 2018 yılında İtalyan şirketleri Türkiye’ye 500 milyon Euro’luk direkt yatırım gerçekleştirerek Türkiye’ye en yüksek yatırım yapan ikinci büyük ülke oldular. İtalyan şirketleri Türkiye’yi bir pazar olarak görmekten çok bir ortak olarak kabul ediyor.
LALE CANDER KİMDİR?
Lale Cander Arap asıllı, Siirt’e yerleşmiş bir ailede doğdu.Ailesinde hukuk okuyan birinci kişiydi. Üniversitede okurken Türkiye’nin birinci yabancı sermaye avukatlarından merhum Rasim Cenani’nin oğlu sınıf arkadaşı oldu. Rasim Bey’in babası Asım Cenani Beyefendi de Atatürk’ün birinci Ticaret Bakanı’ydı. Onların yazıhanesine gidip gelirken de birebir hususta uzmanlaşmak istedi. İngilizcesini ilerletip kendi hukuk ofisini kurdu. Birinci müvekkili Texas’tan gelen Trakya’da petrol arayan bir petrol arama şirketi oldu.Bu işle birlikte yabancı müşteri portföyü genişledi.Cander TGRT’nin Murdoch tarafından alınmassının akabinde Fox Tv’ye dönüçmesinde de ana hissedar oldu. Amerikan şirketlerinin avukatı olarak tanınan Cander, Siirt’e yaptığı yatırımlarla da biliniyor.
KADINLARLA BÜYÜDÜLER
Erkek hükümran dalda bu pozisyona gelmek ne tabir ediyor?
– Türkiye’deki iki şirketin birebir anda idare konseyi başkanlığını yapan birinci bayanım. Bayanlar globalde de her yerde var, yalnızca üretimde ve bayilik bağlarında yoklar. Bilhassa üst idarede Pirelli’de cinsiyet ayrımcılığı yapılmaz. Kıymetli olan muvaffakiyet.Şu an Milano’da Prometeon Endüstriyel Lastiklerde üst idarede 3 bayan var. Dördüncüsü Türkiye’den gidiyor. Küresel satın almanın başına Türkiye’den genç bir bayanı getiriyorlar. Bayanlar iş hayatına entegre hayli idarede aldıkları hisse artıyor. Kıymetli olan karar mercilerinde bayanların aktif yer almaları. Daha çok erkek eseri üzere duran bir kesimin önder durumundaki Pirelli ve Prometeon’da bayanların çok rahat yetkili pozisyonlara yükselmeleri, bu şirketlerin tam bir yeni milenyum şirketi olduklarının göstergesi.
